Okul Öncesi Öğretmenlerinin Fen Eğitimine Yönelik Tutumlarının FeTeMM Farkındalıkları Üzerindeki Rolünün İncelenmesi

Year 2025, Volume: 21, 20 - 34

Ayşe Demirci , Hülya Gülay Ogelman

https://doi.org/10.17244/eku.1563134

Abstract

Okul öncesi öğretmenlerinin fen eğitimi tutumlarının FeTeMM farkındalığını nasıl etkilediğini anlamak, öğretim uygulamalarını geliştirmek için önemlidir. Bu bağlamda araştırmanın amacı, okul öncesi öğretmenlerinin fen eğitimine yönelik tutumlarının FeTeMM farkındalıkları üzerindeki rolünün incelenmesidir. Araştırma, tanımlayıcı, kesitsel ve ilişkisel tarama niteliğinde nicel araştırmadır. Araştırmanın çalışma grubunu 2023-2024 eğitim öğretim yılında Samsun ilinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan 267 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, FeTeMM Farkındalık Ölçeği ve Fen Eğitimine Yönelik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Sonuçlara göre okul öncesi öğretmenlerinin FeTeMM farkındalığı ve fen eğitimine yönelik tutumları orta düzeyin üzerindedir. Ek olarak FeTeMM farkındalığının FeTeMM eğitimi alma durumuna ve kıdem yılına göre farklılaştığı görülmektedir. Okul öncesi öğretmenlerinin fen eğitimine yönelik tutumları ise FeTeMM eğitimi alma ve kıdem yılına göre farklılaşmamaktadır. FeTeMM farkındalığı ile fen eğitimine yönelik tutum arasında anlamlı ve olumlu düzeyde zayıf ilişki bulunmaktadır. Ayrıca fen eğimine yönelik tutum FeTeMM farkındalığının anlamlı yordayıcısıdır.

Keywords

Fen eğitimine yönelik tutum, FeTeMM farkındalığı, okul öncesi, okul öncesi öğretmenleri

References

• Acar, D., & Büyüksahin, Y. (2021). Awareness and Views of Teachers Who Received In-Service STEM Training about STEM. International Journal of Progressive Education, 17(2), 473-490. https://doi.org/10.29329/ijpe.2020.332.29
• Aktürk, A. A., & Demircan, O. (2017). A review of studies on STEM and STEAM education in early childhood. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(2), 757-776.
• Akgündüz, D., & Akpınar, B. C. (2018). Okul öncesi eğitiminde fen eğitimi temelinde gerçekleştirilen STEM uygulamalarının öğrenci, öğretmen ve veli açısından değerlendirilmesi. Yaşadıkça eğitim, 32(1), 1-26.
• Aleksieva, L., Mirtschewa, I., & Radeva, S. (2021). Preschool Teachers’ Knowledge, Perspectives and Practices in STEM Education: An Interview Study. Mathematics & Informatics, 64(6). https://doi.org/10.53656/math2021-6-6-pre
• Alğın Açıksöz, P. & Esen Aygün, H. (2023). Sınıf Öğretmenlerinin FeTeMM Farkındalıklarının İncelenmesi. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 171-192. https://doi.org/10.47140/kusbder.1332038
• Altunel, M. (2018). STEM eğitimi ve Türkiye: Fırsatlar ve riskler. Seta Perspektif, 207, 1-7.
• Aypay, A. (2015). Araştırma Yöntemleri Desen ve Analiz (çev.), Ankara: Anı Yayıncılık.
• Barclay, T.G., & Bentley, B. (2021). Stem Education: How much integration is enough? International Journal of Research Publications, 89(1), 183-199. https://doi.org/10.47119/IJRP1008911120212460
• Barenthien, J., Lindner, M. A., Ziegler, T., & Steffensky, M. (2018). Exploring preschool teachers’ science-specific knowledge. Early Years, 40(3), 335-350. https://doi.org/10.1080/09575146.2018.1443321
• Brenneman, K., Lange, A., & Nayfeld, I. (2019). Integrating STEM into preschool education; designing a professional development model in diverse settings. Early childhood education journal, 47, 15-28.https://doi.org/10.1007/s10643-018-0912-z
• Buldur, A., & Çolak, E. (2022). Okul Öncesi Öğretmenlerinin STEM Farkındalıklarının Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. e-Kafkas Journal of Educational Research, 9(2), 603-620. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.1016235
• Büyüköztürk, Ş., vd. (haz.). (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cho, H. S., Kim, J., & Choi, D. H. (2003). Early childhood teachers' attitudes toward science teaching: A scale validation study. Educational Research Quarterly, 27(2), 33.
• Ciğerci, D. (2020). Okul Yöneticilerinin ve Öğretmenlerin FeTeMM Eğitimine Yönelik Farkındalıklarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi ve Denetimi Yüksek Lisans Programı, İstanbul.
• Creswell, J.W. (2014). Nitel, nicel araştırma deseni ve karma yöntem yaklaşımları (Çev. Ed. SB Demir). Ankara: Eğiten Kitap
• Çevik, M. (2017). Ortaöğretim öğretmenlerine yönelik FeTeMM Farkındalık Ölçeği (FFÖ) geliştirme çalışması. Journal of Human Sciences, 14(3), 2436-2452. https://doi.org/10.14687/jhs.v14i3.4673
• Daşdemir, İ., Cengiz, E., & Aksoy, G. (2018). Türkiye’de FeTeMM (STEM) eğitimi eğilim araştırması. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 1161-1183. 161-1183, http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2018.100
• Demir, İ. (2020). SPSS İle İstatistik Rehberi. İstanbul: Efe Akademi Yayınları.
• Demirtaş, Z., & Ekşioğlu, S. (2020). Prospective teachers’ STEM awareness and information communication technologies usage levels. Malaysian Online Journal of Educational Technology, 8(4), 67-85. https://doi.org/10.17220/mojet.2020.04.005
• Elayyan, S., & Al-Shizawi, F. (2019). Teachers’ perceptions of integrating stem in omani schools. Shanlax International Journal of Education, 8(1), 16-21. https://doi.org/10.34293/education.v8i1.1136
• Erden, F. T., & Sönmez, S. (2010). Study of Turkish preschool teachers’ attitudes toward science teaching. International Journal of Science Education, 33(8), 1149-1168. https://doi.org/10.1080/09500693.2010.511295
• Fayez, M., Sabah, S. A., & Oliemat, E. (2011). Jordanian Early Childhood Teachers' Perspectives toward Science Teaching and Learning. International Research in Early Childhood Education, 2(1), 76-95.
• Güleryüz, H., & Dilber, R. (2021). Stem activities with robotic coding; the effect on awareness of teacher candi̇dates regardi̇ng its use i̇n sci̇ence lessons. International Journal of Engineering Technologies and Management Research, 8(11), 37-54. https://doi.org/10.29121/ijetmr.v8.i11.2021.1063
• Güleryüz, H., & Dilber, R. (2023). Robotic coding and 3D printer with STEM activities; the effect of science teacher candidates on STEM awareness and STEM self-efficacy. Education and Information Technologies, 28(8). https://doi.org/10.1007/s10639-022-11257-4
• Güllü, H., & Akçay, A. O. (2022). Sınıf Öğretmenlerinin 21. Yüzyıl Becerileri ile FeTeMM Farkındalıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 1-15.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2013). Multivariate Data Analysis. Pearson Education Limited.
• Jamil, F. M., Linder, S. M., & Stegelin, D. A. (2018). Early childhood teacher beliefs about STEAM education after a professional development conference. Early childhood education journal, 46, 409-417. https://doi.org/10.1007/s10643-017-0875-5
• Karademir, A., Kartal, A., & Türk, C. (2020). Science education activities in Turkey: A Qualitative comparison study in preschool classrooms. Early Childhood Education Journal, 48(3), 285-304. https://doi.org/10.1007/s10643-019-00981-1
• Kayri, M. (2009). Araştirmalarda gruplar arasi farkin belirlenmesine yönelik çoklu karşilaştirma (post-hoc) teknikleri. Journal of Social Science, 55, 22.
• Keiler, L. S. (2018). Teachers’ roles and identities in student-centered classrooms. International journal of STEM education, 5, 1-20. https://doi.org/10.1186/s40594-018-0131-6
• Knowles, J. G. (2017). Impacts of professional development in integrated STEM education on teacher self-efficacy, outcome expectancy, and STEM career awareness (Doctoral dissertation, Purdue University). https://core.ac.uk/download/pdf/220146418.pdf
• Koyunlu Ünlü, Z., & Dere, Z. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının FeTeMM farkındalıklarının değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 44-55. https://doi.org/10.17556/erziefd.481586
• Lange, A. A., Nayfeld, I., Mano, H., & Jung, K. (2021). Experimental effects of a preschool STEM professional learning model on educators’ attitudes, beliefs, confidence, and knowledge. Journal of Early Childhood Teacher Education, 43(4), 509-539. https://doi.org/10.1080/10901027.2021.1911891
• Lloyd, S. H. (2016). Preschool teachers' attitudes and beliefs toward science. (Doctoral dissertation), Walden University, USA.
• MEB (2023). Milli Eğitim İstatistikleri. Erişim: 15.05.2023, http://istatistik.meb.gov.tr/OgretmenSayisi/Index
• Özdamar, K. (2013). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi (Cilt 1). Ankara: Nisan Kitapevi.
• Pendergast, E., Lieberman-Betz, R. G., & Vail, C. O. (2017). Attitudes and beliefs of prekindergarten teachers toward teaching science to young children. Early Childhood Education Journal, 45, 43-52. https://doi.org/10.1007/s10643-015-0761-y
• Pepele Ünal, M., Akman, B., & Gelbal, S. (2010). The adaptation of a scale for preschool teachers’ attitudes towards science teaching. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 2881-2884. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.03.433
• Ravanis, K., & Bagakis, G. (1998). Science education in kindergarten: sociocognitive perspective. International Journal of Early Years Education, 6(3), 315-327. https://doi.org/10.1080/0966976980060306
• Rifandi, R., & Rahmi, Y. L. (2019, October). STEM education to fulfil the 21st century demand: a literature review. In Journal of Physics: Conference Series, 1317(1), p. 012208). IOP Publishing.
• Salvatierra, L., & Cabello, V. M. (2022). Starting at Home: What Does the Literature Indicate about Parental Involvement in Early Childhood STEM Education? Education Sciences, 12(3), 218. https://doi.org/10.3390/educsci12030218
• Shidiq, G. A., & Faikhamta, C. (2020). Exploring the relationship of teachers' attitudes, perceptions, and knowledge towards integrated STEM. Ilkogretim Online, 19(4), 2514- https://doi.org/10.17051/ilkonline.2020.764619
• Srikoom, W., & Faikhamta, C. (2018). Assessing in-service teachers’ self-efficacy and beliefs about STEM education. Journal of Education, 12(4), 169-186.
• Sylva, K., Sammons, P., Chan, L. L., Melhuish, E., Siraj-Blatchford, I., & Taggart, B. (2013). The effects of early experiences at home and pre-school on gains in English and mathematics in primary school: A multilevel study in England. Zeitschrift für Erziehungswissenschaft, 2(16), 277-301. https://doi.org/10.1007/s11618-013-0364-6
• Şeker, H., & Gençdoğan, B. (2014). Psikolojide ve eğitimde ölçme aracı geliştirme (2. Basım). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Ültay, N. (2022). Preschool Teacher Candidates' Ability to Design STEM-Focused Activities and Attitudes towards STEM. Athens Journal of Education, 9(3), 469-485. https://doi.org/10.30958/aje.9-3-7
• Ültay, N., Ültay, E., & Yilmazer, H. (2020). Determining the Relationship between Preschool Teachers' Attitudes towards Science Teaching and Self-Efficacy Beliefs in Terms of Various Variables. Science Education International, 31(4), 391-399. https://doi.org/10.33828/sei.v31.i4.8
• Ünal, M., & Akman, B. (2013). Investigation of Preschool Teachers’ Attitudes Towards Science Teaching (Sample of Malatya City). The Journal of Academic Social Science Studies, 6(3), 785-798. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS_774
• Wijaya, T. T., Jiang, P., Mailizar, M., & Habibi, A. (2022). Predicting factors influencing preservice teachers’ behavior intention in the implementation of STEM education using partial least squares approach. Sustainability, 14(16), 9925. https://doi.org/10.3390/su14169925
• Wu, Z., & Huang, L. A. (2023). Kindergarten Directors’ Perceptions and Implementation of STEM Education. Research in Science Education, 1-17. https://doi.org/10.1007/s11165-023-10105-w
• Yalçın, V., & Erden, Ş. (2021). The effect of STEM activities prepared according to the design thinking model on preschool children's creativity and problem-solving skills. Thinking Skills and Creativity, 41, 100864. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2021.100864
• Yaşar Ekici, F., Bardak, M. & Yousef Zadeh, M. (2018). Erken Çocukluk Döneminde STEM. K. A. Kırkıç & E. Aydın (Eds.). Merhaba STEM Yenilikçi Bir Öğretim Yaklaşımı içinde (ss. 51-78). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Yıldırım, B. (2021). Preschool STEM activities: Preschool teachers’ preparation and views. Early Childhood Education Journal, 49(2), 149-162. https://doi.org/10.1007/s10643-020-01056-2