TEKSTİL SEKTÖRÜNDE KADIN ÇALIŞANLARIN MARUZ KALDIĞI ERGONOMİK RİSKLERİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİ İLE BELİRLENMESİ

Year 2021, Volume: 32 Issue: 1, 12 - 33, 30.04.2021

Güler Aksüt , Tamer Eren , Mehmet Tüfekçi

https://doi.org/10.46465/endustrimuhendisligi.789642

Cited By: 5

Abstract

Türkiye’nin en önemli ve en gelişmiş sektörlerinden biri olan tekstil sektörü; ihracat, imalat sanayi ve sanayi üretimindeki pay, yatırım, istihdam, gayri safi yurt içi milli hâsıla, döviz girdisi açısından büyük ehemmiyete sahiptir. Tüm sektörlerde olduğu gibi tekstil sektöründe de iş sağlığı ve güvenliği açısından yaşanan birçok tehlike ve riskler vardır. Bu tehlike ve risklerden en önemlilerden birisi de ergonomik risklerdir. Yapılan bu çalışmada Yozgat ili sınırları içerisindeki kadınların yoğun olarak çalıştığı bir tekstil fabrikasının bölümlerinin ergonomik risk açısından sıralanması problemi ele alınmıştır. Problemin çözümünde Çok Kriterli Karar Verme yöntemlerinden olan Analitik Ağ Süreci (Analytic Network Process; ANP )ve PROMETHEE (Preference Ranking Organization Method For Enrichment Evaluations) yöntemleri kullanılmıştır. Ele alınan kriterler, literatürde yapılan çalışmalar ve uzman kişilerle belirlenmiştir. Altı kriter, 37 alt kriter ve altı alternatif belirlenmiştir. ANP yöntemi ile kriterlerin ağırlıkları elde edilmiştir. PROMETHEE yöntemi ile de alternatiflerin sıralaması yapılmıştır. Yapılan sıralamada kadınların yoğun olarak çalıştığı Dikimhane bölümü ergonomik risk açısından ilk sırada yer almıştır.

Keywords

Tekstil, kadın çalışan, ergonomik risk, iş sağlığı ve güvenliği, ANP-PROMETHEE

References

• Adnan, N. H., & Ressang, A. (2016). Ergonomics Awareness on Construction Site. Erişim adresi: http://civil.utm.my/wp-content/uploads/2016/12/Ergonomics-Awareness-on-Construction-Site.pdf
• Ahmed, S., & Raihan, M. (2014). Health Status of the Female Workers in the Garment Sector of Bangladesh. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(1),43-58. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/282640556_Health_Status_of_the_Female_Workers_in_the_Garment_Sector_of_Bangladesh.
• Akpınar, T., Çakmakkaya, B. Y., & Batur, N. (2018). Ofis Çalışanlarının Sağlığının Korunmasında Çözüm Önerisi Olarak Ergonomi Bilimi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 4(02),76-98. Erişim adresi: http://www.ibaness.org/bnejss/2018_04_02/09_Akpinar_et_al.pdf.
• Amarasinghe, N. C., & AlwisSenevirathne, R. (2016). Tool development to assess the work related neck and upper limb musculoskeletal disorders among female garment workers in Sri-Lanka. IOS Press, 55,297-303. doi: https://doi.org/10.3233/wor-162394.
• Balasundaram, K., Adugna, A., Kumar, A., & Kumar, M. (2017). Improvement of Ergonomic Factors in a Textile Industry: A Case Study. Journal of Recent Research in Engineering and Technology, 4(5),2349 –2252 Erişim adresi: http://www.jrret.com/archives/2017/paper/may/JRRET2017MAY04.pdf.
• Bedir, N., Özder, E., & Eren, T. (2016). Course Selection with AHP & PROMETHEE Methods for Post Graduate Students: An Application in Kirikkale University Graduate School of Natural and Applied Sciences. MATEC Web of Conferences, 68(7). doi: https://doi.org/10.1051/matecconf/20166820004.
• Bedir, N., Yalçın, H., Özder, E. H., & Eren, T. (2018). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Taşeron Firma Seçimi: Kırıkkale İlinde Bir Uygulama. Academic Platform Journal of Engineering and Science, 6(2),25-33. doi: https://doi.org/10.21541/apjes.328325.
• Beňo, R. (2013). Ergonomics in Business Logistics. s. Erişim adresi: https://d-nb.info/1048406970/34.
• Biderci, H., & Canbaz, B. (2019). Ergonomic Room Selection with Intuitive Fuzzy TOPSIS Method. Procedia Computer Science, 158,58-67.doi:https://doi.org/10.1016/j.procs.2019.09.153.
• Brans, J.-P., & Mareschal, B. (2005). Promethee Methods. Multiple Criteria Decision Analysis: State of the Art Surveys, 163-186. Erişim adresi. https://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2Fb100605.pdf
• Chemweno, P., Pintelon, L., Van Horenbeek, A., & Muchiri, P. (2015). Development of a risk assessment selection methodology for asset maintenance decision making: An analytic network process. International Journal of Production Economics, 170,663-676. doi: https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2015.03.017.
• Chung, S.-H., Lee, A., & Pearn, W. (2005). Analytic networkprocess (ANP) approach for product mix planning in semiconductor fabricator. Int. J. Production Economics, 96(1),15-36.doi: https://doi.org/10.1016/j.ijpe.2004.02.006.
• Comper, M. C., & Padula, R. S. (2013). Ergonomic risk assessment among textile industry workers using two instruments: Quick Exposure Check and Job Factors Questionnaire. Fisioter Pesq, 20(3),215-221. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/profile/Rosimeire_Padula/publication/258642401_Ergonomic_risk_assessment_among_textile_industry_workers_using_two_instruments_Quick_Exposure_Check_and_Job_Factors_Questionnaire/links/00b49528c881 .
• Çalışkan, E., & Eren, T. (2016). Bankaların Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemiyle Değerlendirilmesi. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(2),85-107. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/271026.
• Dağdeviren, M., Dönmez, N., & Kurt, M. (2006). Bir İşletmede Tedarikçi Değerlendirme Süreci İçin Yeni Bir Model Tasarımı ve Uygulaması. Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der., 21(2),247-255. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/76438.
• Dsingh, A., & Kaur, J. (2019). Ergonomic Risk Factors in Women Workers Involved in Handicraft Industry of Patiala District. Congress of the International Ergonomics Association, 380-385. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/deref/http%3A%2F%2Fdx.doi.org%2F10.1007%2F978-3-319-96065-4_43.
• Gür, Ş., & Eren, T. (2017). Analitik Ağ Süreci Ve PROMETHEE Yöntemleri İle Gıda Sektöründeki Orta Ölçekli İşletmeler İçin Pazarlama Stratejilerinin Seçimi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(1),79-92. doi: https://doi.org/10.17100/nevbiltek.331412.
• Kalakoski, V., Selinheimo, S., Valtonen, T., Turunen, J., Käpykangas, S., Ylisassi, H., . . . Paajanen, T. (2020). Effects of a cognitive ergonomics workplace intervention (CogErg) on cognitive strain and well-being: a clusterrandomized controlled trial. A study protocol. BMC Psychology, 8(1),1-16. doi: https://doi.org/10.1186/s40359-019-0349-1.
• Karakitapoğlu , N., Akyıldız, S., Çakmak , B., & Alayunt, F. (2017). İzmir İlinde Tekstil ve Hazır Giyim Sanayindeki Ergonomik Sorunlar. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 5,269-274. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/303434
• Karwowski, W. (2005). The Dıscıplıne Of Ergonomıcs And Human Factors the paradigms for science, engineering, design, technology and management of human-compatible systems. Ergonomics, 48(5),436-463. doi: https://doi.org/10.1080/00140130400029167.
• Kaya, Ö. (2015). Design of Work Place and Ergonomics in Garment Enterprises. Procedia Manufacturing, 3,6437-6443. doi: https://doi.org/10.1016/j.promfg.2015.07.921.
• Kaya, Ö., & Özok, A. (2018). Hazır Giyim İşletmelerinin Ergonomik Risk Etmenleri Yönünden Değerlendirilmesi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6,263-270. doi: https://doi.org/10.21923/jesd.366756.
• Kocabaş, F., Aydın, U., Canbey Özgüler, V., İlhan, M., Demirkaya, S., Ak, N., & Özbaş, C. (2018). Çalışma Ortamında Psikososyal Risk Etmenlerinin İş Kazası, Meslek Hastalıkları Ve İşle İlgili Hastalıklarla İlişkisi. Sosyal Güvence Dergisi, 7(14),28-62. doi: https://doi.org/10.21441/sguz.2018.68.
• Koningsveld, E. (2019). History of the International Ergonomics Association 1985-2018. IEA Press. Erişim adresi: https://m4v.211.myftpupload.com/wp-content/uploads/2020/04/IEA-Historical-Book-1985-2018.pdf.
• Malik, N., Maan, A., Pasha, T., Akhtar, S., & Ali, T. (2010). Role of hazard control measures in occupational health and safety in the textile industry of Pakistan. Pakistan Journal of Agricultural Sciences, 47(1),72-76. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/285488423_Role_of_hazard_control_measures_in_occupational_health_and_safety_in_the_textile_industry_of_Pakistan.
• Meenaxi, T., & Sudha, B. (2012). Causes of Musculo-Skeletal Disorder in Textile Industry. International Research Journal of Social Sciences, 1(4),48-50. Erişim adresi: http://www.isca.in/IJSS/Archive/v1/i4/8.ISCA-IRJSS-2012-041.pdf.
• Mohanty, P., Mahapatra, S., Mohanty, A., & Sthitapragyan. (2018). A novel multi-attribute decision making approach for selection of appropriate product conforming ergonomic considerations. Operations Research Perspectives, 5,82-93 doi: https://doi.org/10.1016/j.orp.2018.01.004.
• Murray, D. M., van der Veer, G., de Haan, G., & Dittmar, A. (2019). Rethinking Cognitive Ergonomics. European Conference on Cognitive Ergonomics, 36-37. doi: https://doi.org/10.1145/3335082.3335677.
• Nagaraj, T., Jeyapaul, R., & Mathiyazhagan, K. (2019). Evaluation of ergonomic working conditions among standing sewing machine operators in Sri Lanka. International Journal of Industrial Ergonomics, s. 40,70-83. doi: https://doi.org/10.1016/j.ergon.2019.01.006.
• Najarkola, S. M., & Mirzae, R. (2012). Evaluation of Upper Limb Musculoskeletal Loads due to Posture,Repetition, and Force by Rapid Upper Limb Assessment in a Textile Factory. Journal of Health Scope, 1(1),18-24. doi: https://dx.doi.org/10.5812/JHS.4532.
• Otto, A., & Battaïa, O. (2017). Reducing physical ergonomic risks at assembly lines by line balancing and job rotation: A survey. Computers & Industrial Engineering, 111,467-480. doi: https://doi.org/10.1016/j.cie.2017.04.011.
• Özcan, E., Gür, Ş., & Eren, T. (2020). A hybrid model to optimize the maintenance policies in the hydroelectric power plants. Politeknik, 1-14, doi: https://doi.org/10.2339/politeknik.626171.
• Özcan, E., Özcan, N. A., & Eren, T. (2017). CSP Teknolojisine Sahip Güneş Enerjisi Santrallarının Kombine ANP-PROMETHEE Yaklaşımı ile Seçimi. Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1),18-44. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/351708.
• Özder, E. H., Bedir, N., & Eren, T. (2019). Yükseköğretimde Araştırmacı Seçiminde Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemlerinin Kullanılması: Bir İnceleme. Alanya Akademik Bakış, 3(1),19-33. doi: https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.419804.
• Öztürk, N., & Esin, M. N. (2011). Investigation of musculoskeletal symptoms and ergonomic risk factors among. International Journal of Industrial Ergonomics, 41(6),585-591. doi. https://doi.org/10.1016/j.ergon.2011.07.001.
• Saaty, T. (1996). Decision Making with Dependence and Feedback: The Analytic Network Process. Erişim adresi: https://pdfs.semanticscholar.org/059a/56bc65b1b9a447aa069af8a0ebe8ff1f479a.pdf.
• Sealetsa, O., & Thatcher, A. (2011). Ergonomics issues among sewing machine operators in the textile manufacturing industry in Botswana. IOS Press, 38,279-289. Erişim adresi: https://content.iospress.com/articles/work/wor01131
• Stefanović, V., Urošević, S., Mladenović-Ranisavljević, I., & Stojilković, P. (2019). Multi-criteria ranking of workplaces from the aspect of risk assessment in the production processes in which women are employed. Safety Science, 116,116-126. doi: https://doi.org/10.1016/j.ssci.2019.03.006.
• T.C.Ticaret Bakanlığı. (2020). Hazır Giyim Sektör Raporu-2018. Erişim adresi: https://ticaret.gov.tr/data/5b87000813b8761450e18d7b/Haz%C4%B1r%20Giyim%20Sekt%C3%B6r%C3%BC_2018.pdf
• Thangaraj, P., Kannappan, u., & Chacko, T. (2015). Occupation-Related Health Status of Women Textile Workers in Tamil Nadu. ADR Journals, 1(4),145-149. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/profile/Prabha_Thangaraj/publication/331471342_Occupation-Related_Health_Status_of_Women_Textile_Workers_in_Tamil_Nadu/links/5c7a9429299bf1268d320564/Occupation-Related-Health-Status-of-Women-Texti.
• Tompa, E., Dolinschi, R., & Natale, J. (2013). Economic evaluation of a participatory ergonomics intervention in a textile plant. Applied Ergonomics, 44(3),480-487. doi: https://doi.org/10.1016/j.apergo.2012.10.019.
• Vandyck, E., & Fianu, D. (2011). The work practices and ergonomic problems experienced bygarment workers in Ghanaijc. International Journal of Consumer Studies, 36(4),486-491. Erişim adresi: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/j.1470-6431.2011.01066.x