FARKLI BÖLÜMLERDE ÇALIŞANLARIN FİZİKSEL ZORLANMALARINA BAĞLI KAS İSKELET SİSTEMİ RAHATSIZLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 34 Sayı: 2, 220 - 242, 31.08.2023

Emin Kahya

https://doi.org/10.46465/endustrimuhendisligi.1292384

Öz

Uygunsuz çalışma duruşları sırt, kol, boyun, bilek vb. kas iskelet sistemi rahatsızlıklarına neden olmaktadır. Bu rahatsızlıklar, yapılan işin zorlayıcı özelliklerinin farklı olması nedeniyle bölümler arasında farklılıklar göstermektedir. Bu çalışmada, otomotiv sektörüne parça üreten büyük ölçekli bir işletmede, parçaların kaldırılması, işlenmesi, montajı, kontrolü, taşınması gibi faaliyetler nedeniyle işçilerin vücut bölgelerine farklı fiziksel zorlanmalar sonucu kas iskelet sistemi rahatsızlarına değişiminin tespiti amaçlanmıştır.
Rahatsızlıkların analizi için bir anket tasarlanmıştır. Anket iş ve işçi hakkında genel bilgiler, yük kaldırma ile işlem esnasında 6 vücut bölgesinde zorlanmaların düzeyleri ile kas iskelet sistemi rahatsızlıklarının tespiti için Cornell anketinde oluşmaktadır. Anket, üretim ile destek bölümlerinde çalışan 413 işçiye uygulanmıştır. Çalışanların %56,66’sı ayakta ve %17,68’i ise zaman zaman veya çoğunlukla yürüyerek, %11,38’i 10 kg üstü ve %30,75’i her 1 dk.da bir ağırlık kaldırarak çalışmaktadırlar.
Cornell anketi sonuçlarına göre, 20 vücut bölgesinden, son bir hafta içinde ağrı, sızı ve rahatsızlık hissedilen bölgeler; bel (%57,25), ayak (%54,11) sırt (%52,42) ve boyun (%51,93) elde edilmiştir. En yoğun ağrı hissedilen bel bölgesi ağrıları; Üretim bölümünde %57,61, Kalite bölümünde %62,26 , Kalıphane bölümünde %55,32, Bakım bölümünde %45,00 ve Malzeme ve Lojistik bölümünde %56,86 elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fiziksel zorlanma, Kas iskelet sistemi rahatsızlıkları, Cornell anketi

Teşekkür

Böyle kapsamlı bir çalışmanın gerçekleştirilmesine izin veren işletme Genel Md., çalışma boyunca destek veren İnsan Kaynakları Bölümü yöneticileri ve anketlerin dağıtımı, toplanması ve verilerin bilgisayara girişinde katkılarından dolayı Remziye ATAŞ’a teşekkür ederim.

EVALUATION OF MUSCULOSKELETAL DISORDERS DUE TO THE PHYSICAL STRAIN OF THE WORKERS IN DIFFERENT DEPARTMENTS

Öz

Inappropriate working postures cause musculoskeletal disorders on body parts such as back, arms, neck, wrists, etc. These disorders vary between departments due to the different challenging characteristics of each job. In this study, it is aimed to determine the change in musculoskeletal disorders as a result of different physical strain on the body parts of the workers due to activities such as lifting, processing, assembly, control and transportation of the parts in a large-scale enterprise producing parts for the automotive industry.
A questionnaire is designed to analyze the musculoskeletal disorders. The questionnaire consists of general information about the job, worker and lifting, the levels of strain in 6 body regions during the operation and Cornell questionnaire for the determination of musculoskeletal disorders. The questionnaire is applied to 413 workers working in the production and support departments. 56.66% of the employees work standing up, 17.68% work from time to time or mostly on foot, 11.38% of them work by lifting over 10 kg and 30.75% of them every 1 minute.
According to the results of the Cornell, the areas where pain, aches and discomfort have been felt in the last week; waist (57.25%), feet (54.11%), back (52.42%) and neck (51.93%) is obtained. The lumbar region pains felt the most intense pain are 57.61% in the Production, 62.26% in the Quality, 55.32% in the Molding, 45.00% in the Maintenance and 56.86% in the Materials and Logistics Departments.

Anahtar Kelimeler

Physical strain, Musculoskeletal disorders, Cornell questionnaire

Kaynakça

• Akay, D., Dağdeviren, M. ve Kurt, M. (2003). Çalışma duruşlarının ergonomik analizi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(3),73-84.
• Alizadeh, R., Shariat, A., Hakakzadeh, A., Selk-Ghaffari, M., Damavandi, P., Honarpishe, R. ve Ingle, L. (2020). A comprehensive screening protocol to identify incidence of lower back pain in military office workers. Journal of Pain Management, 13(1), 35-40. Erişim adresi https://www.proquest.com/scholarly-journals/comprehensive-screening-protocol-identify/docview/2471521599/se-2
• Akıncı, B , Zenginler, Y , Kara Kaya, B , Kurt, A ve Yeldan, İ . (2018). Beyaz yakalı çalışanlarda işe bağlı boyun, sırt ve omuz bölgelerine ait kas iskelet sistemi rahatsızlıklarının ve işe devamsızlığza etki eden faktörlerin incelenmesi. Sakarya Tıp Dergisi , 8 (4) , 712-719. doi: https://doi.org/10.31832/smj.454249
• Apaydın, U., Erol, E., Koçyiğit ,M.F. ve Elbasan, B. (2016). Öğretmenlerde bel ağrısı ile ilişkili faktörlerin belirlenmesi, Turkish Journal of Physiotherapy and Rehabilitation, 27(2), 42-47. doi: https://doi.org/10.21653/tfrd.272968
• Boz Bayar, S . (2019). Unlu mamül makineleri üreten fabrika çalışanlarında el ağrısı, üst ektremite fonksiyonelliği ve kas iskelet sistemi rahatsızlıklarının değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(1), 1-8 . Erişim adresi : https://dergipark.org.tr/en/pub/cusbed/ issue/45013/372713
• Chanchai, W., Songkham, W., Ketsomporn, P., Sappakitchanchai, P., Siriwong, W. ve Robson, G.M. (2016). The impact of an ergonomics intervention on psychosocial factors and musculoskeletal symptoms among Thai hospital orderlies. International Journal of Environmental Research and Public Health, 13(5), 464. Doi: https://doi.org/10.3390/ijerph13050464
• Cheung, K., Szeto, G., Lai, G.K.B. ve Ching, S.S.Y. (2018). Prevalence of and factors associated with work-related musculoskeletal symptoms in nursing assistants working in nursing homes. International Journal of Environmental Research and Public Health, 15(2), 265. Doi : https://doi.org/10.3390/ijerph15020265
• Cornell University Ergonomics. Erişim adresi: http://ergo.human.cornell.edu/ahmsquest.html.
• Coskun Beyan, A., Dilek, B. ve Demiral Y. (2020). The effects of multifaceted ergonomic ınterventions on musculoskeletal complaints in ıntensive care units. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17 (10), 1-16. (2020), Doi : https://doi.org/10.3390/ijerph17103719
• Ekin, E. , Özçelik, M.Ö. ve Avşar Özcan, N. (2021). Bir kamu kurumundaki ofis çalışanlarının ergonomik riskler açısından değerlendirilmesi. Journal of Turkish Operations Management, (5)2, 792-805. Erişim adresi : https://dergipark.org.tr/en/download/articlefile/1591576
• Esen, H. ve Fığlalı, N. (2013). Çalışma duruşu analiz yöntemleri ve çalışma duruşunun kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarına etkileri. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 17(1), 41-51. Erişim adresi : https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/192676
• Eyi, İ. ve Büyükakıncı, B. Y. (2022). Musculoskeletal disorders of hand in healthcare workers: A cross-sectional study. Ergonomi, 5 (3), 144-152. Doi : https://doi.org/10.33439/ergonomi.1150940
• Gönen, D., Oral, A., Ocaktan, M., Karaoğlan, A.D., ve Cicibaş, A. (2017). Bir transformatör işletmesinde montaj ünitesinin ergonomik analizi. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21(5), 1067-1080. Erişim adresi: http://www.saujs.sakarya.edu.tr/en/download/article-file/340731
• Hedge, A., Morimoto, S. ve Mccrobie, D. (1999). Effects of keyboard tray geometry on upper body posture and comfort. Ergonomics, 42 (10), 1333-1349. doi : https://doi.org/10.1080/001401399184983
• Hong, X., Lee, Y.C. ve Zhou, S. (2022). Musculoskeletal symptoms and associated factors among manual porcelain workers at different workstations: a cross-sectional study. Int Arch Occup Environ Health. 95, 1845–1857. Doi : https://doi.org/10.1007/s00420-022-01879-z
• İde, D. ve Gündüz, T. (2021). Koronavirüs kapanma (kısıtlama) döneminde üniversite öğrencilerinin yorgunluk düzeyi ve kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları arasındaki ilişkinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Ergonomi , 4 (2) , 107-118 . Doi: https://doi.org/10.33439/ergonomi.935728
• Kahya, E. (2020). Bir metal sanayi işletmesinde fiziksel zorlanmaların kas iskelet sistemi rahatsızlıklarına etkisi. Endüstri Mühendisliği, 31(2), 148-158. Doi : https://doi.org/10.46465/endustrimuhendisligi.709339
• Kahya, E. ve Erkaplan, F. (2022). Büyük ölçekli bir üretim işletmesinin ofislerinde rosa ve cornell yöntemleri ile ergonomik risk değerlendirmesi . Endüstri Mühendisliği , 33 (3) , 469-483 . doi: https://doi.org/10.46465/ endustrimuhendisligi.1161272
• Kurt, S. , İbiş, S. , Aktuğ, Z. B. ve Aka, H. (2021). Üniversite öğrencilerinin kas iskelet sistemi rahatsızlıkları ile fiziksel aktivite düzeyi ve internet bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi . Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi , 7 (2) , 709-721 . Erişim adresi : https://dergipark.org.tr/en/pub/ intjces/issue/67938/996810
• Küçük, F , Düzenli Öztürk, S , Şenol, H. ve Özkeskin, M . (2018). Ofis Çalışanlarında Çalışma Postürü, Kas İskelet Sistemi Rahatsızlıkları, Bel Ağrısına Bağlı Özürlülük Düzeyi ve Sağlıkla İlgili Yaşam Kalitesinin İncelenmesi. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi , 6 (2), 135-144 . doi: https://doi.org/10.30720/ ered.463658.
• Özel, E. ve Çetik, O. (2010). Meslekı̇ görevlerin ergonomik analizinde kullanılan araçlar ve bir uygulama örneği. Dumlupınar üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22, 41-56. Erişim adresi : https://dergipark.org.tr/en/pub/dpufbed/issue/36008/405251
• Özkan, N.F. ve Kahya, E. (2016). Assessing ergonomic risks in an university’s administrative offices. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 32(1), 149-158.
• Özmehmet Taşan, S ve Felekoğlu, B . (2019). Otomotiv sektöründe bütünleşik ergonomik risk değerlendirme uygulaması. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi , 21 (1) , 378-396 . doi: https://doi.org/10.25092/ baunfbed.548546
• Rathore, B., Pundir, A. ve Iqbal, R. (2020). Ergonomic Risk Factors in Glass Artware Industries and Prevalence of Musculoskeletal Disorder. International Journal of Industrial Ergonomics. 80, 103043. doi: https://doi.org/oi:10.1016/j.ergon.2020.103043 .
• Singh, A. (2017). Musculoskeletal discomfort among grinders working in manufacturing industry. Journal of Industrial Safety Engineering, 4(1), 10-14. doi : https://doi.org/10.3759/joise.v4i1.1925
• Singh, H. ve Singh, L. P. (2019). Musculoskeletal disorders among insurance office employees: A case study. Work, 64(1). 153-160. Doi : https://doi.org/10.3233/WOR-192978
• Ülgüdür, C. ve Dedeli Caydam, O. (2020). Sağlık profesyonellerinde ergonomi ve kas iskelet sistemi sorunlarının değerlendirilmesi . Izmir Democracy University Health Sciences Journal, 3(1) , 8-37 . Erişim adresi : https://dergipark.org.tr/en/pub/iduhes/issue/54656/745833
• Wang, J., Cui, Y., He, L., Xu, X., Yuan, Z., Jin, X. ve Li, Z. (2017). Work-related musculoskeletal disorders and risk factors among Chinese medical staff of obstetrics and gynecology. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(6), 562. Doi : https://doi.org/10.3390/ijerph14060562
• Yamane, T. (1973). Statistics: An Introductory Analysis.London: John Weather Hill, Inc.
• Yusof, A. ve Shalahim, N. S. M. (2020). Investigation of ergonomic risk factors among male workers in a medical manufacturing company in Northern Malaysia. Malaysian Journal of Public Health Medicine, 20(Special1), 167-175. Doi : https://doi.org/10.37268/mjphm/vol.20/no.Special1/art.697