Lise Öğrencilerinin Meslek Seçimlerini Etkileyen Faktörlerin İkili Karşılaştırmalar Yöntemiyle İncelenmesi

Year 2017, Volume: 8 Issue: 2, 224 - 236, 30.06.2017

Funda Nalbantoğlu Yılmaz

https://doi.org/10.21031/epod.303882

Cited By: 5

Abstract

Araştırmanın
amacı, lise öğrencilerinin mesleki seçimlerinde
rol oynayan faktörlerin etki sıralarının ikili karşılaştırmalar yoluyla
belirlenmesidir. Araştırma, eksiksiz bilgi toplanabilen ve içtenlikle bilgi
verdiği düşünülen 355 lise öğrencisi ile yürütülmüştür. Öğrencilerin mesleki
seçimlerinde rol oynayan faktörlerin belirlenmesinde alan yazın taraması
yapılmış ve öğrencilere yazdırılan kompozisyonlar incelenmiştir. Bu doğrultuda
öğrencilerin mesleki seçimlerini etkileyen 9 faktör belirlenmiştir. Bu etkiler
ikişerli olarak 36 maddede öğrencilere sunulmuş ve öğrencilerden her bir ikili
gruptan hangisinin mesleki seçimlerinde daha etkili olduğunu belirtmeleri
istenmiştir. Öğrencilerin mesleki seçimlerinde rol oynayan faktörlerin etki
sıralarının belirlenmesinde ikili karşılaştırmalarla ölçekleme kullanılmıştır. Ölçekleme
çalışması sonucunda, 11. sınıflar hariç öğrencilerin meslek seçimlerini bir
mesleğe duyulan ilginin en fazla etkilediği görülmektedir. Aynı durum cinsiyete
bağlı incelendiğinde de kız ve erkek öğrencilerin meslek seçimlerini en fazla
mesleğe duydukları ilginin etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte
öğrencilerin üniversite giriş sınavından alacakları puanlarında meslek seçimlerini
büyük oranda etkilediği belirlenmiştir. Diğer taraftan, öğrencilerin mesleki
seçimlerini en az çevrenin (arkadaş, öğretmen vb.) etkilediği sonucuna
ulaşılmıştır. 

Keywords

Meslek seçimi, ikili karşılaştırmalar, ölçekleme

References

• Alkan, N. (2014). Üniversite adaylarının bölüm tercihleri: Bir kariyer araştırma yöntemi olarak bölüm tanıtımları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(41), 61-74.
• Arsoy, S. (2010). Mesleki rehberlik. Esra İşmen Gazioğlu ve Şengül Mertol İlgar (Ed.), Öğretmen ve öğretmen adayları için rehberlik içinde (s. 169-204). Ankara: Pegem Akademi.
• Aydın, B. (2011). Rehberlik. Ankara: Pegem Akademi.
• Dinç, E. (2008). Meslek seçiminde etkili olan faktörlerin incelenmesi: Meslek yüksekokulu muhasebe programı öğrencileri üzerine bir araştırma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(16), 90-106.
• Kalkan, Ö. K. (2014). Meslek liselerini tercih etmede etkili olduğu düşünülen faktörlerin ikili karşılaştırmalar yöntemiyle ölçeklenmesi. Mesleki Bilimler Dergisi, 3(1), 129-146.
• Kars, V., Arslan, N., Erik, L., Avcı, N., Bucaktepe, P. G., Celepkolu, T., & Şahin, H. A. (2014). Lise son sınıf öğrencilerinin meslek seçiminde karşılaştığı sorunlar ve bu sorunların anksiyete ve depresyonla ilişkisi. Dicle Tıp Dergisi, 41(1), 187-190.
• Kuzgun, Y. (1982). Mesleki rehberliğin bireylerin yetenek ve ilgilerini tanımalarına etkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Kıyak, S. (2006). Genel lise öğrencilerinin meslek seçimi yaparken temel aldığı kriterler. (Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Kuzgun, Y. (2000). Meslek danışmanlığı. Ankara: Doğuş Matbaacılık
• Kuzgun, Y. (2014). İlköğretimde meslek gelişimi. Yıldız Kuzgun (Ed.), İlköğretimde rehberlik içinde (s.125-153). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özen, Y. (2011). Kişisel sorumluluk bağlamında kariyer seçimini etkileyen sosyal psikolojik faktörler. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 2(3), 81-96.
• Özyürek, R., & Atıcı, M. (2002). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimi kararlarında kendilerine yardım eden kaynakların belirlenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(17), 33‐42.
• Pekkaya, M., & Çolak, N. (2013). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörlerin önem derecelerinin AHP ile belirlenmesi. International Journal of Social Science, 6(2), 797‐818.
• Sarıkaya, T., & Khorshid, L. (2009). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen etmenlerin incelenmesi: Üniversite öğrencilerinin meslek seçimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 393-423.
• Super, D. E. (1957). The psychology of careers: an introduction to vocational development. New York: Harper.
• Varol, S. (1990). Lise son sınıf öğrencilerinin kaygılarını etkileyen etmenler (Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Vurucu, F. (2010). Meslek lisesi öğrencilerinin meslek seçimi yeterliliği ve meslek seçimini etkileyen faktörler (Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Turgut, M.F., & Baykul, Y. (1992). Ölçekleme teknikleri. Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Yazıcı, H. (2012). Eğitsel ve mesleki rehberlik. Gürhan Can (Ed.), Psikolojik danışma ve rehberlik içinde (s. 81-125). Ankara: Pegem Akademi.
• Yeşilyaprak, B. (2013). 21. yüzyılda eğitimde rehberlik hizmetleri. Ankara:Nobel Akademik Yayıncılık.