BibTex RIS Kaynak Göster

KRONİK HASTALIKLARDA YAŞAM KALİTESİNE GENEL BAKIŞ

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 2, 62 - 70, 16.09.2014

Azime Karakoç Kumsar , Feride Taşkın Yılmaz

Öz

Kronik hastalıklar genellikle yavaş ilerleyen, düzenli ve sürekli tedavi, bakım ve izlem gerektiren uzun dönem sağlık sorunlarıdır. Kronik hastalığı olan bireyin tedavisi akut ya da alevlenme dönemlerinde hastanede yapılırken; asıl tedavi ve bakım evde yürütülmektedir. Dünya genelinde başta kalp damar hastalıkları, kanserler, diyabet, inme ve kronik solunum yolu hastalıkları olmak üzere kronik hastalıkların, insan sağlığına yönelik önde gelen bir tehdit olduğu bildirilmektedir. Kronik hastalığa sahip bireylerin yaşam kalitesi birçok yönden etkilenmektedir. Bireyin yaşam kalitesini arttırmak, kronik hastalık tedavisinin temel amaçlarındandır. Sağlık profesyonelinin vereceği eğitim ve danışmanlık, hasta birey ve ailesinin güçlenmesinde, hastalığın getirdiği sorunlarla baş edebilmelerinde ve dolayısıyla yaşam kalitesinin yükselmesinde önemli bir süreçtir. Bu derlemenin amacı, kronik hastalığa sahip olmanın yaşam kalitesine olan etkisini incelemek ve kronik hasta bireylere hizmet sunan sağlık profesyonellerine bilgi sunmaktır.

Anahtar Kelimeler

Kronik hastalık yaşam kalitesi sağlıkla ilgili yaşam kalitesi

Kaynakça

  • Agh T, Dömötör P, Bartfai Z, et al. Relationship between medication adherence and health-related quality of life in subjects with COPD: A systema- tic review. Respir Care 2014; 2 (Epub ahead of print).
  • Akdemir N. Kronik hastalıklar ve sorunları. Ak- demir N, Birol L, ed. İç Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı. Ankara: Sistem Ofset; 2011a:193-200.
  • Akdemir N. Kanserin önemi - etiyolojik risk fak- törleri ve korunma. Akdemir N, Birol L, ed. İç Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı. Ankara: Sis- tem Ofset; 2011b:245-256.
  • Akdemir N, Akkuş Y. Rehabilitasyon ve hemşire- lik. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yükseko- kulu Dergisi 2006; 13(1):82-91.
  • Akinci F, Yildirim A, Gözü H, et al. Assesment of health-related quality of life (HRQoL) of patients with type 2 diabetes in Turkey. Diabetes Res Clin Pract 2008; 79: 117-123.
  • Akinpelu AO, Gbiri CA. Quality of life of stroke survivors and apparently healthy individuals in southwestern Nigeria. Physiotherapy Theory and Practice 2009; 25(1):14-20 (doi: 1080/09593980802622669).
  • Akyildiz ZI, Ergene O. Frequency of angina and quality of life in outpatients with stab- le coronary artery disease in Turkey: Insights from the PULSE study. Acta Cardiol 2014; 69(3):253- 2
  • Altıparmak S, Fadıloğlu Ç, Gürsoy ŞT ve ark. Kemoterapi tedavisi alan akciğer kanserli hasta- larda öz bakım gücü ve yaşam kalitesi ilişkisi. Ege Tıp Dergisi 2011; 50(2):95-102.
  • American Cancer Society, Cancer Facts & Figures 20 Atlanta: American Cancer Society; 2014:10.
  • Arne M, Janson C, Janson S, et al. Physical acti- vity and quality of life in subjects with chronic disease: Chronic obstructive pulmonary disease compared with rheumatoid arthritis and diabetes mellitus. Scandinavian Journal of Primary Health Care 2009; 27: 141-147 (doi: 1080/02813430902808643).
  • Aydemir O, Ozdemir C, Koroglu E. The impact of co-morbid conditions on the SF-36: A primary- care-based study among hypertensives. Archives of Medical Research 2005; 36(2):136-141.
  • Aydın Bektaş H, Akdemir N. Kanserli bireylerin fonksiyonel durumlarının değerlendirilmesi. Tür- kiye Klinikleri 2006; 26:488-499.
  • Bahar A. Diabetes mellituslu hastaların anksiyete ve depresyon düzeylerinin belirlenmesi. Fırat Sağ- lık Hizmetleri Dergisi 2006; 1(1): 3-16.
  • Bardage C, Isacson DGL. Hypertension and he- alth-related quality of life: an epidemiological study in Sweden. Journal of Clinical Epidemio- logy 2001; 54(2): 172-181.
  • Carod-Artal FJ, Egido JA. Quality of life after stroke: The importance of good recovery. Cardio- vascular Disease 2009; 27(suppl 1): 204- 214 (doi: 1159/000200461).
  • Coffey JT, Brandle M, Zhou H, et al. Valuing health-related quality of life in diabetes. Diabetes Care 2002; 25: 2238-2243.
  • Cömert SŞ, Erk M, Müsellim B ve ark. Kronik obstrüktif akciğer hastalığında yaşam kalitesini etkileyen fonksiyonel ve antropometrik paramet- reler. İzmir Göğüs Hastanesi Dergisi 2011; 25(2): 89
  • Çıtıl R, Günay O, Öztürk Y. Diyabetik hastalarda tıbbi ve sosyal faktörlerin yaşam kalitesine etkisi. Erciyes Tıp Dergisi 2010; 32(4): 253-264.
  • Demir G, Akkoca Ö, Doğan R ve ark. KOAH’da dispne ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2003; 51(4): 365- 3
  • Dilek F, Ünsar S, Süt N. Koroner arter hastaların- da yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. Fırat Sağ- lık Hizmetleri Dergisi 2010; 5(13): 29-44.
  • Durna Z, Tülek Z. İnme ve bakım. Durna Z, ed. Kronik Hastalıklar ve Bakım. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2012:239-240.
  • Dünya Sağlık Örgütü Küresel Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrolü Stratejisi 2008-2013 Eylem Planı. Ankara: Sağlık Bakanlığı
  • Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü; 2010.
  • Eljedi A, Mikolajczyk RT, Kreamer A, et al. He- alth-related quality of life in diabetic patients and controls without diabetes in refugee camps in the Gaza strip: a cross-sectional study. BMJ Public Health 2006; 6:268.
  • Erdem N, Ergüney S. Koroner arter hastalarında yaşam kalitesinin ve yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005; 8(3): 1-9.
  • Farkkila N, Torvinen S, Roine RP, et al. Health- related quality of life among breast, prostate, and colorectal cancer patients with end- stage disease. Qual Life Res 2014; 23(4):1387- 1394 (doi: 10.1007/s11136-013-0562-y).
  • Fernandes C, Martins B, Jardim C, et al. Quality of life as a prognostic marker in pulmonary arte- rial hypertension.HealthQual Life Outcomes. 201 4; 12(1):130-133. Fesci H, Kutlutürkan S, Özer Z. Serebro vasküler hastalık ve hemşirelik. Atatürk Üniversitesi Hem- şirelik Yüksekokulu Dergisi 2006; 9(2): 63-67.
  • Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global Strategy for The Diagnosis, Ma- nagenet, and Preventation of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Updated 2014.
  • Göçgeldi E, Babayiğit MA, Hassoy H ve ark. Hi- pertansiyon tanısı almış hastaların algıladıkları yaşam kalitesi düzeyinin ve etki eden faktörlerin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi 2008; 50(3): 172-179.
  • Gurcay E, Bal A, Cakci A. Health-related quality of life in first-ever stroke patients. Ann Saudi Med 2009; 29(1): 36–40.
  • Gurkova E, Cap J, Ziakova K. Quality of life and treatment satisfaction in the context of diabetes self-management education. International Journal of Nursing Practice 2009; 15:91-98 (doi: 1111/j.1440-172X.2009.01733.x).
  • Gülseren Ş, Böncü, B, Aydemir Ö ve ark. Tip I ve tip II diabetes mellitus’lu hastalarda anksiyete ve depresyon. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji (3P) Dergisi 2002; 10(1):59-64.
  • Huang CY, Chi SC, Sousa VD, et al. Depression, coronary artery disease, type 2 diabetes, metabolic syndrome and quality of life in Taiwanese adults from a cardiovascular department of a major hos- pital in Southern Taiwan. Journal of Clinical Nur- sing 2010; 20: 1293-1302 (doi: 10.1111/j.1365- 2702010.03451.x).
  • International Diabetes Federation Diabetes Atlas, Sixth edition, 2013.
  • Imayama I, Plotnikoff RC, Courneya KS, et al. Determinants of quality of life in type 2 diabetes population: the inclusion of personality. Qual Life Res 2010; 27:52-57 ( doi: 10.1007/s11136-010- 9772-8).
  • Kassianos AP, Raats MM, Gage H, et al. Quality of life and dietary changes among cancer patients: a systematic review. Qual Life Res 2014; Sep
  • (Epub ahead of print). Kattainen, E, Merilainen P, Sintonen, H. Sense of coherence and healt-related quality of life among patients undergoing coronary artery bypass graf- ting or angioplasty. European Journal Of Cardio- vascular Nursing 2006; 5(1): 21-30.
  • Kaya MC, Bez Y, Demir A ve ark. Prostat kanseri hastalarında hastalık evrelerine göre anksiyete, depresyon, cinsel işlev bozukluğu ve yaşam kali- tesi. Journal of Mood Disorders 2013; 3(1): 23-27.
  • Lee HJ, Chapa D, Kao CW, et al. Depression, quality of life, and glycemic control in individuals with type 2 diabetes. J Am Acad Nurse Pract 2009; 21:214-224 (doi: 1111/j.1745- 752009.00396.x).
  • Mete HE. Kronik hastalık ve depresyon. Klinik Psikiyatri 2008; 11(Ek3):3-18.
  • Mollaoğlu M. Kronik Hastalıklarda Uyum Süreci. Durna Z, ed. Kronik Hastalıklar ve Bakım. İstan- bul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2012: 51-63.
  • Özdemir İ, Hocaoğlu Ç, Koçak M ve ark. Tip 2 diabetes mellituslu hastalarda yaşam kalitesi ve ruhsal belirtiler. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nö- rolojik Bilimler Dergisi 2011; 24(2): 128-138.
  • Özdemir Ü, Taşçı S. Kronik hastalıklarda psiko- sosyal sorunlar ve bakım. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2013; 1(1): 57-69.
  • Redekop WK, Koopmanschap MA, Stolk RP, et al. Health-related quality of life and treatment satisfaction in dutch patients with type 2 diabetes. Diabetes Care 2002; 25: 458-463.
  • Reis N, Coşkun A, Kızılkaya Beji N. Jinekolojik kanserlerde yaşam kalitesi ve etkileyen faktörler. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2006; 9(2): 25-35.
  • Ruo B, Rumsfeld JS, Hlatky MA, et al. Depressi- ve symptoms and health-related qality of life. JAMA 2003; 290(2): 215-221.
  • Shim YT, Lee J, Toh MP, et al. Health- related quality of life and glycaemic control in patients with Type 2 diabetes mellitus in Singapo- re. Diabet Med 2012; 29(8):241-248 ( doi: 1111/j.1464-5491.2012.03689.x).
  • Soyyiğit Ş, Erk M, Güler N ve ark. Kronik obst- rüktif akciğer hastalığında yaşam kalitesinin belir- lenmesinde SF-36 sağlık taramasının değeri. Tü- berküloz ve Toraks Dergisi 2006; 54(3): 259-266.
  • Şenocak Ö, El Ö, Özcan Söylev G ve ark. İnme sonrasında yaşam kalitesini etkileyen faktörler. Journal of Neurological Sciences (Turkish) 2008; 25(3): 169-175.
  • Topçu S, Bölüktaş RP. İnmeli hastalarda yaşam kalitesi ve sosyal desteğin yaşam kalitesine etkisi- nin incelenmesi. Yeni Tıp Dergisi 2012; 29(3):159-164.
  • Türkmen E. Kronik hastalıklar ve önemi. Durna Z ed. Kronik Hastalıklar ve Bakım. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2012:37-49.
  • Ucan Ö, Ovayolu N. Relationship between diabe- tes mellitus, hypertension and obesity, and health- related quality of life in Gaziantep, a central so- uth-eastern city in Turkey. Journal of Clinical Nursing 2010; 19(17-18): 2511-2519 (doi: 1111/j.1365-2702.2010.03295.x).
  • Yıldırım A, Hacıhasanoğlu R. Sağlık çalışanların- da yaşam kalitesi ve etkileyen değişkenler. Psiki- yatri Hemşireliği Dergisi 2011; 2(2):61-68.
  • World Health Organization, Global Health Obser- vatory (GHO), Raised blood pressure. http://www.who.int/gho/ncd/risk_factors/blood_pr essure_prevalence_text/en/

-

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 2, 62 - 70, 16.09.2014

Azime Karakoç Kumsar , Feride Taşkın Yılmaz

Öz

Chronic diseases are usually known as slowly progressive, long-term health problems that require, periodic and continuous treatment, monitoring and care. When it in acute phase, chronic disease is treatment hospital, on the other hand basic treatment and care are carried out at home. Particularly cardiovascular diseases, cancers, diabetes, stroke, and chronic respiratory diseases are leading to threat human health which is reported in the first ranks of the major health problems all over the world. Quality of life of individuals with chronic diseases are affected in many ways. Improvement of quality of life is determined one of the main objectives of chronic disease treatment. To give training and counseling by health professionals is an important process to empowerment of patient individual and their families, cope with the challenges of the disease and therefore rise of quality of life. The purpose of this review is to examine the impact on quality of life of chronic diseases and provide information for health professionals working with the chronically ill individuals

Anahtar Kelimeler

Chronic disease qualitiy of life healthrelated quality of life

Kaynakça

  • Agh T, Dömötör P, Bartfai Z, et al. Relationship between medication adherence and health-related quality of life in subjects with COPD: A systema- tic review. Respir Care 2014; 2 (Epub ahead of print).
  • Akdemir N. Kronik hastalıklar ve sorunları. Ak- demir N, Birol L, ed. İç Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı. Ankara: Sistem Ofset; 2011a:193-200.
  • Akdemir N. Kanserin önemi - etiyolojik risk fak- törleri ve korunma. Akdemir N, Birol L, ed. İç Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı. Ankara: Sis- tem Ofset; 2011b:245-256.
  • Akdemir N, Akkuş Y. Rehabilitasyon ve hemşire- lik. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yükseko- kulu Dergisi 2006; 13(1):82-91.
  • Akinci F, Yildirim A, Gözü H, et al. Assesment of health-related quality of life (HRQoL) of patients with type 2 diabetes in Turkey. Diabetes Res Clin Pract 2008; 79: 117-123.
  • Akinpelu AO, Gbiri CA. Quality of life of stroke survivors and apparently healthy individuals in southwestern Nigeria. Physiotherapy Theory and Practice 2009; 25(1):14-20 (doi: 1080/09593980802622669).
  • Akyildiz ZI, Ergene O. Frequency of angina and quality of life in outpatients with stab- le coronary artery disease in Turkey: Insights from the PULSE study. Acta Cardiol 2014; 69(3):253- 2
  • Altıparmak S, Fadıloğlu Ç, Gürsoy ŞT ve ark. Kemoterapi tedavisi alan akciğer kanserli hasta- larda öz bakım gücü ve yaşam kalitesi ilişkisi. Ege Tıp Dergisi 2011; 50(2):95-102.
  • American Cancer Society, Cancer Facts & Figures 20 Atlanta: American Cancer Society; 2014:10.
  • Arne M, Janson C, Janson S, et al. Physical acti- vity and quality of life in subjects with chronic disease: Chronic obstructive pulmonary disease compared with rheumatoid arthritis and diabetes mellitus. Scandinavian Journal of Primary Health Care 2009; 27: 141-147 (doi: 1080/02813430902808643).
  • Aydemir O, Ozdemir C, Koroglu E. The impact of co-morbid conditions on the SF-36: A primary- care-based study among hypertensives. Archives of Medical Research 2005; 36(2):136-141.
  • Aydın Bektaş H, Akdemir N. Kanserli bireylerin fonksiyonel durumlarının değerlendirilmesi. Tür- kiye Klinikleri 2006; 26:488-499.
  • Bahar A. Diabetes mellituslu hastaların anksiyete ve depresyon düzeylerinin belirlenmesi. Fırat Sağ- lık Hizmetleri Dergisi 2006; 1(1): 3-16.
  • Bardage C, Isacson DGL. Hypertension and he- alth-related quality of life: an epidemiological study in Sweden. Journal of Clinical Epidemio- logy 2001; 54(2): 172-181.
  • Carod-Artal FJ, Egido JA. Quality of life after stroke: The importance of good recovery. Cardio- vascular Disease 2009; 27(suppl 1): 204- 214 (doi: 1159/000200461).
  • Coffey JT, Brandle M, Zhou H, et al. Valuing health-related quality of life in diabetes. Diabetes Care 2002; 25: 2238-2243.
  • Cömert SŞ, Erk M, Müsellim B ve ark. Kronik obstrüktif akciğer hastalığında yaşam kalitesini etkileyen fonksiyonel ve antropometrik paramet- reler. İzmir Göğüs Hastanesi Dergisi 2011; 25(2): 89
  • Çıtıl R, Günay O, Öztürk Y. Diyabetik hastalarda tıbbi ve sosyal faktörlerin yaşam kalitesine etkisi. Erciyes Tıp Dergisi 2010; 32(4): 253-264.
  • Demir G, Akkoca Ö, Doğan R ve ark. KOAH’da dispne ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2003; 51(4): 365- 3
  • Dilek F, Ünsar S, Süt N. Koroner arter hastaların- da yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. Fırat Sağ- lık Hizmetleri Dergisi 2010; 5(13): 29-44.
  • Durna Z, Tülek Z. İnme ve bakım. Durna Z, ed. Kronik Hastalıklar ve Bakım. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2012:239-240.
  • Dünya Sağlık Örgütü Küresel Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrolü Stratejisi 2008-2013 Eylem Planı. Ankara: Sağlık Bakanlığı
  • Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü; 2010.
  • Eljedi A, Mikolajczyk RT, Kreamer A, et al. He- alth-related quality of life in diabetic patients and controls without diabetes in refugee camps in the Gaza strip: a cross-sectional study. BMJ Public Health 2006; 6:268.
  • Erdem N, Ergüney S. Koroner arter hastalarında yaşam kalitesinin ve yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005; 8(3): 1-9.
  • Farkkila N, Torvinen S, Roine RP, et al. Health- related quality of life among breast, prostate, and colorectal cancer patients with end- stage disease. Qual Life Res 2014; 23(4):1387- 1394 (doi: 10.1007/s11136-013-0562-y).
  • Fernandes C, Martins B, Jardim C, et al. Quality of life as a prognostic marker in pulmonary arte- rial hypertension.HealthQual Life Outcomes. 201 4; 12(1):130-133. Fesci H, Kutlutürkan S, Özer Z. Serebro vasküler hastalık ve hemşirelik. Atatürk Üniversitesi Hem- şirelik Yüksekokulu Dergisi 2006; 9(2): 63-67.
  • Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease. Global Strategy for The Diagnosis, Ma- nagenet, and Preventation of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Updated 2014.
  • Göçgeldi E, Babayiğit MA, Hassoy H ve ark. Hi- pertansiyon tanısı almış hastaların algıladıkları yaşam kalitesi düzeyinin ve etki eden faktörlerin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi 2008; 50(3): 172-179.
  • Gurcay E, Bal A, Cakci A. Health-related quality of life in first-ever stroke patients. Ann Saudi Med 2009; 29(1): 36–40.
  • Gurkova E, Cap J, Ziakova K. Quality of life and treatment satisfaction in the context of diabetes self-management education. International Journal of Nursing Practice 2009; 15:91-98 (doi: 1111/j.1440-172X.2009.01733.x).
  • Gülseren Ş, Böncü, B, Aydemir Ö ve ark. Tip I ve tip II diabetes mellitus’lu hastalarda anksiyete ve depresyon. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji (3P) Dergisi 2002; 10(1):59-64.
  • Huang CY, Chi SC, Sousa VD, et al. Depression, coronary artery disease, type 2 diabetes, metabolic syndrome and quality of life in Taiwanese adults from a cardiovascular department of a major hos- pital in Southern Taiwan. Journal of Clinical Nur- sing 2010; 20: 1293-1302 (doi: 10.1111/j.1365- 2702010.03451.x).
  • International Diabetes Federation Diabetes Atlas, Sixth edition, 2013.
  • Imayama I, Plotnikoff RC, Courneya KS, et al. Determinants of quality of life in type 2 diabetes population: the inclusion of personality. Qual Life Res 2010; 27:52-57 ( doi: 10.1007/s11136-010- 9772-8).
  • Kassianos AP, Raats MM, Gage H, et al. Quality of life and dietary changes among cancer patients: a systematic review. Qual Life Res 2014; Sep
  • (Epub ahead of print). Kattainen, E, Merilainen P, Sintonen, H. Sense of coherence and healt-related quality of life among patients undergoing coronary artery bypass graf- ting or angioplasty. European Journal Of Cardio- vascular Nursing 2006; 5(1): 21-30.
  • Kaya MC, Bez Y, Demir A ve ark. Prostat kanseri hastalarında hastalık evrelerine göre anksiyete, depresyon, cinsel işlev bozukluğu ve yaşam kali- tesi. Journal of Mood Disorders 2013; 3(1): 23-27.
  • Lee HJ, Chapa D, Kao CW, et al. Depression, quality of life, and glycemic control in individuals with type 2 diabetes. J Am Acad Nurse Pract 2009; 21:214-224 (doi: 1111/j.1745- 752009.00396.x).
  • Mete HE. Kronik hastalık ve depresyon. Klinik Psikiyatri 2008; 11(Ek3):3-18.
  • Mollaoğlu M. Kronik Hastalıklarda Uyum Süreci. Durna Z, ed. Kronik Hastalıklar ve Bakım. İstan- bul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2012: 51-63.
  • Özdemir İ, Hocaoğlu Ç, Koçak M ve ark. Tip 2 diabetes mellituslu hastalarda yaşam kalitesi ve ruhsal belirtiler. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nö- rolojik Bilimler Dergisi 2011; 24(2): 128-138.
  • Özdemir Ü, Taşçı S. Kronik hastalıklarda psiko- sosyal sorunlar ve bakım. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2013; 1(1): 57-69.
  • Redekop WK, Koopmanschap MA, Stolk RP, et al. Health-related quality of life and treatment satisfaction in dutch patients with type 2 diabetes. Diabetes Care 2002; 25: 458-463.
  • Reis N, Coşkun A, Kızılkaya Beji N. Jinekolojik kanserlerde yaşam kalitesi ve etkileyen faktörler. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2006; 9(2): 25-35.
  • Ruo B, Rumsfeld JS, Hlatky MA, et al. Depressi- ve symptoms and health-related qality of life. JAMA 2003; 290(2): 215-221.
  • Shim YT, Lee J, Toh MP, et al. Health- related quality of life and glycaemic control in patients with Type 2 diabetes mellitus in Singapo- re. Diabet Med 2012; 29(8):241-248 ( doi: 1111/j.1464-5491.2012.03689.x).
  • Soyyiğit Ş, Erk M, Güler N ve ark. Kronik obst- rüktif akciğer hastalığında yaşam kalitesinin belir- lenmesinde SF-36 sağlık taramasının değeri. Tü- berküloz ve Toraks Dergisi 2006; 54(3): 259-266.
  • Şenocak Ö, El Ö, Özcan Söylev G ve ark. İnme sonrasında yaşam kalitesini etkileyen faktörler. Journal of Neurological Sciences (Turkish) 2008; 25(3): 169-175.
  • Topçu S, Bölüktaş RP. İnmeli hastalarda yaşam kalitesi ve sosyal desteğin yaşam kalitesine etkisi- nin incelenmesi. Yeni Tıp Dergisi 2012; 29(3):159-164.
  • Türkmen E. Kronik hastalıklar ve önemi. Durna Z ed. Kronik Hastalıklar ve Bakım. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2012:37-49.
  • Ucan Ö, Ovayolu N. Relationship between diabe- tes mellitus, hypertension and obesity, and health- related quality of life in Gaziantep, a central so- uth-eastern city in Turkey. Journal of Clinical Nursing 2010; 19(17-18): 2511-2519 (doi: 1111/j.1365-2702.2010.03295.x).
  • Yıldırım A, Hacıhasanoğlu R. Sağlık çalışanların- da yaşam kalitesi ve etkileyen değişkenler. Psiki- yatri Hemşireliği Dergisi 2011; 2(2):61-68.
  • World Health Organization, Global Health Obser- vatory (GHO), Raised blood pressure. http://www.who.int/gho/ncd/risk_factors/blood_pr essure_prevalence_text/en/
Toplam 54 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Derleme Bölümü
Yazarlar

Azime Karakoç Kumsar

Feride Taşkın Yılmaz

Yayımlanma Tarihi 16 Eylül 2014
Gönderilme Tarihi 16 Eylül 2014
Yayımlandığı Sayı Yıl 2014 Cilt: 2 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Karakoç Kumsar, A., & Taşkın Yılmaz, F. (2014). KRONİK HASTALIKLARDA YAŞAM KALİTESİNE GENEL BAKIŞ. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(2), 62-70.