Popular religiosity refers to the dialectical relationship between religion and society, which is a term that refers to the prevalence of folk beliefs rather than scriptural religiosity. One of the channels through which this relationship can be investigated is through social media networks that allow users to share religious and cultural content. Popular religiosity attracts intense interest, especially in social media, with its different aspects, and taṣawwuf is one of the main areas in which popular religiosity is fed today. In this context, the relationship between taṣawwuf-themed pages opened on social media channels and popular religiosity is the main problem of this study. In this respect, the religious sources, reliability, etc., of the posts on the pages were analyzed. The study aims to reveal the appearance of taṣawwuf on social media as a source of popular religiosity. The study applied the content analysis technique using the qualitative research method. In this context, words related to taṣawwuf were scanned on Facebook, and it was determined that “Friends of Allah,” “Taṣawwuf,” and “Mawlānā” were used the most. Within the framework of this determination, one hundred and eighty posts on nine pages using these concepts were analyzed. Purposive sampling was used to select the pages, and the pages with the highest number of followers and sharing up-to-date content were included in the study. As a result of the study, it was observed that taṣawwuf content is reflected on social media in different forms, genres, and themes and that it sometimes evolves into a dimension that goes beyond taṣawwuf topics; the pages analyzed do not provide sufficient information about competence and transparency; and the number of interactions is low compared to the number of followers. When the relationship of the analyzed posts with the dimensions of religion is evaluated, it is found that the dimension of worship has the highest rate, the dimension of emotion and morality follows it at close rates, the dimension of belief and thought remains at a low level; the level of inclusion of scholarly sources is weak; and the words of religious-ṣūfī figures are predominantly prominent. In addition, it has been observed that the Ṣūfī content on the analyzed pages covers various topics such as dhikr-prayer, congratulations, condolences, commemoration, decency, and good morals. As a result, it has been understood that taṣawwuf in social media manifests itself as a syncretic issue closely related to popular religiosity.
Popüler dindarlık, kitabî dindarlığa nazaran daha çok halk inanışlarının yaygınlık kazanması anlamına gelen bir terim olarak din ile toplum arasındaki diyalektik ilişkiye karşılık gelmektedir. Bu ilişkinin araştırılabileceği mecralardan birini, kullanıcıların dinî ve kültürel içerikler paylaşmalarına imkân sağlayan sosyal medya ağları oluşturmaktadır. Popüler dindarlık farklı veçheleri ile özellikle sosyal medyada yoğun bir ilgiye mazhar olmakta ve popüler dindarlığın günümüzde beslendiği temel alanların başında da tasavvuf gelmektedir. Bu bağlamda sosyal medya mecralarında açılan “tasavvuf” temalı sayfaların popüler dindarlıkla ilişkisi bu çalışmanın temel problemidir. Bu açıdan sayfalarda yapılan paylaşımların dini kaynakları, güvenilirliği vb. hususlar incelenmiştir. Çalışmanın amacı, popüler dindarlığın beslendiği bir kaynak olarak tasavvufun sosyal medyadaki görünümünü ortaya koymaktır. Çalışmada, nitel araştırma yöntemine bağlı kalınarak içerik analizi tekniği uygulanmıştır. Bu kapsamda Facebook’ta tasavvuf ile bağlantılı kelimeler taranmış ve bunların arasında en fazla “Allah dostları”, “Tasavvuf” ve “Hz. Mevlâna”nın kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu tespit çerçevesinde söz konusu kavramların kullanıldığı dokuz sayfadaki yüz seksen paylaşım analiz edilmiştir. Çalışmadaki veriler, 06 Ocak 2024 tarihi baz alınarak, yapılan son yirmi paylaşım üzerinden elde edilmiştir. Sayfaların seçiminde amaçlı örneklem kullanılmış, takipçi sayısı en yüksek olan ve güncel içerik paylaşan sayfalar çalışma kapsamına dâhil edilmiştir. Çalışmanın sonucunda tasavvuf içeriklerinin sosyal medyaya farklı biçim, tür ve temalarda yansıdığı, zaman zaman bunun tasavvuf mecrasının dışına taşan bir boyuta da evrildiği; incelenen sayfaların yetkinlik ve şeffaflık konusunda yeterli düzeyde bilgi vermediği; etkileşim sayılarının takipçi sayısına göre düşük kaldığı gözlemlenmiştir. İncelenen paylaşımların dinin boyutlarıyla ilişkisi değerlendirildiğinde ibadet boyutunun en yüksek orana sahip olduğu, duygu ve ahlak boyutunun yakın oranlarda onu takip ettiği, inanç ve düşünce boyutunun ise düşük düzeyde kaldığı; ilmî kaynaklara yer verme düzeyinin zayıf olduğu; ağırlıklı olarak dinî-sûfî şahsiyetlere ait sözlerin öne çıktığı tespit edilmiştir. Buna ilaveten incelenen sayfalarda tasavvufî içeriklerin daha ziyade zikir-dua; tebrik, taziye, anma; edep, güzel ahlak temaları başta olmak üzere muhtelif konuları kapsadığı görülmüştür. Sonuç olarak sosyal medyada tasavvufun popüler dindarlıkla yakından ilişkili, senkretik bir mesele olarak tezahür ettiği anlaşılmıştır.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Sufism |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | September 30, 2024 |
Submission Date | April 27, 2024 |
Acceptance Date | August 30, 2024 |
Published in Issue | Year 2024 Issue: 54 |