Dinleyicinin ve muhatabın ruhunda derin etki bırakan güzel retorik üsluplarından biri de temsili teşbihtir. Bu teşbih, kendisine atfedilen konuşma erdemleri ve estetiği nedeniyle, mecaz ve mecazın diğer çeşitlerinde bulunmayan belâgat ilminin en güzel teşbih çeşitlerinden biridir. Bu teşbih ile anlamlar zihne yaklaştırılır ve bunların zihinde duyusal bir görüntü haline gelmesine vesile olur. Bu bağlamda çalışmada, Sahih-i Müslim'de yer alan bazı Peygamber hadislerindeki temsili teşbih ve onun tezahürü ele alınmıştır. Çalışmada öncelikle belâgat ve beyan ilminin Arap belâgatı ve edebiyatındaki önemine ışık tutulmuştur. Daha sonra teşbihin dilbilimsel ve terminolojik olarak tanımlanarak, özellikle Hz. Peygamber'in sünnetindeki önemini ve estetiğini açıklanmış, belâgat alimlerinin görüşlerinden yola çıkarak dilbilimsel ve temsili teşbihin anlamına dair bilgiler paylaşılmıştır. Bu kapsamda genel olarak teşbih türlerinden bahsedilerek, her türün birer örnekle açıklanmasının ardından araştırma konusu olan temsili teşbihe geçilmiştir. Yanı sıra klasik ve modern belagatçıların teşbih hakkındaki görüşlerine yer verilerek yaptıkları tanımlar aktarılmış ve temsili teşbih hakkında açıklayıcı bilgiler paylaşılmıştır. Daha sonra, Sahih-i Müslim'de yer alan bazı hadislerin temsili teşbih bakımından ele alınmıştır. Ayrıca alimlerin bu hadislerdeki temsili teşbihe yönelik açıklamaları verilmiştir. Çalışmada Hz. Peygamber'in seçilmiş hadislerine dair analitik bir yöntem takip edilmiştir. Bu çerçevede araştırma yöntemi ile temsili teşbihin yer aldığı bazı hadislerin açıklamaları verildikten sonra bu hadislerde bulunan temsili teşbih üzerinde durularak belagat yönü izah edilmeye çalışılmıştır. Araştırma, Peygamber hadislerinin sanatsal özelliklere sahip bir retorik aracı olduğuna dair önemli bulguların sunulmasıyla sonuçlandırılmıştır.
Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur.
Representative simile is one of the most beautiful rhetorical styles, profoundly affecting the listener and addressee's soul. The speech virtues and aesthetics associated with this simile make it one of the most exquisite forms of similes in the field of rhetoric, a quality absent from other types of metaphors. This simile brings the meanings closer to the mind, transforming them into a vivid mental image. The study discusses the representative simile and how it appears in some of the Prophet's hadiths from Sahih Muslim. The study first illuminates the significance of rhetoric and expression in Arabic rhetoric and literature. Then, through linguistic and terminological definitions of the expression, its significance and beauty were elucidated, particularly in the Prophet's Sunnah. Insights were also discussed into the interpretation of linguistic and representative similes, drawing on the perspectives of rhetoric scholars. Within this framework, a general overview of the many forms of similes was provided. Each type was subsequently elucidated with an accompanying example. Following this, the focal point of the research, namely the representative simile, was introduced. Furthermore, this text provides insights into the perspectives of both classical and modern rhetoricians regarding simile by presenting their respective definitions and offers explanatory details about the concept of simile. The study employed the analytical method to examine selected hadiths of the Prophet. After applying the research method to explain some hadiths with representative similes, it was attempted to explain the rhetorical aspect of these hadiths by concentrating on their representative similes. The research concluded by highlighting the key findings, demonstrating the acceptance of the Prophet's hadiths as a rhetorical tool with artistic elements.
Arabic Language and Rhetoric simile Simile Representation hadiths of the Prophet Sahih Muslim
It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carrying out and writing this study and that all the sources used have been properly cited.
من الأساليب البلاغية الجميلة التي لها أثر في أعماق نفوس السامعين والمتلقين التشبيه التمثيلي. وهو من أجمل أقسام التشبيه في علم البيان، لما يرجع إليه محاسن الكلام وجمالياته مما في بقية الألوان البيانية من الاستعارة، والمجاز، ويحويه من تقريب المعاني وتصويرها في صورة حسية في الأذهان. وفي هذا الاطار تتناول الدراسة التشبيه التمثيلي ومظاهره في مجموعة من الأحاديث النبوية في صحيح مسلم نموذجا، فسلَّطَتْ الدراسة الضوء أولا على أهمية علم البيان والتشبيه في البلاغة والأدب العربي. وبعد ذلك قامت بتعريف البيان لغة واصطلاحا موضحا أهميته وجمالياته خصوصا في السنة النبوية، كما تمَّ فيها تحقيق معنى التشبيه اللغوي والاصطلاحي استنادا على أراء علماء البلاغة، فمهدت الدراسة بتعريف التشبيه عامة مع ذكر أنواعه موضحا كل نوع منه بمثال. ثم انتقلت إلى موضوع البحث وهو التشبيه التمثيلي، فعرضت آراء البلغاء القدماء، والمحدثين في التشبيه التمثيلي من خلال عرض تعريفاتهم، وتناول البحث مظاهر التشبيه التمثليي لبعض الأحاديث النبوية الواردة في صحيح مسلم، كما تطرقنا إلى ما ذكره العلماء من خلال شرحهم لتلك الأحاديث. واهتمت الدراسة بالبحث من خلال الأحاديث المختارة التي تعد مهمة في بيان التشبيه التمثيلي موضحا الجوانب البلاغیة بعد أن شرحنا الأحاديث. واعتمدنا في هذه الدراسة على الرصد التحقيقي والتحليلي لأنماط مختارة من السنة النبوية الواردة في الحديث النبوي، وختم البحث بعرض أهم النتائج التي من خلالها يعتبر العرض النبوي أداة بلاغية ذات خصائص فنية.
.تم التصريح بأنه قد تم اتباع المبادئ العلمية والأخلاقية أثناء تنفيذ وكتابة هذه الدراسة، وأن جميع المصادر المستخدمة قد تم الاستشهاد بها بشكل صحيح
Primary Language | Arabic |
---|---|
Subjects | Arabic Language and Rhetoric |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | September 15, 2024 |
Submission Date | April 8, 2024 |
Acceptance Date | August 20, 2024 |
Published in Issue | Year 2024 |
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ESOGUIFD) Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.