SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ LİSANSÜSTÜ ÖĞRENCİLERİNİN BİLİMSEL ETİĞE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Year 2021, Volume: 20 Issue: 78, 911 - 933, 01.04.2021

Feyzullah Ezer , Selda Aksüt

https://doi.org/10.17755/esosder.814551

Cited By: 1

Abstract

Araştırmanın amacı Sosyal Bilgiler eğitimi lisansüstü öğrencilerinin bilimsel etiğe ilişkin görüşlerini belirlemektir. Araştırma, nitel araştırma desenlerinden biri olan olgubilim desenine uygun olarak yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 eğitim öğretim yılı bahar dönemi Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalında öğrenim gören 25 lisansüstü öğrenci oluşturmaktadır. Çalışma grubu amaçsal örnekleme yöntemlerinden biri olan kolay ulaşılabilir durum örnekleme ile belirlenmiştir. Araştırma verileri görüşme yöntemi ile yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak elde edilmiştir. Araştırma verileri içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda lisansüstü öğrencilerin bilimsel etiği bilimsel araştırmalarda izlenmesi gereken kurallar ve etik prensiplerin uygulanması olarak ifade ettikleri belirlenmiştir. Sosyal Bilgiler eğitimi lisansüstü öğrencilerin bilimsel araştırmalarda intihal, disiplinsiz (özensiz) araştırma ve dilimleme gibi etik olmayan davranışlarla karşılaştıkları ve bu davranışların nedenlerini eğitim ve donanım eksikliği ve araştırmacının tecrübe eksikliği olarak belirttikleri görülmüştür. Bilimde araştırma eğitimine ve öğretimine önem verilmesi gerektiği düşünüldüğünde genç bilim insanı adaylarına lisansüstü eğitimde bilimsel etik dersi verilmelidir.

Keywords

Etik, bilimsel etik, sosyal bilgiler eğitimi, lisansüstü öğrenciler

VIEWS OF SOCIAL STUDIES POSTGRADUATE STUDENTS ON SCIENTIFIC ETHICS

Abstract

The purpose of this study is to determine the views of Social Studies postgraduate students on scientific ethics. The study was conducted in accordance with the phenomenological design, one of the qualitative research designs. The sample group of the study was composed of 25 postgraduate students studying in the Department Social Sciences Education of Educational Sciences Institute, in Firat University in the spring semester of the 2019-2020 academic year. The sample group was determined with convenience sampling, which is one of the purposeful sampling methods. The data of the study were obtained through interview method by using semi-structured interview form. The data of the study were analyzed with the content analysis method. As a result of the study, it was determined that the postgraduate students expressed scientific ethics as the rules to be followed in scientific researches and the implementation of ethical principles. It was seen that the Social Studies postgraduate students encountered with unethical behaviors such as plagiarism, undisciplined (careless) research and slicing in scientific researches and they stated that the reasons of these behaviors were lack of education and equipment and the researcher’s inexperience. When it is considered that it is required to attach importance to research education and teaching in science; it is suggested that young scientist candidates be given scientific ethics course in postgraduate education.

Keywords

Ethic, scientific ethics, social studies education, graduate students

References

• Akşit, B. ve Arda, B. (2003). Ideas of editors of medical journals on publication ethics. Journal of Ankara Medical School, 25(1), 1-6.
• Aslan, C. (2010). Türkçe eğitimi programlarında lisansüstü öğrenim gören öğrencilerin akademik öz yeterliklerine ilişkin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (19), 87-115.
• Avcı, M. (2008). Bilimsel araştırmalarda veri toplama. O. Kılıç ve M. Cinoğlu (Ed.). Bilimsel araştırma yöntemleri içinde (s. 145-170). İstanbul: Lisans Yayıncılık.
• Aydın, İ. (2006, Kasım). Sosyal bilimlerde araştırmadan yayına etik değerler. Sosyal Bilimlerde Süreli Yayıncılık, I. Ulusal Kurultayında sunulan bildiri, TÜBİTAK, Ankara.
• Balcı, A. (2011). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi.
• Başaran, S. T., Ekinci, N. ve Arıkan, S. (2017). Öğretim elemanlarının etik ilkelere uygun davranma düzeyi üzerine bir araştırma. Yükseköğretim Dergisi, 7(3), 197-208.
• Brown, B. S. (1995). The academic ethics of graduate business students: A survey. Journal of Educationfor Business, 70(3), 151-156. DOI: 10.1080/08832323.1995.10117742
• Bülbül, T. (2004). Bilimsel yayınlarda etik. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(15), 53-61.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2020). Beş nitel araştırma yaklaşımı, M. Aydın (Çev.). M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Ed.), Nitel araştırma yöntemleri: Beş Yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni içinde (s. 71-112). 2013, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Creswell, J. W. (2016). Nitel yöntemler, Y. Dede (Çev.). S. B. Demir (Çev. Ed.), Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları içinde (s. 183-213). 2013, Ankara: Eğiten Kitap.
• Çetinkaya, E., Çetinkaya, E. K., Yıldırım, M. ve Kabapınar, F. (2017). Eğitim araştırmacılarının bilim etiğine ilişkin görüşleri. Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 3(2), 84-101.
• Daştan, A., Bayraktar, Y., ve Bellikli, U. (2019). Türkiye’de sosyal bilimler alanında bilimsel araştırma ve yayın etiği eğitimi: İdeali arayış bağlamında bir araştırma. Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, 8(15), 21-39.
• Dere, İ. ve Gökçınar, B. (2019, Kasım). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarına göre akademik etik ve intihal. 8. Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Sempozyumunda sunulan bildiri, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Emiroğlu, O. N. (2005). Bilim etiği ve sorumluluklar. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 1(2), 5-25.
• Erdem, A. R. (2012). Bilim insanı yetiştirmede etik eğitimi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(1), 25-32. DOI: 10.5961/jhes.2011.030
• Erlandson, D. A., Harris, E. L., Skipper, B. L. ve Allen, S. D. (1993). Doing naturalistic inquiry: A guide to methods. California: Sage Publications.
• Franklyn-Stokes, A. ve Newstead, S. E. (1995). Undergraduate cheating: Who does what and why? Studies in Higher Education, 20(2), 159-172. DOI: 10.1080/03075079512331381673
• Gerçek, H., Güven, M. H., Özdamar, Ş. O., Yelken, T. Y. ve Korkmaz, T. (2011). Yükseköğretim kurumlarında etik ilkeler, sorumluluklar ve davranış kuralları. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(2), 80-88. DOI: 10.5961/jhes.2011.013
• Günbayı, İ., Kasalak, G. ve Özçetin, S. (2013). Bilimsel araştırmalarda etik dışı davranışlar: Bir durum çalışması. Yükseköğretim Dergisi, 3(2), 97-108.
• Hamutoğlu, N. B., Yıldız, E. P. ve Akgün, Ö. E. (2015, Mayıs). Lisansüstü öğrencilerinin bilimsel araştırma etiği ile ilgili görüşleri Sakarya üniversitesi örneği. VII. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumunda sunulan bildiri, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Işıksoluğu, M. K. (1993). Bilimsel yayınlarda dürüstlük boyutu. Eğitim ve Bilim, 17(90), 3-7.
• İnci, O. (2009, Kasım). Bilimsel yayın etiği ilkeleri, yanıltmalar yanıltmaları önlemeye yönelik öneriler. Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık, 7. Ulusal Sempozyumunda sunulan bildiri, TÜBİTAK, Ankara.
• Kansu, E. ve Ruacan, Ş. (2002). Bilimsel yanıltmanın günümüzdeki durumu: Türleri, nedenleri, önlenmesi ve cezalandırılması. Türk Kardiyoloji Derneği Araştırmaları, (30), 763-767.
• Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kerr, C. (1994). Knowledge ethics and the new academic culture. Change: The Magazine of Higher Learning, 26(1), 9-15. DOI: 10.1080/00091383.1994.9938486
• Keskin, U. (2017). Bilimsel etik ihlallerinin kökenine ilişkin bir değerlendirme. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(4), 653-674.
• Kıraç, F. S. (2011). Bilimsel yanıltma: Tekrar yayınların tanımı, çeşitleri ve olası sonuçları. Anadolu Kardiyoloji Dergisi, 11(2), 174-178.
• Köklü, N. (2000). Lisans ve lisansüstü öğrencilerinin görüşlerine göre araştırma sürecine yönelik etik olmayan davranışların gösterilme sıklığı ve nedenleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, (24), 527-542.
• Kurtulmuş, M. ve Ardıç, T. (2013). Lisansüstü öğrencilerin bilimsel araştırma sürecine ilişkin gözlemledikleri etik dışı davranışlar. Turkish Studies, 8(12), 831-840.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2016). Analizde ilk adımlar, A. Ersoy (Çev.). S. Akbaba Altun ve A. Ersoy (Çev. Ed.), Genişletilmiş bir kaynak kitap: Nitel veri analizi içinde (s. 50-88). 1994, Ankara: Pegem Akademi.
• Oğuz, N. Y. (1999). Bilimsel yayın etiği. Klinik Psikiyatri, 2(3), 153-159.
• Ongun, M. T. (2006, Kasım). Araştırma ve yayın etiği. Sosyal Bilimlerde Süreli Yayıncılık, I. Ulusal Kurultayında sunulan bildiri, TÜBİTAK, Ankara.
• Ortaş, İ. (2010). Etik ilkeler ve davranış kuralları açısından bilimsel etik kurullarının gerekliliği. Türk Kütüphaneciliği, 24(1), 94-100.
• Özcan, M. ve Balcı, Y. (2016). Akademisyenlerin araştırma ve yayın etiğine ilişkin düşünceleri. İş Ahlakı Dergisi, 9(1), 91-111. DOI: 10.12711/tjbe.2016.9.0006
• Özden, M. ve Ergin, B. (2013). Lisansüstü öğrencilerinin bilimsel araştırmalarda uygulanan etik kurallara yönelik düşüncelerinin belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(22), 155-169.
• Özenç Uçak, N. ve Birinci, H. G. (2008). Bilimsel etik ve intihal. Türk Kütüphaneciliği, 22(2), 187-204.
• Özmen, F. ve Güngör, A. (2008). Eğitim denetiminde etik. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 137-155.
• Pelit, E. ve Güçer, E. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğiyle ilgili etik olmayan davranışlara ve öğretmenleri etik dışı davranışa yönelten faktörlere ilişkin algılamaları. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 95-119.
• Ruacan, Ş. (2005). Bilimsel araştırma ve yayınlarda etik ilkeler. Gazi Tıp Dergisi, 16(4), 147-149.
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
• Şahin, Y., Uysal, S., Saraç, L. ve Gündoğdu, K. (2019). Nitel araştırma dersinin lisansüstü öğrenciler ve öğretim elemanlarınca bütüncül olarak değerlendirilmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(4), 1408-1429. DOI: 10.14689/issn.2148-2624.1.7c.4s.5m
• Şahinoğlu, A. ve Bebek, G. (2018). Araştırma görevlilerinin bilimsel araştırma etiğine ilişkin algıları: Nitel bir çalışma. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 47-58.
• Tabancalı, E. (2004). Bilim ve yayın etiği. Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(8), 225-237.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Toplu, M. (2012). Bilim etiği: İnternetin bilim etiği üzerine etkileri. Türk Kütüphaneciliği, 26(4), 654-698.
• Türkiye Bilimler Akademisi (2002). Bilimsel araştırmada etik ve sorunları. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları.
• Türk Dil Kurumu (2020). Türkçe sözlük. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr
• Ünal, M., Toprak, M. ve Başpınar, V. (2012). Bilim etiğine aykırı davranışlar ve yaptırımlar: sosyal ve beşeri bilimler için bir çerçeve önerisi. Amme İdaresi Dergisi, 45(3), 1-27. DOI: 10.2139/ssrn.2186411
• Vurucu, İ. (2019). Bilimsel araştırma: Yayın etiği ve akademik teşvik. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Dergisi, 8(23), 247-295.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yükseköğretim Kurulu (2012a). Yükseköğretim kurulu bilimsel araştırma ve yayın etiği yönergesi. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Kurumsal/mevzuat/bilimsel -arastirma-ve-etik-yonetmeligi.aspx
• Yükseköğretim Kurulu (2012b). Yükseköğretim kurumları öğrenci disiplin yönetmeliği. Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=16532&Mevzuat Tur=7&MevzuatTertip=5