ÇEVRİMİÇİ KOÇLUK İÇEREN AİLE EĞİTİM PROGRAMININ OSB OLAN ÇOCUKLARA TAKLİT ÖĞRETİMİNE ETKİLİLİĞİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 22 - 55

Mine Kizir , İlknur Çifci Tekinarslan

https://doi.org/10.17943/etku.1495280

Öz

Bu araştırmada, Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan çocuklara temel taklit becerilerinin kazandırılabilmesi amacıyla, uzaktan koçluk içeren bir aile eğitim programının etkililiğini belirlemek amaçlanmıştır. Aile eğitim programı kapsamında ebeveynlerelere “Ayrık Denemelerle Öğretim (ADÖ)” yöntemini öğretebilmek için uzaktan koçluk hizmeti sunulmuştur. Katılımcılar üç ebeveyn-çocuk çiftidir. Çocuklar OSB tanılı iki erkek ve bir kız çocuğudur. Araştırma modeli olarak “yoklama evreli denekler arası çoklu yoklama modeli” kullanılmıştır. Araştırmada etkililiği sınanacak olan aile eğitim programı bağımsız değişkendir. Aile eğitim programı, teorik bilgi aktarımının yapıldığı ve ardından koçluk sunulan iki bölümden oluşmuştur. Aile eğitim programı uygulama sürecinde tüm oturumlar çevrimiçi ortamda gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla Skype programı kullanılmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkenleri, ebeveynlerin ADÖ yöntemini taklit öğretiminde uygulayabilmeleri ve çocukların hedeflenen taklit becerilerini sergileyebilmelerine ilişkin sıklık olmaktadır. Araştırmada elde edilen veriler, görsel analiz yoluyla analiz edilmiş ve aile eğitim programının etki büyüklüğünün belirlenmesinde örtüşmeyen veri analizi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, ebeveynlerin ADÖ yöntemini uygulayabildiklerini ve çocuklarına hedeflenen taklit becerilerini öğretebildiklerini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Otizm Spektrum Bozukluğu, Çevrimiçi eğitim, Koçluk, Aile eğitimi, Taklit öğretimi, Ayrık Denemelerle Öğretim

Kaynakça

• Alatar, W., Knott, F., & Loucas, T. (2023). The Effectiveness of Telemedicine in Coaching Parents of Autistic Children Using Naturalistic Developmental Early Interventions: a Rapid Review. Review Journal of Autism and Developmental Disorders, 1-17. https://doi.org/10.1007/s40489-023-00393-3
• Aykutlu, H. C., Güneydaş Yıldırım, B., Bozatlı, L., Köse, E. B., & Görker, I. (2023). Otizmli çocuklar ve aileleri için pandemi dönemi nasıl geçti? Yaşanan zorluklar ve psikososyal etkiler. Namık Kemal Medical Journal, 11(4),346-353. https://doi.org/10.4274/nkmj.galenos.2023.86158.
• Azzano, A., Vause, T., Ward, R., & Feldman, M. A. (2023). Telehealth parent training for a young child at risk for autism spectrum disorder. Behavioral Interventions, 38(1), 140-158. https://doi.org/10.1002/bin.1917
• Ball, J. (2008). Early intervention and autism: Real-life questions, real-life answers. Arlington, Texas: Future Horizons, Inc.
• Benson, S. S., Dimian, A. F., Elmquist, M., Simacek, J., McComas, J. J., & Symons, F. J. (2018). Coaching parents to assess and treat self‐injurious behaviour via telehealth. Journal of Intellectual Disability Research, 62(12), 1114-1123. https://doi.org/10.1111/jir.12456
• Case-Smith, J. (2013). Foundations and practice models for occupational therapy with children. In J. Case-
• Smith, & J. C. O'Brien (Ed.) Occupational therapy for children (7th Ed., pp. 27-65). Elsevier Health Sciences.
• Cavkaytar, A. (1999). Zihin engellilere özbakım ve ev içi becerilerinin öğretiminde bir aile eğitimi programının etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 2(03), 40-50.
• Craig, E. A, Dounavi, K. & Ferguson, J. (2021). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara işlevsel yaşam becerileri öğreten müdahalecileri eğitmek için tele sağlık. Uygulamalı Davranış Analizi Dergisi, 54, 511–529. https://doi.org/10.1002/jaba.834
• Çakır, R. (2024). Görmeyen otizmli öğrencilerle çalışan özel eğitim öğretmenlerine çevrimiçi ve koçlukla sunulan takvim kutuları stratejisi öğretmen eğitim programının etkililiği (Tez Numarası: 855056) [Yüksek Lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Dawson, G., & Adams, A. (1984). Imitation and social responsiveness in autistic children. Journal of abnormal child psychology, 12(2), 209-226. https://doi.org/10.1007/bf00910664
• Dawson, G., & Sterling, L. (2009). Autism spectrum disorders. In J. B. Benson & M. M. Haith, (Eds.). Social and emotional development in infancy and early childhood (pp. 41-49). Elsevier
• Delimehmet Dada, Ş. (2023). Özel eğitim anaokulu öğretmenlerine web tabanlı performans geri bildirimine dayalı koçluk uygulamasının öğretmenlerin sosyal beceri öğretme becerilerine ve otizm spektrum bozukluğu olan çocukların bu becerileri öğrenme düzeylerine etkisi (Tez Numarası: 860328) [Doktora tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Demirtaş, Ö., Şahin, E., & Öz, A. O. (2023). Otizm spektrum bozukluğu olan birey annelerinin gözünden Covid-19 pandemisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22(88), 1975-1992. https://doi.org/10.17755/esosder.1231748
• de Souza, D. J., Robertson, C. L., & Ré, T. C. (2023). A cultural generalization: An effective training for staff integrity on DTT in the application of the PEAK in Brazil. Behavior Analysis in Practice, 16(3), 755-762. https://doi.org/10.1007/s40617-022-00745-1
• Dib, N., & Sturmey, P. (2007). Reducing student stereotypy by improving teachers'implementation of dicrete‐trial teaching. Journal of applied behavior analysis, 40(2), 339-343. https://doi.org/10.1901/jaba.2007.52-06
• Ellison, K. S., Guidry, J., Picou, P., Adenuga, P., & Davis, T. E. (2021). Telehealth and autism prior to and in the age of COVID-19: A systematic and critical review of the last decade. Clinical Child and Family Psychology Review, 10, 1-32. https://doi.org/10.1007/s10567-021-00358-0
• Esposito, M., Dipierro, M. T., Mondani, F., Gerardi, G., Monopoli, B., Felicetti, C., ... & Valenti, M. (2020). Developing telehealth systems for parent-mediated intervention of young children with autism: Practical guidelines. International Journal of Psychiatry Research, 3(3), 1-11.
• Ferguson, J., Craig, E. A., & Dounavi, K. (2019). Telehealth as a model for providing behaviour analytic interventions to individuals with autism spectrum disorder: A systematic review. Journal of autism and developmental disorders, 49(2), 582-616. https://doi.org/10.1007/s10803-018-3724-5
• Frank-Crawford, M. A., Borrero, J. C., Fisher, A., Talhelm, P., & Fernandez, N. (2024). Discrete-trial teaching: A scoping review. Behavioral Interventions, 39(3), e2012. https://doi.org/10.1002/bin.2012
• Gauert, S., Rittenhouse-Cea, H. & Rittenhouse-Shaw, K. (2023). Parent Implementation of DTT Following Telehealth Instruction. J Autism Dev Disord 53, 3980–398. https://doi.org/10.1007/s10803-022-05693-x
• Genç-Tosun, D. & Kurt, O. (2014). Otizm spektrum bozukluğu ve video modelle öğretim [Autism spectrum disorder and video modeling]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 15(03), 37-50. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000213
• Gerow, S., Radhakrishnan, S., S Akers, J., McGinnis, K., & Swensson, R. (2021). Telehealth parent coaching to improve daily living skills for children with ASD. Journal of Applied Behavior Analysis, 54(2), 566-581. https://doi.org/10.1002/jaba.813
• Gevarter, C., Najar, A. M., Flake, J., Tapia-Alvidrez, F., & Lucero, A. (2022). Naturalistic communication training for early intervention providers and Latinx parents of children with signs of autism. Journal of developmental and physical disabilities, 34(1), 147-169. https://doi.org/10.1007/s10882-021-09794-w
• Gregori, E., Drew, C., Lory, C., & Kim, N. (2023). Grandparent-implemented interventions to reduce challenging behavior of an adult with autism: A pilot telehealth case study. Clinical Case Studies, 22(5), 439-452. https://doi.org/10.1177/15346501231159140
• Günnar, B. H. (2023). Çevrimiçi ebeveyn koçluğunun ebeveynlerin tepkiyi yarıda kesme ve yeniden yönlendirme uygulamasını edinmeleri ve otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarının basmakalıp davranışları üzerindeki etkisi (Tez Numarası: 779863) [Yüksek Lisans tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Hembree-Kigin, T. L., & McNeil, C. (1995). Parent-child interaction therapy. Springer Science & Business Media
• İnan, B. (2024). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuğa sahip ebeveynlerin evde eğitim yaşantısında bir örnek olarak pandemi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi (59), 726-746. https://doi.org/10.53444/deubefd.1400524
• Ingersoll, B., & Dvortcsak, A. (2010). Teaching social communication to children with autism: A manual for parents. Guilford Press
• Ingersoll, B., Wainer, A. L., Berger, N. I., Pickard, K. E., & Bonter, N. (2016). Comparison of a self-directed and therapist-assisted telehealth parent-mediated intervention for children with ASD: A pilot RCT. Journal of autism and developmental disorders, 46(7), 2275-2284. https://doi.org/10.1007/s10803-016-2755-z
• Ismail, H. A., & Baker, J. (2024). Training Parents of Children with ASD Via Telehealth to Implement Communication Interventions: A Narrative Review. Current Developmental Disorders Reports, 11, 90–104. https://doi.org/10.1007/s40474-024-00300-3
• Karasu, N. (2011). Otizmli bireylerin eğitiminde video ile model olma uygulamalarının değerlendirilmesi: Bir alanyazın derlemesi ve meta-analiz örneği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 12(02), 001-012. https://doi.org/10.1501/ozlegt_0000000158
• Kaya, A., & Sahin, C. H. (2021). ‘I did not even receive even a phone call from any institution!’: Experiences and recommendations related to disability during COVID-19. International Journal of Developmental Disabilities, 1-9. https://doi.org/10.1080/20473869.2021.1978268
• Kaymak, A. (2024). Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların babalarına sunulan ETEÇOM programı çevrimiçi grup müdahalesinin etkililiği (Tez Numarası: 850469) [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Kazdin, A. E. (1977). Assessing the Clinical or Applied Importance of Behavior Change through Social Validation. Behavior Modification, 1(4), 427-452. https://doi.org/10.1177/014544557714001
• Kırcaali-İftar, G., Kurt, O., & Ülke-Kürkçüoğlu, B. (2014). Otistik çocuklar için davranışsal eğitim programı-I. Anı Yayıncılık
• Kizir, M. (2019). Reviewing of telehealth (distance) coaching practices for autism spectrum disorder. Çukurova University. Faculty of Education Journal, 48(2), 1072-1110. https://doi.org/10.14812/cufej.569720
• Kizir, M. (2021a). İnternet temelli özel eğitim hizmeti alan bireylerin uzaktan eğitime yönelik görüşlerinin belirlenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 165-181. https://doi.org/10.21666/muefd.784107
• Kizir, M. (2021b). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere iletişim becerilerinin öğretiminde uzaktan aile eğitim uygulamaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 22(1), 253-281. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.554714
• Kobak, K. A., Stone, W. L., Wallace, E., Warren, Z., Swanson, A., & Robson, K. (2011). A Web-Based tutorial for parents of young children with autism: Results from a pilot study. Telemedicine and e-Healt. 17(10), 804-808. https://doi.org/10.1089/tmj.2011.0060
• Kucharczyk, S., Shaw. E., Smith Myles, B., Sullivan, L., Szidon, K., & Tuchman-Ginsberg, L. (2012). Guidance & coaching on evidence-based practices for learn¬ers with autism spectrum disorders. Chapel Hill: The University of North Carolina, Frank Porter Graham Child Development Institute, National Professional Development Center on Autism Spectrum Disorders.
• Kurt, O. (2011). Otistik özellikler gösteren çocuklara alıcı dil becerilerinin öğretiminde ayrık denemelerle öğretimin jestlerle ve jestsiz sunumunun karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(3), 1421-1444. https://doi.org/10.29000/rumelide.949162
• Lafasakis, M., & Sturmey, P. (2007). Training parent implementation of discrete‐trial teaching: Effects on generalization of parent teaching and child correct responding. Journal of applied behavior analysis, 40(4), 685-689. https://doi.org/10.1901/jaba.2007.685-689
• Lerman, D. C., O’Brien, M. J., Neely, L., Call, N. A., Tsami, L., Schieltz, K. M., Berg, W. K., Graber, J., Huang, P.,
• Kopelman, T., & Cooper-Brown, L. J. (2020). Remote coaching of caregivers via telehealth: Challenges and potential solutions. Journal of Behavioral Education, 29(2), 195-221. https://doi.org/10.1007/s10864-020-09378-2
• Liu, T., Martinez-Torres, K., Mazzone, J., Camarata, S., & Lense, M. (2023). Brief report: telehealth music-enhanced reciprocal imitation training in autism: A single-subject feasibility study of a virtual parent coaching intervention. Journal of Autism and Developmental Disorders, 1-13. https://doi.org/10.1007/s10803-023-06053-z
• Lovaas, O. I. (2005). Gelişimsel yetersizliği olan çocuklara öğretme rehberi. Ben kitabı. Çev. Sorias, E., Aksel, Ş., Tekinsav-Sütçü, S., Çengelci-Özekes, B., & Yılmaz-Irmak, T. Sistem
• Machalicek, W., Lequia, J., Pinkelman, S., Knowles, C., Raulston, T., Davis, T., & Alresheed, F. (2016). Behavioural telehealth consultation with families of children with autism spectrum disorder. Behavioural Interventions, 31(3), 223-250. https://doi.org/10.1002/bin.1450
• Martínez-Rico, G., García-Grau, P., Cañadas, M., & González-García, R. J. (2023). Social validity of telepractice in early intervention: Effectiveness of family-centered practices. Family Relations, 72(5), 2535–2550. https://doi.org/10.1111/fare.12834
• Meadan, H., Meyer, L. E., Snodgrass, M. R., & Halle, J. (2013). Coaching parents of young children with autism in rural areas using Internet-based technologies: A pilot program. Rural Special Education Quarterly, 32(3), 3-10. https://doi.org/10.1177/875687051303200302
• Meadan, H., Snodgrass, M. R., Meyer, L. E., Fisher, K. W., Chung, M. Y., & Halle, J. W. (2016). Internet-based parent-implemented intervention for young children with autism: A pilot study. Journal of Early Intervention, 38(1), 3-23. https://doi.org/10.1177/1053815116630327
• Mengi, A., & Alpdoğan, Y. (2020). Covid-19 salgını sürecinde özel eğitim öğrencilerinin uzaktan eğitim süreçlerine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 413-437. https://doi.org/10.37669/milliegitim.776226
• Nadel, J. (2002). İmitation and imitation recognition: Functional use in preverbal infants and nonverbal children with autism. In A. N. Meltzoff &W. Prinz (Eds.). The imitative mind: Development, evolution, and brain bases (pp. 42–62). Cambridge University Press
• Nevins, M. E., & Sass-Lehrer, M. (2015). Developing and sustaining exemplary practice through professional learning. In M. Sass-Lehrer (Ed.) Early Intervention for Deaf and Hard-of-Hearing Infants, Toddlers and Their Families: Interdisciplinary Perspectives. Oxford University Press.
• Özdemir, O. (2014). Otizm Davranış Kontrol Listesi Türkçe versiyonu geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. (Tez Numarası: 737600) [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Pellecchia, M., Mandell, D. S., Beidas, R. S., Dunst, C. J., Tomczuk, L., Newman, J., Zeigler, L., & Stahmer, A. C. (2023). Parent Coaching in Early Intervention for Autism Spectrum Disorder: A Brief Report. Journal of Early Intervention, 45(2), 185-197. https://doi.org/10.1177/10538151221095860
• Resua-Tomeny, K. (2020). Telecoaching in early intervention: Supporting professionals and families of toddlers with or at risk for autism spectrum disorder [Doctoral dissertation, The University of Alabama]. The University of Alabama Electronic Theses and Dissertations. http://ir.ua.edu/handle/123456789/6973.
• Retamal-Walter, F., Waite, M., & Scarinci, N. (2022). Exploring engagement in telepractice early intervention for young children with developmental disability and their families: a qualitative systematic review. Disability and Rehabilitation: Assistive Technology, 18(8), 1508–1521. https://doi.org/10.1080/17483107.2022.2048098
• Richards, S. B. (2018). Single Subject Research: Applications in Educational Settings. Cengage Learning.
• Rogers, S. J., Cook, I., & Meryl, A. (2005). Imitation and play in autism. In F. R. Volkmar, R. Paul, A. Klin, & D. Cohen (Eds.), Handbook of autism and pervasive developmental disorder (pp. 382-405). John Wiley & Sons, Inc.
• Rogers, S. J., Hepburn, S. L., Stackhouse, T., & Wehner, E. (2003). Imitation performance in toddlers with autism and those with other developmental disorders. Journal of child psychology and psychiatry, 44(5), 763-781. https://doi.org/10.1111/1469-7610.00162
• Schieltz, K. M., Romani, P. W., Wacker, D. P., Suess, A. N., Huang, P., Berg, W. K., Lindgren, S. D., & Kopelman, T. G. (2018). Single-Case Analysis to Determine Reasons for Failure of Behavioural Treatment via Telehealth. Remedial and Special Education, 39(2), 95-105. https://doi.org/10.1177/0741932517743791
• Schieltz, K. M., & Wacker, D. P. (2020). Functional assessment and function‐based treatment delivered via telehealth: A brief summary. Journal of Applied Behavior Analysis, 53(3), 1242-1258. https://doi.org/10.1002/jaba.742
• Shelden, M. L., & Rush, D. D. (2010). A primary –coach approach to teaming and supporting families in early childhood intervention. In R. A. McWilliam (Ed.). Working with families of young children with special needs (pp. 175-203). Guilford Press.
• Sia, I. K. M., Kang, Y. Q., Lai, P. L., Mahesh, M., & Chong, S. C. (2023). Parent coaching via telerehabilitation for young children with autism spectrum disorder (ASD): study protocol for a randomised controlled trial. Trials, 24(1), 462. https://doi.org/10.1186/s13063-023-07488-6
• Silva, A. J. M., Barboza, A. A., Miguel, C. F., & Barros, R. D. S. (2019). Evaluating the efficacy of a parent-implemented autism intervention program in northern Brazil. Trends in Psychology, 27(2), 523-532. https://doi.org/10.9788/TP2019.2-16
• Simacek, J., Dimian, A. F., & McComas, J. J. (2017). Communication intervention for young children with severe neurodevelopmental disabilities via telehealth. Journal of Autism and Developmental Disorders, 47(3), 744-767. https://doi.org/10.1007/s10803-016-3006-z
• Solomon D., & Soares N. (2020) Telehealth approaches to care coordination in Autism Spectrum Disorder. In: McClain M., Shahidullah J., & Mezher K. (eds) Interprofessional care coordination for pediatric Autism Spectrum Disorder. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-46295-6_19
• Stone, W. L., Ousley, O. Y., & Littleford, C. D. (1997). Motor imitation in young children with autism: What's the object?. Journal of abnormal child psychology, 25(6), 475-485. https://doi.org/10.1037/t18155-000
• Subramaniam, S., Brunson, L. Y., Cook, J. E., Larson, N. A., Poe, S. G., & Peter, C. C. S. (2017). Maintenance of parent-implemented discrete-trial instruction during videoconferencing. Journal of Behavioral Education, 26(1), 1-26. https://doi.org/10.1007/s10864-016-9258-z
• Sveinbjörnsdóttir, B., Jóhannsson, S. H., Oddsdóttir, J., Sigurðardóttir, T. Þ., Valdimarsson, G. I., & Vilhjálmsson, H. H. (2019). Virtual discrete trial training for teacher trainees. Journal on Multimodal User Interfaces, 13(1), 31-40. https://doi.org/10.1007/s12193-018-0288-9
• Tekin-İftar, E. (2008). Davranış değişikliği ve öğretimde kalıcılık ve genelleme sağlama. E. Tekin-İftar (Ed.) Davranış ve öğrenme sorunu olan çocukların eğitimi içinde (s. 215-235). Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Yayınları.
• Tekin-İftar, E. (2012). Eğitim ve davranış bilimlerinde tek-denekli araştırmalar. Türk Psikoloji Derneği.
• Töret, G., & Özmen, E. R. (2014). Erken çocukluk döneminde otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda taklit becerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 15(3), 51-66. https://doi.org/10.1501/ozlegt_0000000214
• Töret, G., & Özmen, R. (2016). Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklarda Karşılıklı Taklit Eğitimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(3), 377-394. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.268560
• Turan, F., & Ökcün-Akçamuş, M. Ç. (2013). Otistik spektrum bozukluğu olan çocuklarda taklit becerileri ve taklidin alıcı-ifade edici dil gelişimi ile ilişkilerinin incelenmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 24(2), 111- 116. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.246293
• Turgut, F. (2023). Tele-sağlık uygulamalarının aile davranışları ve otizm spektrum bozukluğu olan çocukların hedef davranışları üzerindeki etkileri (Tez Numarası: 829568) [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Unholz-Bowden, E., McComas, J. J., McMaster, K. L., Girtler, S. N., Kolb, R. L., & Shipchandler, A. (2020). Caregiver training via telehealth on behavioral procedures: A systematic review. Journal of Behavioral Education, 29(2), 246-281. https://doi.org/10.1007/s10864-020-09381-7
• Užgiris, I. C. (1984). Imitation in infancy: Its interpersonal aspects. In M. Perlmutter (Ed.), The Minnesota symposia on child psychology: Vol. 17. Parent-child interactions and parent-child relations in child development (pp. 1–32). Erlbaum.
• Ünlü, E. (2012). Anne-babalara sunulan otizm spektrum bozukluğu gösteren çocuklara yönelik ayrık denemelerle öğretim programının (ADÖSEP) etkililiği. (Tez Numarası: 322032) [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Varol, N. (2006). Aile Eğitimi (2. Baskı). Kök
• Vismara, L.A, Young, G.S., & Rogers, S.J. (2012). Telehealth for expanding the reach of early autism training to parents. Autism Research and Treatment. Vol. 2012, 1-12. https://doi.org/10.1155/2012/121878
• Vismara, L.A., McCormick, C., Young, G.S., Nadhan, A., & Monlux, K. (2013). Preliminary findings of a telehealth approach to parent. Journal of Autism and Developmental Disorders 43(12), 2953-2969. https://doi.org/10.1007/s10803-013-1841-8
• Wainer, A. L., & Ingersoll, B. R. (2013). Disseminating ASD interventions: A pilot study of a distance learning program for parents and professionals. Journal of autism and developmental disorders, 43(1), 11-24. https://doi.org/10.1007/s10803-012-1538-4
• Wainer, A. L., & Ingersoll, B. R. (2015). Increasing access to an ASD imitation intervention via a telehealth parent training program. Journal of autism and developmental disorders, 45(12), 3877-3890. https://doi.org/10.1007/s10803-014-2186-7
• Wechsung, N. B., Leaf, J. B., Ferugson, J. L., Cihon, J. H., Milne, C., & Eddington, K. (2023). Comparing a field of two to a field of three within Discrete Trial Teaching. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 58(2), 222-234.
• Yetkin, A. İ. (2023). Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların ebeveynlerine çevrimiçi koçluk ile sunulan doğal öğretim müdahale programının etkililiği. (Tez Numarası: 828755) [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yetkin, A. İ., Orum-Çattik, E., & Çattik, M. (2022). Online Preschool Inclusive Education in Turkey during the Pandemic. International Journal of Progressive Education, 18(5), 164-177. https://doi.org/10.29329/ijpe.2022.467.10
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6th Ed). Seçkin.