Gastroetnomüzikolojiye Doğru-I

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 97 - 138, 27.07.2022

Özlem Doğuş Varlı

Öz

Bilindiği üzere yemek, yiyecek, içecek her kültürün ken- di imkanları çerçevesinde, günlük ve özel ritüelleri içinde pekiştirici ve aynı zamanda simgesel rol oynamaktadır. Ancak gıdalar yenebilme aşamasına gelene kadar çeşitli uygulamalara tabi tutulurken, topluluk/toplumların uygulamalarında müzik ve dansın bu sürece eşlik ettiğini söylemek mümkün. Söz konusu birlikteliğin tarih sayfalarından yansıyan göstergelerinin yanı sıra yaşayan gelenekler içerisinde izlerini sürmek, içeriklerine ve katmanlarına erişmek etnomüzikolojinin araştırma metodolojisi olan saha çalışması ve kuramsal yaklaşımları ile mümkün görünmekte. Gastronomi ve etnomüzikolojinin birleşimi şeklinde gastroetnomüzikoloji kavramını neden önerdiğim, neyi içerebileceği ile birlikte, kullanımı halinde gastroetnomüzikolog ne yapar, toplumsal yaşama sunduğu veriler ne olabilir, nasıl bir fark yaratır gibi sayılarını artırabileceğimiz sorgulamaları Gastro(etno)müzikolojiye Doğru makale serisinde açıklamaya çalışacağım. Aynı zamanda nasıl böyle bir önermeye doğru yönlendiğime dair uzun hikâyenin bir kısmını açıklayarak başlayacağım ilk makalemde, yemek-kültür ilişkisinin sosyal bilimler alanında nasıl ele alındığına özet bir şekilde bakmakla birlikte, müzik(ses)-dansla olan ilişkiye dair söylemler nelerdir sorusuna cevaplar bulmaya çalışacağım.

Anahtar Kelimeler

gastroetnomüzikoloji, gastroethnomusicology, food anthropology, music and food, Müzik, yemek, içecek, etnomüzikoloji

Towards to Gastro(ethno)musicology- I

Öz

As it is known, food and beverage play a reinforcing and symbolic role in the daily and special rituals of each cul- ture within its own means. However, while foods are subjected to various applications until they reach the stage of being eaten, it is possible to say that music and dance accompany this process in the practices of the community/society. In addition to the indicators of the said unity reflected in the pages of history, it is possible to trace the ir traces in living traditions and to reach their contents and layers with the fieldwork and theoretical approaches, which are the research methodology of ethnomusicology. I will try to explain why I recommend the concept of gastroethnomusicology, which I propose as a combination of gastronomy and ethnomusicology, what it can include, and what the gastroethnomusicologist does if it is used, what the data it presents to social life can be, how it can make a difference, in a series of articles Towards to Gastro(ethno)musicology. At the same time, in my first article, which will begin by explaining a part of the long story about how I was directed towards such a proposition, I will try to find answers to the question of what are the discourses about the relationship between music (sound) and dance, along with a brief look at how the relationship between food and culture is handled in the field of social sciences.

Anahtar Kelimeler

Music, food, beverage, ethnomusicology, gastro(ethno)musicology

Kaynakça

• Akarçay, Erhan. (2016). Beslencenin Sosyolojisi, Orta Sınıfların Yeme İçme ve Eğlence Örüntüleri. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Akçura, Gökhan. (2022). “Meyhane Sazı: İncesaz, ince keyiftir”, Meyhane İhtisas Kitabı: A’dan Z’ye Meyhana Nedir, Nasıl Çalışır?, s. 529-537, Anason İşleri Kitapları, İstanbul.
• Aksoy, Mustafa, vd. (2016).” Mevlevilikte Mutfak Kültürü ve Ateşbaz-ı Veli Makamı”. Jornal Tourism and Gastronomy Studies.
• Appadurai, Arjun. (1986). The Social Life of Things: Commodities in Cultu- ral Perspective. New York: Cambridge University Press.
• _______________. (1988). “How to Make a National Cuisine. Cookbooks in Contemporary India.” Comparative Studies in Society and History 30 (1): 3–24.
• _______________. (1996). Modernity at Large: Cultural Dimensions of Glo- balization. Min¬neapolis: University of Minnesota Press.
• Adıgüzel, Adnan & Esra Sinjar. (2016). “Geçmişten Günümüze Mûsikîşinâs Ziryab’ın Endülüs Kültür Hayatına ve Avrupa’ya Etkileri”, Yakın Doğu Üniversitesi İslam Tetkikleri Merkezİ Dergisi, C.2, S. 1, s.71-96.
• Bekleyiciler, Nezahat. (2015). “Ateşbaz-ı Veli”. Tablet Kitabevi, Konya. Bilgin, Arif. (2008). “Klasik Dönem Osmanlı Saray Mutfağı”, Türk Mutfağı. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Biswas, Dipayan & v.d. (2018). “Sounds like a healthy retail atmospheric strategy: Effects of ambient music and background noise on food sales”, Journal of the Academy of Marketing Science. Erişim Linki: https://link. springer.com/content/pdf/10.1007/s11747-018-0583-8.pdf Erişim Tarihi: 4 Aralık 2021 https://doi.org/10.1007/s11747-018-0583-8
• Borideu, Pierre. (2021). Ayrım: Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi. Nika Yayınevi.
• Boreth, Craig. (2006). Hemingway’le Yemek Bir Şenliktir. Oğlak Yayıncılık, İstanbul.
• Brillat-Savarin, Jean Anthelme. (2015). Lezzetin Fizyolojisi ya da Yüce Mutfak üzerine Düşünceler. Oğlak Yayınları, İstanbul.
• Chambers, Iain. (2008). Mediterranean Crossings. Durham, NC: Duke University Press.
• Civitello, Linda. (2019). Mutfak & Kültür: İnsanın Beslenme Tarihi. Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• Counihan, Carole M. (2003). “Gender and Food”, Encylopedia of Food and Culture, V.2, Thomas Learning and the Gel Group.
• Çolak, Kübra. (2022). Platonda Khora Kavramı ve Mevlevilikte Hora. http:// blog.ilem.org.tr/platonda-khora-kavrami-ve-mevlevilikte-hora-gecirmek/