Bir Etnografi Alegorisi Olarak Karanlığın Sol Eli Romanı

Year 2021, Volume: 27 Issue: 106, 517 - 535, 07.05.2021

Meriç Kükrer

https://doi.org/10.22559/folklor.1401

Abstract

Bu çalışmada bir metin olarak etnografiyi, edebi anlatı bağlamında ele aldım ve
Ursula Le Guin’in Karanlığın Sol Eli romanını etnografinin metinsel stratejileri
çerçevesinde yorumlamayı hedefledim. Etnografik metnin araştırmacı ile
araştırılanın alanda karşılaşma tecrübesini içeren bir anlatı olduğu argümanından
yola çıkarak romanda gezegenler arası seyahat eden “erkek” bir elçinin androjenlerle
karşılaşma tecrübesi de etnografik metinselleştirme bağlamında yorumlandı.
Yapısalcılığın “yazarın ölümü” argümanından hareketle, etnografik ve edebi
metinselleştirmenin benzer yapısal düzenlemelerine odaklandım ve Karanlığın
Sol Eli metnini etnografinin metinselleştirme stratejilerini kullanan bir alegori
olarak okudum. Ethosu yakalamak, gündelik hayatı anlatmak, yoğun betimleme ve
etnografik tecrübenin hikâye edilmesi gibi etnografik metinselleştirme stratejileri romanda da yer almaktadır.
Çalışma bu bağlamda şu tartışmalar üzerinden ilerledi:
Başlangıçta roman kahramanı Elçi Genli Ai anlatmak üzere olduğu hikâyenin
kime ait olduğunu sorgular. Bu sorgulamayı söyleşimsel nitelikli etnografik
metinselleştirmenin bir izdüşümü olarak yorumladım. İkinci olarak Elçi Genli
Ai, tıpkı bir etnograf gibi, Gethen halkının yaşam dünyasının keskin bir resmini
çizer; gündelik hayatlarını, ritüellerini yoğun bir şekilde betimler ve ethoslarını
yakalamaya çalışır. Üzerinde durulan son konu ise yalnızlık duygusu ve bilen
bilinen ilişkisindeki dönüşümler bağlamında Genli Ai’nin alan tecrübeleri oldu.

Keywords

alan tecrübesi, alegori, etnografi, etnografik metinselleştirme, metinlerarasılık, metinselleştirme stratejileri

References

• Bakhtin, M. (1982). The dialogic imagination. (M. Holquist, Ed.) Austin: University of Texas.
• Barthes, R. (2013). Dilin çalışma sesi. (A. Ece, N.K. Sevil ve E. Gökteke, Çev.) İstanbul: YKY.
• Barrow, C. and Barrow D. (1987). The left hand of darkness: Feminism for men. Mosaic: An Interdisciplinary Critical Journal, 20,( 1), 83-96.
• Clifford, J. (1986a). Partial truths. Writing Culture: The Poetics and Politics of Ethnography, Clifford, J. and Marcus. (G. E., Ed) Los Angeles: University of California.
• Clifford, J. (1986b). On ethographic allegory. Writing Culture: The Poetics and Politics of Ethnography, Clifford, J. and Marcus. (G. E. Ed.) Los Angeles: University of California.
• Chatman, S. (2009). Öykü ve söylem: Filmde ve kurmacada anlatı yapısı. (Ö. Yaren, Çev.) Ankara: De Ki.
• Eliade, M. (2016). Okültizm, büyücülük ve kültürel modular. (C. Soydemir, Çev.) Ankara: Doğu Batı.
• Fabian, J. (1999). Zaman ve öteki: Antropoloji nesnesini nasıl oluşturur? (S. Budak, Çev.) Ankara: Bilim ve Sanat.
• Fayad, M. (1997). Aliens, androgynes, and anthropology: Le Guin’s critique of representation in the left hand of darkness. Mosaic: An Interdisciplinary Critical Journal, 30, (3), 59-73.
• Foucault, M. (1981). What is an author? Theories of authorship. (J. Caughie, Ed.) London: Routledge, 282-291.
• Foucault, M. (2006). Deliliğin tarihi. (M. A. Kılıçbay, Çev.) Ankara: İmge.
• Geertz, C. (2010). Kültürlerin yorumlanması. (H. Gür, Çev.) Ankara: Dost.
• Heidegger, M. (2011). Varlık ve zaman. (K. Ökten, Çev.) İstanbul: Agora.
• Lake, D. J. (1981). Le Guin’s twofold vision: Contrary image-sets in the left hand of darkness. Science Fiction Studies, 8, (2), 156-164.
• Le Guin, U. (2010). Karanlığın sol eli. (Ü. Altuğ, Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• Malinowski, B. (1989). A diary in the strict sense of the term, London: The Athlone.
• Malinowski, B. (1992). Vahşilerin cinsel yaşamı. (S. Özkal, Çev.) İstanbul: Kabalcı.
• Pearson, W. G. (2007). Postcolonialism/s, gender/s, sexuality/ies and the legacy of the left hand of darkness: Gwyneth Jones’s Aleutians talk back, The Yearbook of English Studies,37, (2), 182-196.
• Platon, (2012). Şölen-dostluk. (S. Eyüboğlu ve A. Erhat, Çev.) İstanbul: Türkiye İş Bankası.
• Scholte, B. (1987). The literary turn in contemporary anthropology. Critique of Anthropology, 7, (1), 33-47.
• Yazıcı Yakın, A. (2019). Alelade şeyleri anlatmak. Etnografi olağan-içi tecrübe. (A. Yazıcı Yakın ve M. Kükrer, Ed) Ankara: Doğu Batı.
• Walker, J. M. (1979). Myth, exchange and history in the left hand of darkness. Science Fiction Studies, 6, (2), 180-189.