Üretim Sürecinde Cinsiyetin ve İşçinin Yaratılması

Year 2018, , 108 - 111, 01.01.2018

Sibel Erdoğan

https://doi.org/10.1501/Fe0001_0000000200

Abstract

Kadın emeği ve bu emeğin küresel üretim zincirindeki işlevselliği üzerine gerek Türkiye’de gerekse de dünyada pek çok araştırma yapılmıştır White 2015; Eraydın ve Erendil 1999; Dedeoğlu 2007; Dedeoğlu 2010; Bair 2010; Freeman 2001; Mills 2003 . Bu araştırmalarda genel olarak, kadın emeğinin küresel sermaye açısından “ucuz”, “uysal” işgücü olarak görülmesi, kapitalist birikim için önemi ve ataerkil yapının kapitalizm ile ortaklıkları üzerinde durulmuştur. Salzinger de çalışmasında da bu konuları yinelemiştir ancak bunlara ek olarak fabrika içerisinde cinsiyete dayalı öznelliklerin ve işçilerin üretimi konusuna dikkat çekerek literatüre önemli katkı sağlamıştır. Salzinger’in eseri yeni olmamasına rağmen, Türkiye’de pek bilinmemekte ve kadın emeği üzerine çalışmalarda pek fazla kullanılmamaktadır. Bu açıdan eserin Türkiye’deki okuyucuya tanıtılması büyük önem taşımaktadır. Özellikle 1980’lerden sonra yapılan çalışmalarda kadınların küresel üretim zincirinde gittikçe artan oranlarda yer almaları “yeni uluslararası işbölümü” adıyla kavramsallaştırılmış ve ihracata dayalı ekonomilerde kadınlardan sağlanan ucuz işgücünün gelişmekte olan ülkeler için önemi, emek piyasası ve istihdam gibi konular üzerinde durulmuştur. Fabrika içi dinamikler ve etkileşim biçimleri, kadınlara atfedilen cinsiyete dayalı davranış normları bu çalışmalarda sorunsallaştırılmamış ve bu normların yerel mekanda nasıl ortaya çıktığı ihmal edilmiştir. Salzinger’in çalışması bunlardan farklı olarak çalışma mekanına girmekte ve cinsiyeti üretim esnasında analiz etmektedir.

References

• Althusser, Louis. (2000/1970). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları (Çev. Y. Alp, M. Özışık). İstanbul: İletişim yayınları.
• Bair, Jennifer. (2010). “On Difference and Capital: Gender and the Globalization of Production.” Signs. Vol. 36, No. 1: 203-226.
• Dedeoğlu, Saniye. (2007). Women Workers in Turkey: Global Industrial Production in Istanbul. IB Tauris: London.
• Dedeoğlu, Saniye. (2010). “Visible Hands–Invisible Women: Garment Production in Turkey.” Feminist Economics. 16:4, 1-32
• Eraydın, Ayda.; Erendil, Asuman. (1999). “The Role of Female Labour in Industrial Restructuring: New Production Process and Labour Market Relations in the İstanbul Clothing Industry.” Gender, Place and Culture. Vol 6, No:3, 259-272
• Freeman, Carla. (2001). “Is Local: Global as Feminine: Masculine? Rethinking the Gender of Globalization.” Signs. Vol. 26, No. 4: 1007-1037.
• Mills, Mary, B. (2003). “Gender and Inequality in the Global Labor Force.” Annual Review of Anthropology. Vol. 32, 41- 62.
• White, Jenny, B. (2015). Para ile Akraba; Kentsel Türkiye’de Kadın Emeği. İstanbul: İletişim yayınları.