Türkiye’de, ev hizmetlerinde çalışan göçmen kadınlar ve ekonomik şiddet

Year 2015, , 49 - 60, 01.06.2015

Çiğdem Yalçın

https://doi.org/10.1501/Fe0001_0000000130

Cited By: 5

Abstract

Yıkıcı etkileri küresel çapta yaşanan Neoliberal politikalar sebebiyle yakın geçmişte tüm düzenleri bozulan ve Türkiye’ye göç etmek zorunda kalan kadınlarla yapılan mülakatlara dayanan bu makalede, göçmen kadınların maruz kaldıkları ekonomik şiddet olgusu incelenmeye çalışılmıştır. Kadın emeğinin değersizleştirilmesi, yedek işgücü olarak görülmesi ve kadınların kaynaklara erişimlerinin neredeyse hiç olmaması beraberinde hızla yoksullaşmayı getirmiş ve bu hızlı yoksullaşma en temel göç sebeplerinden biri olmuştur. Kadın emeğinin örgütsüzlüğü, nitelik gerektirmeyen işlerde yoğunlaşması, kayıtdışılığı, kuralsızlaşmaya direnememesi ve devletlerin her geçen gün sosyal devlet olma niteliğinden hızla uzaklaşması kadın emeğinin hareketliliğini hızlandırmış ve göçmen kadınlar bilhassa bakım hizmetlerinde refah transfer aracı haline gelmiştir. Türkiye’de ev işlerinde çalışan göçmen kadınların bilmedikleri bir ülkede en görünmeyen şiddet türlerinden biri olan ekonomik şiddete uğrayıp uğramadıklarını mülakatlar yoluyla anlamaya çalışırken en eşitlikçi düzenin bile ev içi cinsiyetçi iş bölümünü ortadan kaldıramadığı ve kadınların eve getirdikleri paranın nasıl harcanacağıyla ilgili kararlara katılamamalarının bir ekonomik şiddet örneği olduğunu kabul etmedikleri görülmüştür

Keywords

Ekonomik şiddet, göçmen kadınlar, ev hizmetleri, kadınların yoksulluğu, kadın emeği

Immigrant women working in domestic services in Turkey and economic violence

Abstract

Immigrant women working in domestic services in Turkey and economic violence A group of women had to leave their countries and migrate to Turkey recently due to the global destructive effects of neoliberal policies. We aim at investigating the issue of ‘economic violence’ these women have been subjected to. This migration is due to the devaluation of female labor force, it is becoming a reserve labor, the impossibility for these women to access resources and the subsequent impoverishment to which all these factors led. The unorganized character of the female labor force, its concentration on unskilled tasks, its heavy presence in informal economy, itsinabilityto resist to deregulation and the gradual disappearance of the welfare state accelerated the mobility of the female labor force made these immigrant women a means of welfare transfer. Here, an attempt was made to understand through interviews whether immigrant women in Turkey are subjected to ‘economic violence’

Keywords

Economic violence, immigrant women, domestic work, women's poverty, female labor

References

• Acar Savran, Gülnur. Beden Emek Tarih, (İstanbul: Pusula Y., 2009)
• Akalın, Ayşe Emel. “Ev işlerinde yeni emek çağı”. Express Dergisi, Sayı 99 (2009)
• Akalın, Ayşe Emel. “Devlet eliyle güvencesizleştirme” Sosyalist Demokrasi İçin Yeni Yol, (2012) http://www.yeniyol.org/devlet-eliyle-guvencesizlestirme/
• Akalın, Ayşe Emel. “Türkiye’de Ev Hizmetlerinde Çalışan Göçmen Kadınların Toplumsal ve İktisadi Varoluş Stratejileri Üzerine Sosyolojik Bir Analiz”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi (2014).
• Bora, Aksu. Kadınların Sınıfı, (İstanbul: İletişim, 2010).
• Bello, Walden. Karanlık Zafer, (Ankara: İmge, 1998).
• Can Gürkan, Özlem ve Fatma Coşar. “Ekonomik Şiddetin Kadın Yaşamındaki Etkileri”, Maltepe ÜniversitesiHemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2, sayı 3 (2009): 124 - 129
• Dedeoğlu, Saniye. “Dünya Ekonomisi ve Hayatta Kalmanın Feminizasyonu”, Kalkınma ve Küreselleşme, der. Dedeoğlu S. ve Subaşat T., (İstanbul: Bağlam, 2004), 87 - 111
• Demirdizen, Derya. “Türkiye’de Ev Hizmetlerinde çalışan Göçmen Kadınlar: Yeni Düzenlemelerle Yarı Köle Emeğine Doğru mu?”, Çalışma ve Toplum, sayı 3 (2013): 325 – 346
• Ecevit, Yıldız vd. “Migrant Women’s Participation in the Labor Force in Urban Turkey”, Final Report Prepared for the World Bank (1999).
• Erdem, Ziya ve Levent Şahin. “Ev Hizmetlerinde Yabancı İşgücü İstihdamı”, Kamu-İş 10, 2 (2008). http://www.kamu-is.org.tr/pdf/1023.pdf
• Erdem, Ziya ve Levent Şahin. “Ülkemizde Ev Hizmetlerinde İstihdam edilen Yabancı Uyruklu İşgücünün Çalışma Koşulları” (2009) http://www.journals.istanbul.edu.tr/iusskd/article/view/1023000045
• Erdoğdu, Seyhan ve Gülay Toksöz. Kadınların Görünmeyen Emeğinin Görünen Yüzü: Türkiye’de Ev İşçileri. (Ankara: Uluslararası Calışma Ofisi, 2013).
• Esping-Andersen, Gİsta. Tamamlanmamış Devrim, (İstanbul: İletişim, 2011).
• Gökbayrak, Şenay. “Refah Devletinin Dönüşümü ve Bakım Hizmetlerinin Görünmez Emekçileri Göçmen Kadınlar”, Çalışma ve Toplum 21, sayı 2 (2009): 55-81.
• Gökkaya, Veda Bilican. “Türkiye’de Kadına Yönelik Ekonomik Şiddet”. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 12 Sayı 2, (2011). http://iibfdergi.cumhuriyet.edu.tr/archive/trkiyedekadnaynelikekonomikiddet.pdf
• Işık, Nazik Saniye. “Türkiye’de Kadın Hareketi ve Kadına Yönelik Ekonomik Şiddet”, Aile İçi Şiddet Kadın Çalışmaları Dergisi 2, sayı 4 (2007): 112-117.
• Kalaycıoğlu, Sibel ve Helga Rittersberger-Tılıc. “Çocuk ve Yaşlı Bakıcıları: Enformel Sektördeki Kadınlar”, S. Dedeoğlu ve A. Y. Elveren (Ed.) Türkiye’de Refah Devleti ve Kadın, (İstanbul: İletişim, 2012), 301-327.
• Kalfa, Aslıcan. Eski Doğu Bloku Ülkeleri Kaynaklı İnsan Ticareti ve Fuhuş Sektöründe Çalışan Kadınlar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi (2008)
• Kaşka, Selmin. “The New International Migration and Migrant Women in Turkey: The Case of Moldovan Domestic Workers”, MiRe Koc Research Projects (İstanbul: Migration Research Program Koc University, 2005-2006)
• Memiş, Emel ve Özge Özay. “Eviçi Uğraşlardan İktisatta Karşılıksız Emeğe: Türkiye Üzerine Yapılan Çalışmalara İlişkin Bir Değerlendirme”, Birkaç Arpa Boyu...21. Yüzyıla Girerken Türkiye'de Feminist Çalışmalar, der. Serpil Sancar (İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2011).
• Mies, Maria vd. Son Sömürge: Kadınlar, (İstanbul: İletişim, 2011).
• Milliyet Gazetesi, “Evlilikte 'ekonomik şiddet' literatüre girdi”, 29.07.2009. http://www.keig.org/1Haber_Ic_Ayrinti.aspx?id=375
• Şahin, Çiğdem.“ Türkiye’de Göçmen İşçiler Sorunu” (Toprak İşveren Sendikası, 2015). http://www.toprakisveren.org.tr/2015-104-cigdemsahin.pdf
• Özbay, Ferhunde. “Türkiye’de Ev Emeğinin Dönüşümü On Dokuzuncu Yüzyıldaki Osmanlı Ev Kölelerinden Günümüzdeki Kaçak Göçmen İşçilere”, ed. Ahmet Makal ve Gülay Toksöz, Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği, Toplumsal Cinsiyet Dizisi 1, (Ankara: Ankara Universitesi Yayınevi, 2012), 116-158.
• Özbudun, Sibel vd. Küreselleşme, Kadın ve ‘Yeni’-Ataerki, (Ankara: Ütopya, 2007).
• Öztürk, Mustafa ve Başak Işıl Çetin. “Dünyada ve Türkiye’de Yoksulluk ve Kadınlar” Journal Of Yaşar University 3, sayı 11 (2012). http://journal.yasar.edu.tr/wp-content/uploads/2012/08/09-OZTURK- CETIN.pdf
• Özyeğin, Gül. Başkalarının Kiri, (İstanbul: İletişim, 2005).
• Şenses, Fikret. Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk, (İstanbul: İletişim, 2001).
• Toksöz, Gülay vd. Kadınlar, Kalkınma ve Sosyal Adalet. (Ankara: AnkaraÜniversitesi KASAUM, 2001).
• Toksöz, Gülay, “Sınırdışı edilme kabusu” Bianet, 2012. http://bianet.org/bianet/emek/135808-sinir-disi-edilme- kabusu
• Toksöz, Gülay. “Küreselleşme ve Kadın Emeğinin Göçü”, Türk-İş Dergisi sayı 366 (2005)
• Toksöz, Gülay ve Çağla Ünlütürk Ulutaş. “Göç Kadınlaşıyor mu? Türkiye’ye Yönelen Düzensiz Göçe İlişkin Yazına Toplumsal Cinsiyet ve Etnisite Temelinde Bakış”, S. Sancar (Ed.), Birkaç Arpa Boyu: 21. Yüzyıla Girerken Türkiye’de Feminist Çalışmalar, Prof. Dr. Nermin Abadan Unat’a Armağan, Cilt 1, (İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2011), 167-189.
• Ünlütürk Ulutaş, Çağla. “Yoksulluğun Kadınlaşması ve Görünmeyen Emek”, Çalışma ve Toplum 2 (2009): 25 - 40
• Üstübici, Ayşen. “Türkiye’ye Yönelik Kadın Göçü: Seks işçileri ve Ev İçi Hizmetlilerin Kişisel Güvenlik Sorunlarını İlişkilendirmek”, (2011). https://ku.academia.edu/AysenUstubici/Papers
• Yağcıoğlu Çelikol, İdil. “Küreselleşme Sürecinde Dünyada ve Türkiye’de Kadın Emeğinin Konumu”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi (Marmara Üniversitesi, 2006).
• Yeşilyurt, Gaye. “Kadın Sömürüsünün Küreselleşen Yüzü: İthal Köle Moldovalı Kadın İşçilerin Sömürüsü”, BÜ’de Kadın Gündemi, sayı 20 (2011).
• Yıldırımalp, Sinem. “ Türkiye’de Ev Hizmetinde Çalışanların Sorunları”, Karabük Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, (2014): 45 – 59