RUS YAZAR ALEKSANDR ALEKSEYEVİÇ BESTUJEV- MARLİNSKİY’İN HAYATINDA VE SANATINDA YAKUTİSTAN/ YAKUTLAR

Year 2022, , 29 - 40, 23.04.2022

Muvaffak Duranlı

https://doi.org/10.55666/folklor.1076151

Abstract

Genel olarak Yakutistan coğrafyasında çağdaş yazılı edebiyatın oluşmasında Yakut/Saha Türk aydınların klasik dönem Rus yazarlarından yaptıkları çeviriler etkili olmuştur. Bu tür eserler sonrasında Yakut/ Saha yazar ve şairleri kendi sözlü kültürlerinden beslendikleri eserler ortaya koymuşlardır. Bölgede yaşanan etkilenme süreci tek yönlü değildir. Bölgeye gelen Rus politik sürgünler veya yabancı savaş esirleri de bölgedeki sözlü kültürden ve anlatı geleneğinden etkilenerek eserler vermiş, Saha Türkünün ve kültürünün Rus halkı, dolayısı ile diğer halklar tarafından tanınmasını sağlamışlardır. Bir savaş esiri olarak on yıldan uzun bir süre Yakutsk’ta yaşayan Vatslav Leopolod Seroşevskiy, “Yakut Hikayeleri” adlı çalışmasında Saha halkının gündelik yaşamına değinirken Rus yazar ve politik sürgün Vladimir Galaktionoviç Korolenko, kısa öykülerinde her zaman Yakut/Saha Türkü bir karaktere vermiştir.
Sürgün yıllarını Yakutsk’ta geçiren Aleksandr Alekseyeviç Bestujev- Marlinskiy de Saha Türk kültüründen, bu coğrafyadaki anlatı geleneğinden etkilenmiş ve sanatında bu etkilenmeye yer vermiş Rus şair ve yazarlardandır. Araştırmacılar, özellikle de İ. S. Emelyanov, Marlinskiy’in Rus edebiyatına Saha Türk kültürüne ait bir unsuru ilk yerleştiren yazar olarak tanımlamaktadır. Makalede Aleksandr Alekseyeviç Bestujev- Marlinskiy’in hayatında Yakutsk şehri ve bölgedeki kültürden etkilenmenin yaratıcılığına katkısı ele alınacaktır.

Keywords

Saha/Yakut, etkileşim, kültür, anlatı

References

• BESTUJEV- MARLİNSKİY, A. A. (1981). Soçineniya v Dvuh Tomah, Moskova.
• BESTUJEV- MARLİNSKİY, A. A. (1838). Polnoe Sobranie Soçineniy, Moskova, c. IV.
• ÇUKOVSKAYA, L. (1951). Dekabristı. İssledovateli Sibiri, Moskova.
• DİŞKANT, E. V. (2014). “Yakutskaya Ballada ‘Saatır’ A. A. Bestujev- Marlinskogo v Kulturologiçeskom Kontekste”, Vestnik SFVU, c. 11, S. 4, 70- 76.
• EMELYANOV, İ. S. (2001). Russko- Yakutskie Literaturnıe Svyazi v Proze (Konets XIX- Naçalo XX v.), Novosibirsk.
• FEDOROV, V. A. (1988). “Zametki Neizvestnogo o Dekabristah (Vospominaniya O Bratyah Bestujevıh)”, Dekabristı V Vospominaniyah Sovremennikov, Moskova, 93- 96.
• GOLUBOV, S. (1960). Bestujev- Marlinskiy. Jizn Zameçatelnıy Lyudey, S. 1, Moskova
• KANAYEV, N. P. (1965). Russko- Yakutskie Literaturnıe Svyazi, Moskova
• KAPADZE, L. (2015). A. A. Bestujev- Marlinski’nin Öykü Sanatı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), Ankara.
• KONŞİNS, N., LERMONTOV, M. Y., (1906). Sobranie Stihotvoreniy Dekabristov, Moskova.
• KULEŞOV, V. İ. (1986). “Aleksandr Bestujev- Marlinskiy”, Aleksandr Aleksandroviç Bestujev- Marlinskiy, Povesti, Moskova, 5- 11.
• KURAT, A. N. (1987). Rusya Tarihi. Başlangıçtan 1917’ye Kadar, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi
• LEVİN, Y. D. (1988). Şekspir i Russkaya Literatura XIX. Veka, Leningrad: Nauka.
• LEVKOVİÇ, Y. (1983). “N. A. Bestujev”, N. A. Bestujev, İzbrannaya Proza, Moskova, 3- 18.
• LYUBJİN, A. İ. (2007). “Aleksandr Fedoseyeviç Bestujev- Pervıy Russkiy Perevodçik Feognida”, İndoevropeyskoe Yazıkoznanie i Klassiçeskaya Flologiya, 19- 21 İyunya 2006, Peterburg, 207- 209.
• MİHAYLOVA, A. K. ve HİTROVO, L. K. (2017). “A. A. Bestujev- Marlinskiy v Dnevnike A. V. Markova- Vinogradskogo”, Literaturnıy Fakt, No 6, 48- 69.
• POPOV, G. A. (2009). Soçineniya IV. Tom. Proşloe Yakutii. Sbornik Dokumentov i Materialov Po İstorii Yakutskoy ASSR, Yakutsk.
• PROHOROV, G. F. (1926). “A. A. Bestujev- Marlinskiy v Yakutske”, Sbornik Materialov, Pamyati Dekabristov, c. 2, Leningrad.
• RUBİNŞTEYN, N. L. (1927). “Ekonomiçeskoe Razvitie Rosssii v Naçala XIX v., Kak Osnova Dvijeniya Dekabristov”, 100- Letie Vosstaniya Dekabristov, Moskova, 9- 35.
• SAFRONOV, F. G. (1955). Dekabristı v Yakutsoy Ssılke: k 130- letiyu so Dnya Vosstaniya Dekabristov, Yakutsk.
• SAFRONOV, F. G. (1975). Dekabristı v Yakutskoy Ssılke: K 150- letiyu So Dnya Vosstaniya Dekabristov, Yakutsk.