HASAN KALLİMCİ’NİN GÖKÇEYAYLA KÖYÜNDEN DERLEDİĞİ BİR KARAÇAY HİKÂYESİ: “CANBOLAT’IN KARDEŞİ ÇOLAK”

Year 2022, , 273 - 283, 25.08.2022

Ufuk Tavkul

https://doi.org/10.55666/folklor.1101310

Abstract

Halkbiliminde sahadan derlenen bilgiler tarih ve kültür araştırmalarında büyük önem taşır. Sözlü tarih derlemeleri bu kapsamdadır. Bazen hikâye olarak karşımıza çıkan bilgiler gerçek tarih ile bağlantılı olabilir. Folklor araştırmacısı Hasan Kallimci’nin 1971 yılında Türkiye’de Gökçeyayla köyünden derlediği Karaçay kültürüne ait metinler Kafkasya’da derlenen metinleri tamamlamaktadır. Bu metinler 19. yüzyıl başlarında Kafkasya’da yaşamış Kabardey prenslerinden iki kardeşe aittir. Hatohşuk ailesinden Canbolat ve kardeşi Çolak Kasay Karaçay’da yaşamışlardır. Yaşadıkları dönemde karıştıkları toplumsal olaylar halkın hafızasında korunmuştur. Bu iki kardeş ile ilgili Karaçay halk edebiyatında destanlar mevcuttur. Hasan Kallimci’nin Gökçeyayla köyünden derlediği hikâyelerde bazı bilinmeyen ayrıntılar bulunmaktadır. 19. yüzyıl Kafkasya ve Karaçay tarihini aydınlatacak bilgilerin eksik kısımları Gökçeyayla derlemeleri ile açığa kavuşmuştur. Makalede bu metinler karşılaştırılarak bir sonuca varılmaktadır.

Keywords

Karaçay kültürü, Karaçay destanları, Kafkasya, Gökçeyayla köyü, Hasan Kallimci

References

• Akbayev M.O. (1965), Karaçay Poeziyanı Antologiyası / haz. M.O. Akbayev, H.B. Bayramukova, N.M. Kagiyeva.- Stavropol.
• Habiçlanı M.A. (1986), Koçharlanı Kasbot. Halk Cırçılanı Tamadası / haz. Habiçlanı M.A.- Çerkessk.
• Kallimci, Hasan (1971), “Ocuk Oğlu Musa”, Kuzey Kafkasya Kültür Dergisi, 2 (9), Ekim-Kasım, 9-10.
• Kallimci, Hasan (2012), Karaçay Türklerinin Köyü Gökçeyayla.-Ankara: Bengü Yayınları.
• Laypanlanı Seyit (1965) “Cammotnu Emçek Ulanı”, Ayran- Karaçay Cazuvçulanı Proizvedenieleri.- Stavropol.
• Tavkul, Ufuk (2004), Karaçay-Malkar Destanları.-Ankara: Türk Dil Kurumu.