Bir Sosyal Sermaye Bileşeni Olarak Güven Kavramı ve Vergi Etiğine Etkisi

Year 2017, Issue: 626, 43 - 58, 01.04.2017

İsmail Kitapcı

Abstract

Tüm sosyal, siyasal ve ekonomik ilişkilerin temelinde güven konusu vardır. Güven karmaşıklığı ve davranışsal belirsizlikleri azaltan dinamik bir yapıya sahiptir. Devlet ve birey arasındaki psikolojik vergi sözleşmesinde de bir sosyal sermaye unsuru olarak karşılıklı güven anlayışı bulunmaktadır. Vergi yükümlülerinin bilişsel ve duygusal kazanımları da devlete karşı güven oluşmasında önemli bir rol oynar. Yüksek güvenli toplumlarda vergi etiği seviyesinin de yüksek olduğu görülmektedir. Bu çalışmanın amacı da güven kavramının sosyal sermaye açısından değerlendirilerek farklı güven türlerinin vergi etiğini nasıl etkilediğinin açıklanmasıdır.

Keywords

Güven, Vergi Etiği, Etik Güven, Stratejik Güven, Kurumsal Güven

The Concept of Trust As a Social Capital Component and Its Impact on Tax Ethics

Abstract

There are issues of trust on the basis of all social, political and economic relations. Trust has a dynamic structure that reduces complexity and behavioral uncertainties. Mutual trust can be considered as an element of social capital in the psychological contract between the state and individual. Cognitive and emotional acquisition of taxpayer plays an important role in the formation of trust towards the state. We see high level of tax ethics in high trust societies. The purpose of this study is to explain the effects of different types of trust on tax ethics by considering trust in the context of social capital.

Keywords

Trust, Tax Ethics, Ethics Trust, Strategic Trust, Institutional Trust

References

• AKTAN, C.Can, Hilmi ÇOBAN (2007) “Kamu Maliyesine Güven ve Ekonomik Anayasa”, Çimento İşveren Dergisi, Kasım-2007, 4-11.
• AKTAN, C.Can, Ufuk GENCEL (2003) “Türkiye’de Geriye Doğru Vergileme ve Verginin Hukukiliği İlkesinin İhlali”, DEÜS.B.E. Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 1, 2003, 1-21.
• ALM, James, Juan Luis GOMEZ (2008), “Social Capital and Tax Morale in Spain”, Economic Analysis & Policy, Vol. 38 No. 1, March 2008, 73-87.
• ALM, James, Benno TORGLER (2006), “Culture Differences and Tax Morale in the United States and in Europe”, Journal of Economic Psychology, 27, 224-246.
• ASUNAKUTLU, Tuncer (2001), Klasik ve Neo-Klasik Dönemde Örgütsel Güvenin Karşılaştırılması Üzerine Bir Deneme Muğla Üniversitesi SBE Dergisi Güz 2001 Sayı 5, 1-17.
• BAŞAK, Suna, (2010), Genelleşmiş Güven ve Toplumsal Cinsiyet Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Dergisi / Journal of Faculty of Letters, Cilt/Volume 27 Sayı/Number 1 (Haziran/June 2010).
• CASTALDO, Sandro, (2003), ‘Trust, Variety Conceptual Nature, Dimensions and Typologies’ , IMP 2003 Conference Lugano, Switzerland, 4-6 September 2003, http://impgroup.org/ uploads/papers/4317.pdf (19.9.2014).
• CHHETRI, Prerna (2014), ‘The Role of Cognitive and Affective Trust in the Relationship Between Organizational Justice and Organizational Citizenship Behaviour: A Coceptual Framework’ Verslas: Teorija ir praktika / Business: Theory and Practice Issn 1648-0627 / eIssn 1822-4202, 2014 15(2): 170–178 (14.7.2014).
• CULLIS, John, Philip JONES, Alan LEWIS (2007), “Tax Compliance: Social Norms, Culture and Endogeneity”, International Studies Program Working Paper, 07-22, December 2007, 1-20.
• ÇATALOLUK, Cuma (2008), “Vergi Karşısında Mükelleflerin Tutum ve Davranışları” http://www.sosyalbil.selcuk.edu. tr/sos_mak/articles/2008/20/CCATALOLUK.PDF, 213-228 (16.10.2008).
• DOĞANYİĞİT, Sadettin, “Etkin Bir Vergi Düzeninin Tesisinde, Mükellefle Kurulan Olumlu İlişkilerin Önemi, Mülkiyeliler Birliği Dergisi, Cilt: XXI Sayı: 203, 34-38.
• DONG, Bin, Uwe DULLECK, Benno TORGLER (2008), “Conditional Corruption”, CREMA, Center for Research in Economics, Management and the Arts, Working Paper No: 2008-29, 1-48.
• ERDOĞAN, Emre (2009), “Sosyal Sermaye, Güven ve Türk Gençliği”, http://www.urbanhobbit.net/ PDF/Sosyal%20Sermaye_emre%20erdogan.pdf, 2006 (24.10.2009).
• FINE, Ben (2011) ,‘Sosyal Sermaye Sosyal Bilime Karşı, Bin Yılın Eşiğinde Ekonomi Politik ve Sosyal Bilimler’, İngilizceden çeviren: Ayşegül Kars, Yordam Kitap: 121, Baskı: Pasifik Ofset, 1. Basım, Şubat, 2011.
• FUKUYAMA, Francis (2000), ‘Social Capital and Civil Society’, IMF Working Paper, WP/00/74, 1-18.
• FUKUYAMA, Francis (2005), ‘Güven, Sosyal Erdemler ve Refahın Yaratılması’, Çev: Ahmet Buğdaycı, Şefik Matbaası, 3. Basım İstanbul.
• GIDDENS, A. (2004). Modernliğin Sonuçları (Çev: E. Kuşdil,). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• GÖKALP, Nuri (2003), ‘Ekonomide Güven Faktörü’, Yönetim ve Ekonomi, Yıl: 2003 Cilt: 10 Say: 2 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ..B.F. Manisa, 163-174.
• HAMMAR, Henrik, Sverker C. JAGERS, Katarina, NORDBLOM (2010), ‘Tax Evasion and the Importance of Trust’, September 27th, 2005, Working Paper in Economics, No: 179, http://gupea.ub.gu.se/bitstream/2077/2742/1/gunwpe0179.pdf (20.11.2010).
• HAMMAR, Henrik, C., Sverker JAGERS, Katarina NORDBLOM (2009), “Perceived Tax Evasion and the Importance of Trust”, The Journal of Socio-Economics, 2009/38, 238-245.
• HANSEN, Mark H , J.L. MORROW, Jr. (2003), ‘Trust and the Decision to Outsource: Affective Responses and Cognitive Processes’, International Food and Agribusiness Management Review, Vol 6 Iss 3.
• JOB, Jenny, Monika REİINHART, (2004), ‘Trusting the Tax Office: Does Putnam’s Thesis Relate to Tax?’, Centre for Tax System Integrity, Working Paper No: 53, February-2004, 1-31.
• JOHNSON, Devon , Kent, GRAYSON (2005), ‘Cognitive and Affective Trust in Service Relationships’, Journal of Business Research 58 (2005), 500– 507.
• KIRCHLER, Erich, Erik HOELZL, Ingrid WAHL (2008), “Enforced Versus Voluntary Tax Compliance: The Slippery Slope Framework”, Journal of Economic Psychology, 2008/29, 210- 225.
• KİRMANOĞLU, Hasan (2010), “Sosyal Sermaye, Demokrasi ve Ekonomi”,http://www.radikal.com.tr/ek_haber. php?ek=r2&haberno=4187 (26.08.2010).
• KİRMANOĞLU, Hasan (2010), “Türkiye İçin Üçüncü Yol”, http:// www.radikal.com.tr/ ek_haber.php?ek=r2&haberno=4486 (26.07.2010).
• KORNHAUSER, Marjorie E. (2008), “Normative and Cognitive Aspects of Tax Compliance: Literature Review and Recommendations for the IRS Regarding Individual Taxpayers”, http:// taxprof.typepad.com/taxprof_blog/files/Kornhauser.pdf, 2008, (19.11.2009).
• LEONARDO, Gabriel (2008), “Tax Morale, Political Trust and Tax Compliance”, A Reformulation of the Tax Morale Model’, Paper presented at the Midwest Political Science Association National Conference, Chicago, Il April 3-6, 2008.
• LEWIS J. D.; WEIGERT, A. (1985) Trust as a Social Reality, Social Forces 63(4): 967–985. http://dx.doi.org/10.1093/ sf/63.4.967
• McALLISTER, Daniel J. (1995), ‘Affect- and Cognition-Based Trust as Foundations for Interpersonal Cooperation in Organizations’, The Academy of Management Journal, Vol. 38, No. 1 (Feb., 1995), 5-24.
• OECD (2001), “The Well-being of Nations The Role Of Human and Social Capital”, Centre for Educational Research and Innovation, Education and Skills, OECD-2001.
• ÖZCAN, Kerim (2011), ‘Kurumsal Söylemin Rasyonel Temelleri: Yeni Kurumsal Kuram Bağlamında Rasyonalite Tartışması’, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2011/1, Sayı:13, 297-326.
• ÖZUĞURLU, Metin (2009), “Halkın Devlete ve Kamuya Bakışı”, http://www.arem.gov.tr/ proje/ars_rapor/miar_halk/bl1. pdf, (25.09.2009).
• ÖZLER, Selim (2009), “Toplumun Vergi Ahlakı Kazanmasında Devletin Rolü”, 12 Mayıs 2009, http://www.stratejikboyut. com/haber/toplumun-vergi-ahlaki-kazanmasinda-devletin-rolu-28561.html (27.07.2009).
• PENAS, Ignacio, Santiago PENAS (2007), “The Determinants of Tax Morale in Comparative Perspective: Evidence From a Multilevel Analysis”, Instituto de Estudios Fiscales N.I.P.O.: 602-08-004-3 I.S.S.N.: 1578-0252 Depósito Legal: M-23772- 2001.
• PENNINGTON, Mark (2014), ‘Sağlam Politik Ekonomi, Klasik Liberalizm ve Kamu Politikasının Geleceği’, Çeviren: Atilla Yayla, Liberte Yayınları/179, Tercan Matbaası, 1.Baskı, Mayıs 2014, Ankara.
• PUTNAM, Robert D. (1995) “Bowling Alone: America’s Declining SocialCapital”,Journal of Democracy, Volume.6 Number.1.
• SCHALTEGGER, Christoph A., Benno TORGLER, (2005), “Trust in Government and Public Debt: An Empirical Analysis”, 98th Annual Conference on Taxation, National Tax Association Proceedings, 217-222.
• SCHMÖLDERS, Günter (1976)‘Genel Vergi Teorisi’, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 2149, İktisat Fakültesi No: 374, Maliye Enstitüsü No: 55, Fakülteler Matbaası, Gözden Geçirilmiş İlaveli Dördüncü Baskı, İstanbul.
• SHAPPIRO, D.L., SHEPPARD, D.H., ve C. CHERASKIN, (1992), “Business On A Handshake”, Negotiation Journal, 8:4,365-377.
• SLEMROD, Joel (2002), “Trust in Public Finance”, National Bureau of Economic Research Working Paper, 9187, September 2002.
• SLEMROD, Joel (1998), “On Voluntary Compliance, Voluntary Taxes, and Social Capital”, National Tax Journal, Vol: 51, No: 3, September 1998, 485-491.
• SOLOMON, Robert. Fernando C, FLORES, (2011), ‘İş Dünyasında, Politikada, İlişkilerde ve Yaşamda Güven Yaratmak’, Çeviren: Ahmet Kardam, Yayıma Hazırlayan: Zülfü Dicleli, İstanbul, Acar, Matbaacılık, MESS Yayın No: 369, İstanbul, Aralık 2011.
• ŞENYÜZ, Doğan (1995), ‘Vergilendirmede Yükümlü Psikolojisi’, Bursa. TAMER, İdil (2012), ‘Kurumlarda Bireylerarası Güven: Eğitim Kurumlarında Bir Araştırma’, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 11 Sayı: 21 Bahar 2012 / 1, 337-352.
• TEKİR, Osman (2009), “Küresel Bir Değer Olarak Demokrasilerde Vergi (leme) Sorunu”, http://idc.sdu.edu.tr/tammetinler/demokrasi/demokrasi43.pdf (29.03.2011).
• TOMAK, Serpil (2014), ‘Girişimcilik ve Bilişsel Yanlılık’, http:// gkd.comu.edu.tr/images/form/dosya/dosya_534245.pdf (19.4.2014).
• TÜZÜN, Kalemci İpek (2014), ‘Güven, Örgütsel Güven ve Örgütsel Güven Modelleri’, http://dergi.kmu.edu.tr/userfiles/file/ aralik2007/PDF/5.pdf93-118. (14.5.2014).
• TORGLER, Benno (2008), “Introduction to the Special Issue on Tax Compliance and Tax Policy”, Economic Analysis & Policy, Vol: 38 No: 1, March 2008, 31-33.
• TORGLER, Benno, Cristina MURPHY (2004), ‘Tax Morale in Australia: What Shapes it and Has it Changed over Time?’ Center for Research in Economics, Management and the ArtsWorking Paper No. 2004 -04.
• TORGLER, Benno, “Tax Morale, Trust and Corruption: Empirical Evidence from Transition Countries”, Working Paper No. 2004 -05.
• Torgler, Benno, Friedrich SCHNEIDER, Christoph A. SCHALTEGGER (2007), “With or Against the People? The Impact of a Bottom-Up Approach on Tax Morale and the Shadow Economy”, Center for Research in Economics, Management and the Arts Working Paper No. 2007- 4, 1-38.
• TORGLER, Benno (2003a)Tax Morale: “Theory and Empirical Analysis of Tax Compliance”, Dıssertation der Universität Basel zur Erlangung der Würde eines Doktors der Staatswissenschaften, Basel.
• TORGLER, Benno (2003b) “Tax Morale, Rule-Governed Behaviour and Trust”, Constitutional Political Economy, 119-140.
• UADIALE, Olayinka Marte, Fagbemi, Temitope Olamide, Ogunleye, Jumoke Omowumi (2010), “An Empirical Study of the Relationship between Culture and Personal Income Tax Evasion in Nigeria,” European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, ISSN 1450 2275 Issue 20, 116-126.