Research Article
BibTex RIS Cite

HARPUT – PALU – DİYARBAKIR GÜZERGAHINDAKİ KERVANSARAYLAR

Year 2006, Volume: 4 Issue: 3, 18 - 22, 30.07.2006

İsmail Aytaç

Abstract




Kervansaraylar Selçuklu ve
Osmanlı döneminin ticaret ve asayişinin sağlanmasında en önemli etken olmuş-tur.
Harput-Palu-Diyarbakır yolu Selçuklu ve Osmanlının son dönemlerine kadar yoğun
olarak kullanılmıştır. Araştırmalarımızda güzergahtaki menziller tespit
edilmiştir. Ayrıca iki kervansaray da bulunarak incelenmiş-tir. Bozçanak’taki  hanın duvar ve tonoz örtüsünün bir bölümü
görülmektedir. Demirkapı Hanı’nın bitişiğin-deki tekke ile birlikte Palu Beyi
Cemşit Bey tarafından 16.yy üçüncü çeyreğinde yaptırıldığı belgelerden ta-rihlendirilmiştir.
Hanın doğusunda mescidi ve bağımsız yolcu odaları ortasında üç sahınlı hayvan
barınağı, batısında tekkesi yer almaktadır. Tamamen taş malzemeden inşaa
edilmiştir.




Keywords

Kervansaray Menzil Hanı Harput Demirkapı Cemşit Bey

References

  • 1. Kervansarayların kullanım amacı, mimari özellik-leri, görevlileri hakkında bilgi veren bazı yayınlar şunlardır: AYTAÇ, İsmail, “Selçuklu Kervansa-rayları”, Türkler, C. 7, Ankara, 2002, s. 852-864. ERDMAN, K., Das Anatolishe Karavansaray des 13. Jahrhunderts, I-II, Berlin, 1961. İLTER, İsmet, Tarihi Türk Hanları, Ankara, 1969. KA-RAMAĞARALI, Haluk, “Anadolu Selçuklu Ker-vansarayları”, Önasya, Sayı: 61-62, Ank., 1970, s.4-5. KUBAN, Doğan, Selçuklu Çağında Ana-dolu Sanatı, İstanbul, 2002. ÜNAL, Rahmi Hüse-yin, “Osmanlı Öncesi Devirden Yayınlanmamış Birkaç Han Üzerinde İnceleme”, In Memoriem Albert Louis Gabriel, Erzurum, 1978, s.453-483. TURAN, Osman, “Selçuklu Kervansarayları”, Belleten, C. X, S. 39, s. 473-474. YAVUZ, Ayşıl Tükel, “Anadolu Selçuklu Kervansaraylarında Mekan- İşlev İlişkisi İçinde Savunma ve Barın-ma”, IX. Vakıf Haftası Kitabı, Ankara, 1992, s. 253-284. ÜNAL, Rahmi Hüseyin, “Osmanlı Ön-cesi Devirden Yayınlanmamış Birkaç Han Üze-rinde İnceleme”, Atatürk Ünv. Edebiyat Fak. Araştırma Dergisi, Ankara, 1978, s. 453-470.
  • 2. Osmanlı kervansarayların kullanım amacı, mimari özellikleri, görevlileri hakkında bilgi veren bazı yayınlar şunlardır: İLTER, İsmet, a.g.e. AKO-ZAN, Feridun, “Türk Han ve Kervansarayları”, Türk Sanatı Araştırma ve İncelemeleri, S.1, İstanbul, 1963, s. 133-137. GÜRAN, Ceyhan, Türk Hanlarının Gelişimi ve İstanbul Hanları Mimarisi, Ankara, 1978. GÖNÜL, Cantay, “Os-manlı Dönemi Kervansarayları-Hanları”, Osman-lı, C. 10, Ankara, 2000, s. 384-391. GÖNÜL, Cantay, “Mimar Sinan Külliyelerinde Kervansa-ray Planlaması”, II. Uluslar arası Türk- İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Kongresi, Bildiriler, 2. cilt, İstanbul, 1986, s. 87-103. GÖNÜL, Can-tay, “Kervansaraylar”, Mimarbaşı Koca Sinan Yaşadığı Çağ ve Eserleri, C. 1, İstanbul, 1988, s. 369-392.
  • 3. AYTAÇ, İsmail,"Kömürhan", Vakıflar Dergisi ,S.XX, Ankara, 1988, s.,249-263. AYTAÇ, İsma-il,”Kömürhan ",Fırat Havzası Sanat Tarihi Sempozyumu Bildirileri, Elazığ, 1992, s.155-166. AYTAÇ, İsmail, “Baskil Karoğlu Hanı”, F.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.5 (Elazığ, 2000), s.691-696. AYTAÇ, İsmail, “Malatya-Har-put Kervan Yolu Güzergahı ve Kervansaraylar", Dünü ve Bugünüyle Harput Sempozyumu Bildirileri, Cilt:1, Elazığ, 1999, s.225-247. AY-TAÇ, İsmail, “Harput Ticaret Yolları ve İpek Yo-lu İle Bağlantısı”, Aksata Fuar Özel Sayısı, Ela-zığ 2003, s. 69-71.
  • 4. Doomed by the Dam, O.D.T.Ü., Ankara, 1967, s.44-47. ÖZERGİN, M. Kemal, “Anadolu’da Sel-çuklu Kervansarayları”, Tarih Dergisi, C.XV, S.20, İstanbul, 1965, s.141-176. ÖZERGİN, M. Kemal, Anadolu Selçukluları Çağında Anadolu Yolları, (Basılmamış Doktora Tezi) İstanbul, 1959. SERDAROĞLU, Ümit, "Kömürhan", Aşa-ğı Fı¬rat Havzası Araştırmaları 1975, Ankara, 1977, s. 34-38. SERDAROĞLU, Ümit, "Ağın-Kemaliye Yolu Üzerindeki Arnavut Hanı", Keban Projesi 1969 Çalışmaları, Ankara, 1971, s. 139-142. SERDAROĞLU, Ümit, “Ağın Çevre Yolları”, Keban Projesi 1969 Çalışmaları, An-kara, 1971, s.143. TUNCER ,Orhan Cezmi, “Di-yarbakır-Harput Kervan Yolu”, Atatürk Ünv. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, S.5, Erzurum, 1999, s.151-172.
  • 5. Evliya Çelebi , Seyahatname, C. III-V, İstanbul, 1986, Üçdal Neşriyat, s.109.
  • 6. Mezra halkı son yıllardaki dolgudan önce kervan-sarayın iç dağılımının belli olduğunu da ifade et-miştir
  • 7. ÜNAL, Mehmet Ali, ” XVI. Yüzyılda Palu Hükü-meti”, XI. Türk Tarih Kongresi, Ankara, 5-9 Eylül 1990, C. III, Ankara, 1994, s.1077, (Baş-bakanlık Arşivi, Rüus 209,s.47).
  • 8. YILMAZÇELİK, İbrahim, XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Diyarbakır, Ankara, 1995, s.88.
  • 9. Evliya Çelebi, Seyahatname, s.112.
  • 10. Şeref Han, Şerefname, (Çev. M. Emin Bozars-lan), İstanbul, 1975, s.234

Year 2006, Volume: 4 Issue: 3, 18 - 22, 30.07.2006

İsmail Aytaç

Abstract

References

  • 1. Kervansarayların kullanım amacı, mimari özellik-leri, görevlileri hakkında bilgi veren bazı yayınlar şunlardır: AYTAÇ, İsmail, “Selçuklu Kervansa-rayları”, Türkler, C. 7, Ankara, 2002, s. 852-864. ERDMAN, K., Das Anatolishe Karavansaray des 13. Jahrhunderts, I-II, Berlin, 1961. İLTER, İsmet, Tarihi Türk Hanları, Ankara, 1969. KA-RAMAĞARALI, Haluk, “Anadolu Selçuklu Ker-vansarayları”, Önasya, Sayı: 61-62, Ank., 1970, s.4-5. KUBAN, Doğan, Selçuklu Çağında Ana-dolu Sanatı, İstanbul, 2002. ÜNAL, Rahmi Hüse-yin, “Osmanlı Öncesi Devirden Yayınlanmamış Birkaç Han Üzerinde İnceleme”, In Memoriem Albert Louis Gabriel, Erzurum, 1978, s.453-483. TURAN, Osman, “Selçuklu Kervansarayları”, Belleten, C. X, S. 39, s. 473-474. YAVUZ, Ayşıl Tükel, “Anadolu Selçuklu Kervansaraylarında Mekan- İşlev İlişkisi İçinde Savunma ve Barın-ma”, IX. Vakıf Haftası Kitabı, Ankara, 1992, s. 253-284. ÜNAL, Rahmi Hüseyin, “Osmanlı Ön-cesi Devirden Yayınlanmamış Birkaç Han Üze-rinde İnceleme”, Atatürk Ünv. Edebiyat Fak. Araştırma Dergisi, Ankara, 1978, s. 453-470.
  • 2. Osmanlı kervansarayların kullanım amacı, mimari özellikleri, görevlileri hakkında bilgi veren bazı yayınlar şunlardır: İLTER, İsmet, a.g.e. AKO-ZAN, Feridun, “Türk Han ve Kervansarayları”, Türk Sanatı Araştırma ve İncelemeleri, S.1, İstanbul, 1963, s. 133-137. GÜRAN, Ceyhan, Türk Hanlarının Gelişimi ve İstanbul Hanları Mimarisi, Ankara, 1978. GÖNÜL, Cantay, “Os-manlı Dönemi Kervansarayları-Hanları”, Osman-lı, C. 10, Ankara, 2000, s. 384-391. GÖNÜL, Cantay, “Mimar Sinan Külliyelerinde Kervansa-ray Planlaması”, II. Uluslar arası Türk- İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Kongresi, Bildiriler, 2. cilt, İstanbul, 1986, s. 87-103. GÖNÜL, Can-tay, “Kervansaraylar”, Mimarbaşı Koca Sinan Yaşadığı Çağ ve Eserleri, C. 1, İstanbul, 1988, s. 369-392.
  • 3. AYTAÇ, İsmail,"Kömürhan", Vakıflar Dergisi ,S.XX, Ankara, 1988, s.,249-263. AYTAÇ, İsma-il,”Kömürhan ",Fırat Havzası Sanat Tarihi Sempozyumu Bildirileri, Elazığ, 1992, s.155-166. AYTAÇ, İsmail, “Baskil Karoğlu Hanı”, F.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.5 (Elazığ, 2000), s.691-696. AYTAÇ, İsmail, “Malatya-Har-put Kervan Yolu Güzergahı ve Kervansaraylar", Dünü ve Bugünüyle Harput Sempozyumu Bildirileri, Cilt:1, Elazığ, 1999, s.225-247. AY-TAÇ, İsmail, “Harput Ticaret Yolları ve İpek Yo-lu İle Bağlantısı”, Aksata Fuar Özel Sayısı, Ela-zığ 2003, s. 69-71.
  • 4. Doomed by the Dam, O.D.T.Ü., Ankara, 1967, s.44-47. ÖZERGİN, M. Kemal, “Anadolu’da Sel-çuklu Kervansarayları”, Tarih Dergisi, C.XV, S.20, İstanbul, 1965, s.141-176. ÖZERGİN, M. Kemal, Anadolu Selçukluları Çağında Anadolu Yolları, (Basılmamış Doktora Tezi) İstanbul, 1959. SERDAROĞLU, Ümit, "Kömürhan", Aşa-ğı Fı¬rat Havzası Araştırmaları 1975, Ankara, 1977, s. 34-38. SERDAROĞLU, Ümit, "Ağın-Kemaliye Yolu Üzerindeki Arnavut Hanı", Keban Projesi 1969 Çalışmaları, Ankara, 1971, s. 139-142. SERDAROĞLU, Ümit, “Ağın Çevre Yolları”, Keban Projesi 1969 Çalışmaları, An-kara, 1971, s.143. TUNCER ,Orhan Cezmi, “Di-yarbakır-Harput Kervan Yolu”, Atatürk Ünv. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, S.5, Erzurum, 1999, s.151-172.
  • 5. Evliya Çelebi , Seyahatname, C. III-V, İstanbul, 1986, Üçdal Neşriyat, s.109.
  • 6. Mezra halkı son yıllardaki dolgudan önce kervan-sarayın iç dağılımının belli olduğunu da ifade et-miştir
  • 7. ÜNAL, Mehmet Ali, ” XVI. Yüzyılda Palu Hükü-meti”, XI. Türk Tarih Kongresi, Ankara, 5-9 Eylül 1990, C. III, Ankara, 1994, s.1077, (Baş-bakanlık Arşivi, Rüus 209,s.47).
  • 8. YILMAZÇELİK, İbrahim, XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Diyarbakır, Ankara, 1995, s.88.
  • 9. Evliya Çelebi, Seyahatname, s.112.
  • 10. Şeref Han, Şerefname, (Çev. M. Emin Bozars-lan), İstanbul, 1975, s.234
There are 10 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Articles
Authors

İsmail Aytaç

Publication Date July 30, 2006
Published in Issue Year 2006 Volume: 4 Issue: 3

Cite

APA Aytaç, İ. (2006). HARPUT – PALU – DİYARBAKIR GÜZERGAHINDAKİ KERVANSARAYLAR. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 4(3), 18-22.
AMA Aytaç İ. HARPUT – PALU – DİYARBAKIR GÜZERGAHINDAKİ KERVANSARAYLAR. (DAD). July 2006;4(3):18-22.
Chicago Aytaç, İsmail. “HARPUT – PALU – DİYARBAKIR GÜZERGAHINDAKİ KERVANSARAYLAR”. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi 4, no. 3 (July 2006): 18-22.
EndNote Aytaç İ (July 1, 2006) HARPUT – PALU – DİYARBAKIR GÜZERGAHINDAKİ KERVANSARAYLAR. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi 4 3 18–22.
IEEE İ. Aytaç, “HARPUT – PALU – DİYARBAKIR GÜZERGAHINDAKİ KERVANSARAYLAR”, (DAD), vol. 4, no. 3, pp. 18–22, 2006.
ISNAD Aytaç, İsmail. “HARPUT – PALU – DİYARBAKIR GÜZERGAHINDAKİ KERVANSARAYLAR”. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi 4/3 (July 2006), 18-22.
JAMA Aytaç İ. HARPUT – PALU – DİYARBAKIR GÜZERGAHINDAKİ KERVANSARAYLAR. (DAD). 2006;4:18–22.
MLA Aytaç, İsmail. “HARPUT – PALU – DİYARBAKIR GÜZERGAHINDAKİ KERVANSARAYLAR”. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, vol. 4, no. 3, 2006, pp. 18-22.
Vancouver Aytaç İ. HARPUT – PALU – DİYARBAKIR GÜZERGAHINDAKİ KERVANSARAYLAR. (DAD). 2006;4(3):18-22.