Suriyeli Sığınmacıların Türk Emek Piyasasına Katılım Süreçlerinin Toplumsal Boyutları

Year 2019, Issue: 2, 314 - 357, 15.12.2019

Şeyda Koca

Abstract

Toplumsal emek piyasası, sosyal sınıfsal bir yapıya bürünen tabakalaşma sistemleri
içerisinde aktörlerin sınırlarını ve konumunu belirleyen durumu inşa eder. Yapısal
açıdan yasal bir dayanağa bağlı kalınarak bireyin emeğinin ürününü ortaya
koyarak karşılığında maddi kazanç edinme durumu emek piyasası içerisinde yer
edinme hali olarak tanımlanır. Emek sürecine katılım durumu toplumsal aktörlerin
yaşamlarını idame ettirebileceği kaynak edinme zorunluluğundan kaynaklanmakla
beraber sosyal uyum sağlama mekanizması olarak da ifade edilmektedir. Toplum,
içinde bulundurduğu sosyal sınıfsal yapılarının her üyesini emek piyasasına dahil
olunma ile bireyleri zorlanmış güç (forced power) tarafından etkisi altında bırakır.
Toplumsal emek piyasasına eklenmek zorunluluğunda kalmış olan Suriyeli
Sığınmacıların emek süreçleri Türkiye açısından değerlendirildiğinde, kayıt
dışı ve kayıtlı çalışma durumu olarak sınıflandırılmış bir hal almıştır. Suriyeli
Sığınmacılar açısından yerinden edinmişlik durumu itibariyle toplumsal
tabakalaşmış yapıya dahil olunmaları, toplumların sınıfsal tabakalaşmalarının
yeniden üretilmesine sebep oluşturmaktadır. Toplumsal tabakalaşmanın kimliğini
belirleyen emek piyasası Suriyeli Sığınmacılar ile farklı bir görünüm kazanmıştır.
Kendi toplumlarındaki sınıfsal durumun karşılığını dahil oldukları toplumda
bulamamaları hali Suriyeli Sığınmacıları, sınıfsal bakımdan genellikle en
düşük konuma yerleştirmiştir. Bu çalışmada; yerinden edinmişlik hali olarak
Suriyeli Sığınmacıların Türkiye’ye yaptıkları kitlesel göç sonucunda, sınıfsal
tabakalaşmanın göstergesi olan emek piyasalarındaki konumlarının toplumsal
boyutları, akademik literatür dahilinde değerlendirilecektir.

Keywords

Suriyeli sığınmacılar, işgücü, toplumsal emek piyasası, sınıf habitusunun değişmesi

Social Dimensions of Syrian Asylum Seekers Turkish Labour Market Accession Processes

Abstract

Societal labour market construct situation that determines border and position of
actors in stratification transformed into social class structure. The situation that a
person put output of labour by bounded legal support in terms of structural matter
to take monetarel profit is described as situation of settlement in labour market.
The situation of particpation to labour process stem from compulsory of having
source to process actors living and this situation is also described as mechanism
of having social harmony. Society affects individuals by its forced power through
involving into labour market of every member of social classes that is in society.
When there is made an assessment of labour process of Syrian immigrants that
are in compulsory to bonded to societal labour process in context of Turkey, there
is created two categorical situation as registered and unregistered. In terms of
Syrian immigrants, being included of societies to stratified structure as a result of
displacement causes reproduction of class stratification of societies. Labour market
that determines identity of societal stratification have a different view through
Syrian immigrants. The situation that Syrian immigrants did not find equivalent of
their societies’ class situation at the society they are involved usually places Syrian
immigrants lowest level in terms of class. In this study, the social dimensions of the
positions in labour markets which are indicative of class stratification as a result of
the mass migration of Syrian asylum seekers to Turkey as a place of acquired will
be assessed within the literature.

Keywords

Syrian refugees, labour force, social labour market, change of class habitat

References

• Abadan Unat, N. (2002). Bitmeyen Göç Konuk İşçilikten Ulus-Ötesi Yurt¬taşlığa. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Adıgüzel, Y. (2019). Göç Sosyolojisi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Bașkanlığı. (2017). Türkiye’deki Suriyeli¬lerin Demografik Görünümü, Yașam Koșulları ve Gelecek Beklentilerine Yönelik Saha Araștırması. Ankara.
• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2017). Çalışma Hayatı İsta¬tistikleri: https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/3372/yabanciizin2017. pdf adresinden alındı Erişim Tarihi: 03.05.2019
• Alabbas, M. (2018). Suriyeli Göçmenlerin İş Gücü Piyasasına Yönelik Al¬gılarının Analizi: Gaziantep Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep: Ga¬ziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Alpman , P., & Yarcı, S. (2017). “Göçmenler Konuşabilir mi?”: Göçmen¬lik Koşulları Altında Kurulan Sığınmacı Kimliğini Haritalamak. I. Ulusla¬rarası Göç ve Mülteci Kongresi (s. 457-466). Düzce: Düzce Üniversitesi.
• Altundeğer, N., & Yılmaz, E. (2016). İç Savaştan Bölgesel İstikrarsızlığa: Suriye Krizinin Türkiye›ye Faturası. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 289-301.
• Anadolu Ajansı. (2017). “Geçici barınma merkezleri ‘evleri’ oldu”. htt¬ps://www.aa.com.tr/tr/pg/foto-galeri/gecici-barinma-merkezleri-evleri-ol¬du/0 adresinden alındı Erişim Tarihi: 20.04.2019
• Aracı, D. T. (2018). Evaluating the Impact of Syrian Refugees on Turkey’s Labor Market: A Synthetic Control Approach. Yüksek Lisans Tezi. İstan¬bul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arslan, H. (2018). Suriyeli Mültecilerin İş Bulma Aşamasında Karşılaştık¬ları Sorunlar (Adıyaman Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep: Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arslan, İ., Bozgeyik, Y., & Alancıoğlu, E. (2016). Göçün Ekonomik Ve Toplumsal Yansımaları: Gaziantep’teki Suriyeli Göçmenler Örneği . İlahiyat Akademi Dergisi , 129-147.
• Arslan, N., & Yıldız, K. (2019). Türkiye’de Uluslararası Göç ve Sosyo-E¬konomik Yardımlar: İnançlar ve Gerçekler. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 241-258. Arslantaş, Ş. (2013). The Political Analysis of The Syrian Crisis and The Zero-Problem Policy with Syria. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ataş, Ö. (2017). Suriyeli Sığınmacıların İş Kurma Süreci Laleli-Beyazıt Çevresi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydeniz, Y. (2018). Suriyeli Sığınmacıların Toplumsal Uzamında Zorun¬lu Göç Nedeni ile Sınıf Habitusunun Aşınması: Muğla-Ortaca Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın, K. (2014). Yapısal İşlevselci Teori ve Toplumsal Tabakalaşma. Ya¬lova Sosyal Bilimler Dergisi, 213-239.
• Bakioğlu, A., Artar, F., & İzmir, H. (2018). Ankara’daki Suriyelilerin Mül¬tecilik Deneyimleri. Ankara: Sosyoloji Derneği Yayınları.
• Benach, J., & Muntaner, C. (2007). Precarious Employment and Health: Developing a Research Agenda. Epidemiol Community Health, 276-277.
• BM Mülteci Örgütü. (2019). “Mülteciler Yüksek Komiseri Suriye Ziyare¬tinde İnsani İhtiyaçları Değerlendirdi”. https://www.unhcr.org/tr/ adresin¬den alındı Erişim Tarihi: 20.04.2019
• Castles, S., & Miller, M. (2008). Göçler Çağı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üni¬versitesi.
• Çağlayan, S. (2006). Göç Kuramları, Göç ve Göçmen İlişkisi. Muğla Üni¬versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 67-91.
• Çiftçi, M. (2019). Suriyeli Sığınmacıların Yerleşim Yeri Seçiminde İl İstih¬dam Olanaklarına ve Öncül Sığınmacılara Duyarlılık Mukayesesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 122-141.
• Çoban, B. (2018). Türkiye’de İşsizlik Profili Bağlamında Suriyeli Genç¬lerin İstanbul İşgücü Piyasasına Katılım Sorunları. Çalışma ve Toplum Dergisi, 193-216.
• Dağdeviren, G. (2018). Suriyeli Sığınmacıların Entegrasyon Süreci ve So¬runları: Elazığ Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi Sos¬yal Bilimler Enstitüsü .
• Deniz, D. (2017). Türkiye’deki Suriyeli Mülteci Girişimcilerin Oluşum Sü¬reci ve Özellikleri. Yüksek Lisans Tezi. Hatay: Mustafa Kemal Üniversite¬si Sosyal Bilimler Enstitüsü .
• Deutsche Welle International Broadcaster. (2019). “AB geçen yıl Türki¬ye’den 7 bin Suriyeli mülteciyi aldı”. https://www.dw.com/tr/ab-ge¬çen-yıl-türkiyeden-7-bin-suriyeli-mülteciyi-aldı/a-47763913 adresinden alındı Erişim Tarihi: 12.05.2019
• Döner, H. (2016). Suriyeli Göçmenlerle Yaşanan Sorunlar Üzerine Sosyo¬lojik Bir Araştırma: Hatay İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dromgold, M. (2015). A Culture of Managing Difference : The Field of Migration Management and Syrian Movers to Turkey. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Duruel, M. (2017). Suriyeli Sığınmacıların Türk Emek Piyasasına Etkileri Fırsatlar ve Tehditler. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 207- 222.
• Ekici, S., & Tuncel, G. (2015). Göç ve İnsan. Birey ve Toplum Dergisi, 9-22.
• Erdoğan, M. (2017). “Kopuş”tan “Uyum”a Kent Mültecileri Suriyeli Mül¬teciler ve Belediyelerin Süreç Yönetimi: İstanbul Örneği. İstanbul: Marma¬ra Belediyeler Birliği Kültür Yayınları.
• Göker, E. (2007). “Ekonomik İndirgemeci mi Dediniz?”. A. Arlı, G. Çetin , E. Göker, & Ü. Tatlıcan içinde, Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derle¬mesi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Göker, G. (2015). Göç Kimlik Aidiyet Kültürlerarası İletişim Açısından İs¬veçli Türkler. Konya: Literatürk Academia.
• Güllüpınar, F. (2012). Göç Olgusunun Ekonomi Politiği ve Uluslararası Göç Kuramları Üzerine Bir Değerlendirme. Yalova Sosyal Bilimler Der¬gisi, 53-85.
• İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2019). Göç İstatis¬tikleri: Geçici Koruma . http://www.goc.gov.tr/icerik6/gecici-koru¬ma_363_378_4713_icerik adresinden alındı Erişim Tarihi: 03.05.2019
• İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2019). Uluslararası Ko¬ruma Çeşitleri. http://www.goc.gov.tr/icerik3/uluslararasi-koruma-cesitle¬ri_409_546_548 adresinden alındı Erişim Tarihi: 03.05.2019
• Jayaweera, H., & Anderson, B. (2008). Migrant Workers and Vulnerable Employment: A Review of Existing Data. İngiltere: Centre on Migration- Policy & Society.
• Karakaya, F. (2016). Son Klasik, İlk Modern: Pitirim Aleksandroviç Soro¬kin ve Toplumsal Hareketlilik. Sosyoloji Dergisi, 207-226.
• Kaya, M. (2015). Foreign Patronage Mechanisms in The Contentious Epi¬sode in Syria: 2011-2012 . Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Koyuncu, A. (2016). Nimet mi? Külfet mi? Türkiye’nin Suriyeli Sığın¬macıları ve Göç Ekonomisi Üzerine Bir Derkenar. A. Esen, M. Duman, & H. Alper içinde, Türkiye’de Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler: Tespitler ve Öneriler (s. 109-131). İstanbul: Dünya Yerel Yönetim ve Demokrasi Akademisi Vakfı.
• Kuzucu, R. (2018). Türkiye’ye Gelen Suriyelilerin Ekonomiye Etki¬si: Gaziantep Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep: Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lordoğlu, K., & Aslan, M. (2016). En Fazla Suriyeli Göçmen Alan Beş Kentin Emek Piyasalarında Değişimi: 2011-2014. Çalışma ve Toplum Dergisi, 789-808.
• Marx, K. (2014). 1844 El Yazmaları. (M. Belge, Çev.) İstanbul: Birikim Yayınları.
• Mcluhan, M. (2015). Global Köy. (B. Düzgören, Çev.) İstanbul: Scala Ya¬yınları.
• Özatalay, C. (2016). Barlas Tolan’dan Hareketle Anomi ve Yabancılaşma Üzerine Bir Sorgulama. B. Şengil içinde, Enformasyon Toplumunda Anomi ve Yabancılaşmanın Yeni Biçimleri (s. 113-129). İstanbul: Phoenix Yayın¬ları.
• Özdemir, N. G. (2015). Suriye’den 2010 Yılı Sonrası Süreçte Türkiye’ye Zorunlu Göçün Sosyolojik Etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özkarslı, F. (2014). Suriye’den Türkiye’ye Göç ve Suriyelilerin Enformel İstihdamı (Mardin Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Mardin: Artuklu Üniver¬sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özkarslı, F. (2015). Mardin’de Enformel İstihdamda Çalışan Suriyeli Göç¬menler. Birey ve Toplum Dergisi, 175-191.
• Özpınar, E., & Çilingir, Y. (2016). Türkiye’deki Suriyeliler: İşsizlik ve Sos¬yal Uyum. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, 1-6.
• Sağıroğlu, A. Z. (2016). Not Only A Burden But Also A Contribution: Im¬pacts Of Syrians On Turkish Economy. Turkish Migration 2016 Selected Papers, 132-138.
• Şimşek, D. (2017). Göç Politikaları ve “İnsan Güvenliği”: Türkiye’deki Suriyeliler Örneği. Toplum ve Bilim Dergisi.
• Toksöz, G. (2006). Uluslararası Emek Göçü. İstanbul: İstanbul Bilgi Üni¬versitesi Yayınları.
• Tunç, A. Ş. (2015). Mülteci Davranışı ve Toplumsal Etkileri: Türkiye’deki Suriyelilere İlişkin Bir Değerlendirme. Tesam Akademi Dergisi, 29-63.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Mül¬teci Hakları Alt Komisyonu. (2018). Göç ve Uyum Raporu. Ankara.
• Uludağ, H. (2016). Suriyeli Mültecilerin Zorunlu Göç Deneyimleri: Anka¬ra Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ünal, A. Z. (2016). Toplumda Tabakalaşma ve Hareketlilik. Ankara: Bir¬leşik Yayınları.
• Üstün, N. (2016). Suriyelilerin Türk İşgücü Piyasasına Entegrasyonu So¬runlar-Öneriler. Konya: Konya Ticaret Odası Ekonomik Araştırmalar ve Proje MüdürlüğWeber, M. (2012). Ekonomi ve Toplum (Cilt I). (L. Boyacı, Çev.) İstanbul: Yarın Yayıncılık.
• Yağmurlu, E. (2018). Georg Simmel’s Concept of The Stranger and Post-Sımmelian Analyses: The Pakistanis and The Syrians as The Stran¬gers of Modern-Day Istanbul. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yalçın, C. (2004). Göç Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yalçın, Ö., & Dönmez, A. (2017). Sosyal Psikolojik Açıdan Yabancılaşma: Dean’in Yabancılaşması Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlanması. Ankara Üni¬versitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 150-175.
• Yardımcı, Ş. (2018). Çalışma Hayatı Uluslararası Düzensiz Göçle Karşılaştığında: Şanlıurfa İlindeki Göçmenlerin Durumu. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.