TCDD İltisak Hatları Projelerinin Değerlendirilmesinde Uzlaşık Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri Uygulaması
Öz
Karar vermenin zor ve riskli olduğu en önemli alanlardan birisi yatırım kararlarıdır. Karar vericiler projeleri değerlendirirken birden fazla alternatifi ve değerlendirme kriterini dikkate alarak en uygun alternatifi seçmek durumundadır. Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yollarının (TCDD) yük taşıma kapasitesi yüksek olan Organize Sanayi Bölgesi (OSB), fabrika, tesis vb. 78 yere planladığı demiryolu bağlantısı (iltisak hattı) için bir önceliklendirme yapılmıştır. Demiryolu bağlantılarının değerlendirilmesinde kullanılan kriterler; CRITIC (CRiteria Importance Through Intercriteria Correlation), Standart Sapma (Standard Deviation-SD) ve Ortalama Ağırlık (Mean Weight- MW) gibi üç farklı kriter ağırlıklandırma yöntemi ile ağırlıklandırılmıştır. Çok Ölçütlü Karar Verme (ÇÖKV) metotlarından TOPSIS ve VIKOR yöntemi uygulanarak bu 78 yer için altı farklı öncelik sırası belirlenmiştir. Belirlenen sıralamalar bir veri birleştirme yöntemi olarak bilinen Borda Sayım Metodu ile birleştirilerek bütünleşik tek bir sıralama elde edilmiştir. ÇÖKV yöntemleriyle elde edilen sıralamalar, Spearman Sıralama Korelasyon Katsayısı (SSKK) yöntemine göre bütünleşik sıralamayla karşılaştırılmıştır. MW yöntemiyle kriterlerin ağırlıklandırıldığı VIKOR sıralamasının bütünleşik sıralamaya en yakın sıralama olduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
TOPSIS VIKOR Kriter ağırlıklandırma Borda Sayım Yöntemi Spearman Sıralama Korelasyon Katsayısı (SSKK)
Kaynakça
- Hwang, C.L. ve Yoon, K. P., Multiple Attribute Decision Making: Methods And Applications, Springer-Verlag, Berlin, 1981.
- Choudhary, D. ve Shankar, R., “An STEEP-Fuzzy AHP-TOPSIS Framework for Evaluation and Selection of Thermal Power Plant Location: A Case Study From India”, Energy, Cilt 42, 510-521, 2012.
- García, J.L., Alvarado, A., Blanco, J., Jiménez, E., Maldonado, A.A., Cortés, G., “Multi-Attribute Evaluation and Selection Of Sites For Agricultural Product Warehouses Based On An Analytic Hierarchy Process”, Computers And Electronics in Agriculture, Cilt 100, 60–69, 2014.
- Guo S. ve Zhao, H, “Optimal Site Selection of Electric Vehicle Charging Station by Using Fuzzy TOPSIS Based on Sustainability Perspective”, Applied Energy, Cilt 158, 390-402, 2015.
- Yılmaz, B. ve Dağdeviren, M., “Ekipman Seçimi Probleminde Promethee ve Bulanık Promethee Yöntemlerinin Karşılaştırmalı Analizi”, Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Dergisi, Cilt 25, Sayı 4, 811-826, 2010.
- Girubha,R.J. ve Vinodh, S., “Application Fuzzy VIKOR And Environmental İmpact Analysis For Material Selection of an Automotive Component”, Materials And Design, Cilt 37, 478–486, 2012.
- Kabak, M. ve Uyar, Ö.O., “Lojistik Sektöründe Ağır Ticari Araç Seçimi Problemine Çok Ölçütlü Bir Yaklaşım”, Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Dergisi, Cilt 28, Sayı 1, 115-125, 2013.
- Dağdeviren, M., “Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi ile Personel Seçimi ve Bir Uygulama”, Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Dergisi, Cilt 22, Sayı 4,791-799, 2007.
- Dursun, M. ve Karsak E.E., “A Fuzzy MCDM Approach for Personnel Selection”, Expert Systems With Applications, Cilt 37, 4324–4330, 2010.
- Kazan H., Özçelik, S. ve Hobikoğlu, E.H., “Election of Deputy Candidates for Nomination with AHP-Promethee Methods”, Procedia-Social Behavioral Sciences, Cilt 195, 603-613, 2015.
- Dağdeviren, M. ve Eraslan, E., “PROMETHEE Sıralama Yöntemiyle Tedarikçi Seçimi”, Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Dergisi, Cilt 23, Sayı 1, 69-75, 2008.
- Arıkan, F. ve Küçükçe, Y.S., “Satın Alma Faaliyeti için Bir Tedarikçi Seçimi-Değerlendirme Problemi ve Çözümü”, Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Dergisi, Cilt 27, Sayı 2, 255-264, 2012.
- Junior, F.R.L., Osiro, L., Carpinettia,L.C.R., “A Comparison Between Fuzzy AHP and Fuzzy TOPSIS Methods Tosupplier Selection”, Applied Soft Computing, Cilt 21,194–209, 2014.
- Karsak, E.E. ve Dursun, M., “An İntegrated Fuzzy MCDM Approach for Supplier Evaluation and Selection”, Computers & Industrial Engineering, Cilt 82, 82-93, 2015.
- Shannon, C.E., “A Mathematical Theory of Communication”, Bell Systems and Technology Journal, Cilt 27, 379-423, 1948.
- Diakoulaki D., Mavrotas G., Papayannakis, L., “Determining Objective Weights in Multiple Criteria Problems: The CRITIC Method”, Computers& Operations Research, Cilt 22,763-770, 1995.
- Deng, H., Yeh, C. H. & Willis, R. J., “Inter-Company Comparison Using Modified TOPSIS with Objective Weights”, Computers & Operations Research, Cilt 27, 963-973, 2000.
- Salehi, M., “Application of Fuzzy TOPSIS Technique for Evaluation Of Project”, World Applied Sciences Journal, Cilt 6, Sayı 6, 776-783, 2009.
- Mojahed,M. ve Dodangeh, J., “Different Criteria by Using Engineering Economy Techniques For Best Project Selection in one of the Sector of Telecommunication İn Iran”, International Journal Of Engineering And Technology, Cilt 1, Sayı 2,1793-8236, 2009.
- Amiri, M., P., “Project Selection for Oil-Fields Development by Using the AHP and Fuzzy TOPSIS Methods”, Expert System With Applications, Cilt 37, 6218-6224, 2010.
- Cristóbal, J.R. S., “Multi-Criteria Decision-Making in The Selection of A Renewable Energy Project in Spain: The VIKOR Method”, Renewable Energy, Cilt 36, 498-502, 2011.
- El-Santawy,M.F. ve Ahmed, A. N., “A VIKOR Approach for Project Selection Problem”, Life Science Journal, Cilt 9, Sayı 4, 5878- 5880, 2012.
- Khamehchi, E., Yousefi, S.H., Sanaei, A., “Selection of the best Efficient Method for Natural Gas Storage At High Capacities Using TOPSIS Method”, Gas Processing Journal, Cilt 1, Sayı 1, 9-18, 2013.
- Beltrán, A.P., González, F.C., Ferrando, J.P.P., Rubio, A.P., “An AHP (Analytic Hierarchy Process)/ANP (Analytic Network Process)-Based Multi-Criteria Decision Approach for The Selection of Solar-Thermal Power Plant İnvestment Projects”, Energy, Cilt 66, 222-238, 2014.
- Kilic, M. ve Kaya, İ, “Investment Project Evaluation by a Decision Making Methodology Based on Type-2 Fuzzy Sets”, Applied Soft Computing, Cilt 27, 399-410, 2015.
- Şengül, Ü., Eren, M., Shiraz, S.E., Gezder, V., Şengül, A.B., “Fuzzy TOPSIS Method for Ranking Renewable Energy Supply Systems in Turkey”, Renewable Energy, Cilt 75, 617-625, 2015.
- Opricovic, S. ve Tzeng, G. H., “Compromise Solution By MCDM Methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS”, European Journal of Operational Research, Cilt 156, 445- 455, 2004.
- Yılmaz, B. ve Harmancioglu, N., “Multi-Criteria Decision Making for Water Resource Management: A Case Study of The Gediz River Basin, Turkey”, Water SA. 36(5), 563-576, 2010.
- Çakır, S. ve Perçin, S., “Çok Kriterli Karar Verme Teknikleriyle Lojistik Firmalarında Performans Ölçümü”, Ege Akademik Bakış, Cilt 13, Sayı 4, 449-459, 2013.
- Jahan, A., Mustapha, F., Sapuan, S.M., Ismail, Y. ve Bahraminasab, M., “A Framework Forweighting Of Criteria İn Ranking Stage of Material Selection Process”, International Journal Of Advanced Manufacturing Technology, Cilt 58, 411-420, 2012.
- Yousefi, A. ve Hadi-Vencheh, A.,“An Integrated Group Decision Making Model and Its Evaluation by DEA for Automobile Industry”, Expert Systems with Applications, Cilt 37, 8543-8556, 2010.
- Behzadian, M., Otaghsara, S.K., Yazdani, M., Ignatius, J., “A state-of the-art survey of TOPSİS applications”, Expert Systems with Applications, Cilt 39,13051-13069, 2012.
- Opricovic, S., Multicriteria Optimization of Civil Engineering Systems, Faculty of Civil Engineering, Belgrade, 1998.
- Pourjavad, E., “A MCDM Approach for Prioritizing Production Lines: A Case Study”, International Journal of Business and Management, Cilt 6, Sayı 10, 221-229, 2011.
- Chitsaz, N., Banihabib, M.E., “Comparison of Different Multi Criteria Decision-Making Models in Prioritizing Flood Management Alternatives”, Water Resources Management, Cilt 29, 2503–2525, 2015.
- Pglobal Küresel Danışmanlık Ve Eğitim Hizmetleri, İltisak Hattı Yapılacak Yerlerin Araştırılması Genel Değerlendirme Raporu, Ankara, 2014.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 23 Mart 2016 |
| Gönderilme Tarihi | 3 Mart 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 31 Sayı: 1 |