İlkokul Dördüncü Sınıf Türkçe Dersinde Kültürel Değerler ve Eğitimi: Bir Durum Çalışması

Year 2019, Volume: 39 Issue: 3, 1735 - 1773, 24.12.2019

Başak Kasa Ayten , Mehmet Gültekin

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim dördüncü sınıf Türkçe
dersinde kültürel değer eğitiminin nasıl gerçekleştiğinin ortaya konmasıdır.
Nitel araştırma yaklaşımlarından durum çalışması deseni benimsenerek
gerçekleştirilen araştırmanın katılımcılarını, 2013-2014 öğretim yılı bahar
yarıyılında Malatya il merkezinde yer alan bir ilkokulun dördüncü sınıfında
görev yapan sınıf öğretmeni ve bu sınıfta öğrenim gören öğrenciler
oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri sınıf içi gözlem, öğretmen ve öğrencilerle
yapılan yarı-yapılandırılmış görüşmeler ile araştırmacı tarafından gözlem
sürecinde tutulan alan notları ve ilkokul dördüncü sınıf Türkçe ders kitabını,
çalışma kitabını, yardımcı dil bilgisi kitabını, gözlem sürecinde elde edilen
fotoğrafları içeren dokümanlardan oluşmaktadır. Araştırmadan elde edilen gözlem
verileri, görüşme ve alan notları içerik analizi yoluyla çözümlenmiştir.
Dokümanlar, araştırma verilerini destekleyici veriler olarak ele alınmıştır.
Araştırma bulgularına dayalı elde edilen sonuçlara göre; ilkokul dördüncü sınıf
Türkçe dersinde yer alan kültürel değerlere ilişkin olarak “Dil, Tarih, Din,
Gelenek-Görenek, Sanat, Şehirler, Bağımsızlık Simgeleri” teması olmak üzere
7,  ilkokul dördüncü sınıf Türkçe
dersinde yer alan kültürel değerlerin eğitiminin gerçekleştirilmesine yönelik
etkinliklere yönelik olarak “Dinleme, Okuma, Yazma, Konuşma ve Görsel
Okuma-Görsel Sunu Alanı” olmak üzere 5 tema ortaya çıkmıştır. Bu temalar
ışığında ilkokul dördüncü sınıfta kültürel değerlere yer verildiği,
öğrencilerin kültürel değerlere ilişkin kazanımlar elde ettiği ve öğretmenin bu
değerleri temel dil becerileri kapsamında kazandırmaya çalıştığı görülmüştür.  

Keywords

Türkçe dersi, kültürel değerler, kültürel değer eğitimi, durum çalışması

References

• Abbaslı, E. (Spring, 2008). Çocuk eğitiminde bayramların rolü. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 3(2), 1-11.
• Adıgüzel, H. Ö. (1993). Oyun ve yaratıcı drama ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Adıgüzel, H. Ö. (1993). Oyun ve yaratıcı drama ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aksan, D. (2006). Türkçenin söz varlığı. Ankara: Engin Yayınevi.
• Belet, D. ve Erişti, S. D. (2009). Multicultural primary school students’ ways of revealing their perception of culture ın written representations and pictures. Journal of Art Education Australia, 32(2), 27-55.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design. Sage, London.
• Demirci, H. (2008). Türk kültüründe bayram anlayışı ve Türk dünyasında bayramlar. Yayımlanmamış Yüksek Lisams Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri. Dökmen, Ü. (2000). Evrende uyumlaşma sürecinde varolmak, gelişmek ve uzlaşmak. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Ekinci-Çelikpazu, E. ve Aktaş, E. (2011). MEB 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin değer iletimi açısından incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, 6(2), 413-424.
• Erişti, S. D. ve Belet, D. (2010). İlköğretim öğrencilerinin yazılı anlatım ve resimlerinde kültür algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(33), s. 245-264
• Göktaş, Ö. (2011). Türk kültüründe ekmekle ilgili inanışlar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Güftâ, H. ve Kan, M. O. (2011). İlköğretim 7. sınıf Türkçe ders kitabının dil ile ilgili kültürel ögeleri açısından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), s. 239-256.
• Kolaç, E. ve Karadağ, R (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının "değer" kavramına yükledikleri anlamlar ve değer sıralamaları. İlköğretim Online, 11(3), 762-777.
• Mankır, M. (2012). İlköğretim 5. sınıf Türkçe ders kitabındaki deyim varlığının öğrencilerin alıcı söz varlığına katkısı. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(4), 2371-2385.
• MEB (2004). İlköğretim Drama 1. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Devlet Kitapları. MEB (2005). Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1–5 sınıflar). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Özkul, O. (2013). Kültür ve küreselleşme. İstanbul: Açılım Kitap.
• Paşaoğlu, S. (2009, Aralık). Müzik kültüründe sözlü ve yazılı aktarım. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 143-159.
• Punck, K.F. (2005). Sosyal araştırmalara giriş/ nicel ve nitel yaklaşımlar. (Z. Etöz, Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Susar-Kırmızı, F. (2014). 4. sınıf Türkçe ders kitabı metinlerinde yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 12(27), 217-259.
• Şahin, N. (2015). İlkokul 4. Sınıf Türkçe ders kitabı metinlerinin kültürel değerler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Türk Dil Kurumu (2015). Büyük Türkçe sözlük. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.556790e2ea4641.23407377 adresinden 03.02.2015 tarihinde edinilmiştir.
• Yaman, H., Taflan, S. ve Çolak, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi. 7(18), s.107-120.
• Yaşar, Ş. ve Çengelci, T. (2006).Values Education fort he 21st Century and Reflections to Teacher Education. International Conference Education and Values in the Balkan Countries. N. P. Terzis (Ed.). Greece: Publishing House Kyriakidis Brothers S.A., s. 379-384.
• Yavuz, K. (1982). Din psikolojisinin araştırma alanları. http://e-dergi.atauni.edu.tr/atauniilah/article/download/1020004580/1020004400 adresinden 21.03.2015 tarihinden edinilmiştir.
• Yazıcı-Okuyan, H. (2012). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında bir kültür aktarımı aracı olarak kalıp sözlerin kullanımı üzerine bir inceleme. TSA, 16(2), 31-46.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.