Yazar bu makalede
Nakoleia’da (Seyitgazi) bulunmuş ve uzerindeki kabartmalar ile yazıtları aşınmış
bir altarı yayımlamaktadır. Eser İ. S. 3. yy.’a ait gozukmektedir. Yazar
kabartmaların, sırasıyla adak sahibine (A yuzundeki sol elinde olasılıkla rahipliği
ile ilişki icerisindeki iki değnekle dikilen kişi), karısına (B yuzundeki
bust), oğluna (C yuzunde resmedilen ve A yuzundekine cok benzer şekilde olup
daha kucuk betimlenmiş ve sol elinde bir papirus rulosuyla ayakta duran kişi) ve
kızına (D yuzundeki bust) ait olduğunu duşunmektedir. Sadece A yuzundeki yazıt
tamdır. Kabartmanın ustunde Kelt kokenli bir isim olan Brogimaros adlı kişinin
“kendi Zeus’u”na (Διὶ Βρογιμαρου) ve Hera’ya (Κυρία olarak) yonelik adağı
okunmaktadır. Bu şahıs kendi (mezar) anıtını (μνημόσυνον) bu tanrıların
koruması altına vermektedir. B yuzunde, bustun yukarısında kısmen okunan ve uc
satırlık bir şiir olan yazıttan Brogimaros’un en azından iki cocuğu olduğunu oğrenmekteyiz:
kabartmalar dikkate alındığında bunların birinin kız, diğerinin de erkek
olduğunu cıkarabiliriz. D yuzunde, kabartmanın ust kısmında kısmen okunan yazıt
da bir şiir olup bu sefer bitirilmemiş bir heksametron ve dort ayaklık dizeden
oluşan distikhon’da Brogimaros birinci kişi ağzıyla konuşarak kendisini ulu
Zeus’un rahibi olarak tanımlamaktadır (μεγάλου Διὸς ἀρητήρ, son sozcuk Homerik
bir ifadedir). Bu nedenle, bu şahsın kendi kırsal topluluğunda yerel bir Zeus
kultu kurduğu duşunulebilir. Bu da A yuzundeki adakta gecen Διὶ Βρογιμαρου
ifadesiyle uyum icindedir. C yuzundeki yazıt (kabartmanın altında yazıt
olmadığından yukarısına yazılmış olmalı) oldukca aşınmış olup hakkında herhangi
bir şey soylemek mumkun değildir. Butun bu kabartmalar ve yazıtlar burada A
olarak belirtilen taş ustasına geleneksel bir şekilde Brogimaros’un kendisi
tarafından sipariş edilmiştir. Brogimaros’un olumunden sonra oğlu A yuzune
(biri yukarıda, biri de kabartmanın aşağısında bulunan) Yeni Frigce yazıtları,
B yuzune yeni bir epigramı ve belki de D yuzune gunumuze sadece bazı harf
izleri ulaşmış olan bir yazıtı (şiir?) eklemiş olabilir. Bu yuzlerdeki
yazıtların tumu de farklı bir ele işaret etmektedir. Bu nedenle de yazar bu
yuzler icin taş ustası B olarak ayrım yapmıştır.
Kabartmanın
yukarısında yer alan ilk Frigce yazıt soz dizimi (sentaks) acısından onceki
Yunanca metin ile bağlantılıdır ve aynı yapıyı surdurur. Yazıt ebeveynlerin
(πατρες; daha once belgelenmiş olan Yeni Frigce Πατερης ile
karşılaştırılabilir) bir mezarlık arazisine (κορο[υ]μαν, bu yeni sozcuk detaylı
incelenmiştir) bir mezar (ουεβα) tahsis ettiklerinden soz etmektedir ve καρπυς
ειλικρινη εγουννου (ilk iki sozcuk Yunanca καρποί ve εἰλικρινής sozcuklerine,
son sozcuk ise, olasılıkla datif formda, Yunanca ἔγγονος “ardıl” sozcuğune denk
duşebilir) şeklinde bir adağı ifade etmektedir. Kabartmanın alt kısmında yer
alan ikinci Frigce yazıt mezara zarar vereceklere karşı yazılmış tipik bir Yeni
Frigce lanetlemedir. Bununla beraber sonuc cumlesinin son kısmı icin henuz bir
oneri sunulamamıştır.
Ayrıca, her iki
Frigce yazıt icin de bazı vezinler onerilmiştir. İlki bir heksametron ve
(duzeni bozacak şekilde) ek ayak konan bir pentametron ile oluşturulmuş bir
distikhon olabilir. Beş ayaklık iki dize ve uc ayaklık diğer bir dizelik
ikincisi ise B yuzundeki Yunanca epigramla aynı vezne sahip olabilir. Yazıtların
Turkce cevirileri şoyledir:
A yuzu (Yunanca
yazıt): Epikrates’in oğlu Brogimaros, Brogimaros’un Zeus’una ve Tanrıca’ya
adak vesilesiyle ve kendisi icin bir mezar anıtı (olarak).
A yuzu (Frigce yazıt; yaklaşık ceviri): Ve ebeveynler
mezarı bu mezar arazisine kutsadıkları zaman, onların kendilerine, soylarına ve
o (soylardan) olacaklara ve ardıl olacak kişilere saf toprak urunleri nasip
olsun. Her kim ki ama bu mezar arazisine bir kotuluk yapacak olursa, o, soyu ve
o soydan olacaklar lanet altına girsinler ve Zeus’un huzurunda - - - -
B. yuzu (Yunanca epigram): Bu amac icin kutsal yeminlerle
dua ederek ve soyumdan ve evlatlarımdan dolayı sevinerek - - -
C. yuzu: Yazıt cok aşındığı icin okunamamaktadır.
D. yuzu (Yunanca epigram): Ben Yuce Zeus’un rahibi
Brogimaros - - - - - kalıyorum burada kutsanmış ekinlerle - - - -
Nakoleia altar Kelt ismi Yunanca yazıtlar mezar epigramları Yeni Frigce yazıtlar Frigce sozcuk dağarcığı Frigce vezinler
The author publishes
an altar found in Nacoleia (Seyitgazi) with reliefs and mostly badly conserved inscriptions
on all its faces. It seems to date from the 3rd century AD. The reliefs are
interpreted as belonging respectively to the author of the dedication (standing
man with two rods in the left hand, perhaps the insignia of his priesthood,
face A), his wife (bust, face B), his son (standing man, very similar to that
on face A but obviously smaller, with a papyrus scroll in the left hand, face
C) and his daughter (bust, face D). Only face A preserves the whole text of the
inscriptions. Above the relief we read a dedication of a certain Brogimaros,
who bears a Celtic name, to ‘his’ Zeus (Διὶ Βρογιμαρου) and Hera (called Κυρία).
He puts his own (funerary) monument (μνημόσυνον) under the protection of these
gods. From the fragmentary inscription (an epigram in three verses) of face B
(above the relief) we learn that Brogimaros had at least two children: taking
the reliefs into account, we can thus infer that these were a son and a
daughter. In the fragmentary inscription on face D (above the relief), which is
also an epigram, this time an unfinished distichon consisting of a hexameter
and a verse of only four feet, Brogimaros, speaking in the first person,
identifies himself as priest of the great Zeus (μεγάλου Διὸς ἀρητήρ, the last
word being a Homeric term). Therefore, he may have founded a local cult of Zeus
in his rural community, which would account for the formula Διὶ Βρογιμαρου of
the dedication on face A. Nothing can be said about the heavily damaged inscription
on face C (engraved above the relief because below there is no inscription).
All these reliefs and inscriptions have been ordered by Brogimaros himself to a
lapicide conventionally designated here as A. After Brogimaros’ death, his son
may have added the Neo-Phrygian inscriptions on face A (one above, the other
one under the relief), a new Greek epigram on face B (under the relief) and
perhaps also the inscription (epigram?) on face D (under the relief), from
which we have no more than some isolated remains of letters. All these
inscriptions reveal a different hand, therefore, the author distinguishes here
the so-called lapicide B. The first Phrygian inscription (over the relief) is
syntactically related to the previous Greek text and continues the same idea.
It remembers that the parents (πατρες; to compare with the attested NPhr. πατερης)
consecrated a grave (ουεβα) to a funerary parcel (κορο[υ]μαν, new word
discussed in de tail) and
expresses a vow: καρπυς ειλικρινη εγουννου (the first two words might
correspond to Greek καρποί and εἰλικρινής respectively, while the last one,
perhaps a Dative, to Greek ἔγγονος, ‘successor’). The second Phrygian
inscription (under the relief) is a typical Neo-Phrygian curse against grave
desecrators. Nevertheless, no explanation can be suggested as yet for the last
part of the apodosis.
Also, some metrics
are suggested for both Phrygian inscriptions. The first one would be a distichon
composed by a hexameter and a pentameter with a supplementary (and
disturbing) foot, while the second one (two verses of five feet and a third one
of only three feet) would present the same scheme as the Greek epigram on face
B (above the relief).
Nacoleia altar Celtic name Greek inscriptions funerary epigrams Neo-Phrygian inscriptions Phrygian vocabulary Phrygian metrics
Primary Language | German |
---|---|
Journal Section | Research Articles |
Authors | |
Publication Date | May 15, 2015 |
Submission Date | November 15, 2014 |
Published in Issue | Year 2015 |