Öğretmenlerin Hizmetkar Liderlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 1, 20 - 35, 30.06.2024

Enes Akbayrak , Fatih Ece , Emre Kahveci

Öz

Yapmış olduğumuz bu araştırmanın amacı okul müdürlerinin hizmetkar liderliği ne düzeyde gösterdiklerine ilişkin öğretmenlerimizin algılarının belirlenmesidir. Tarama modelinde gerçekleştirdiğim çalışmamın evreni, Sakarya ilinde görev yapan ilkokul, ortaokul ve liselerdeki Sakarya İl Milli Eğitim Müdürlüğümüze bağlı 15.489 öğretmenimizden oluşmaktadır. Örneklemini ise evrenimizi simgeler nitelikte belirlenen 302 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri Yönetici Hizmetkar Liderlik Ölçeği vasıtası ile toplanmıştır. Veriler, t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılarak analiz edildi. Araştırma sonucunda okul liderlerinin hizmetkar liderliğe yönelik farkındalıklarının yüksek olduğu, okul liderlerinin hizmetkar liderliğe ilişkin farkındalıklarının erkek öğretmenlere göre daha yüksek olduğu ve öğretmenlerin hizmetkar liderliğe yönelik farkındalıklarının istatistiksel olarak farklı olmadığı bulunmuştur. Kıdeme göre tüm alt boyutlarda ve tüm ölçeklerde. Öğretmenlerin hizmetkâr liderlik algılarının, öğretmenlerin bölüm değişkenlerine göre değerlendirilmesinin sonuçları, ölçeğin tüm alt boyutlarında ve bölümlerde öğretmenlerin hizmetkâr liderlik algılarını ele almış ve öğretmenlerin hizmetkar liderlik algılarını müdürler tarafından öğretmen yaşına göre karşılaştırmıştır. Tanınmasının değerlendirilmesi sonucu Öğretmenlerin hizmetkar liderlik algıları, bölümlere göre tüm alt boyutlarda ve ölçeklerde istatistiksel olarak anlamlıydı. Farklı oldukları ortaya çıktı.

Anahtar Kelimeler

Hizmetkar Liderlik, Liderlik, Okul Müdürü

Kaynakça

• Argyris, C. (1985). Interventions for improving leadership effectiveness. Journal of Management Development, 4(5), 30-50.
• Balay, R., Kaya, A., & Yılmaz, R. G. (2014). Eğitim yöneticilerinin hizmetkâr liderlik yeterlikleri ile farklılıkları yönetme becerileri arasındaki ilişki. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 229-249.
• Baltaci, A., & Balcı, A. (2017). Complexity leadership: A theorical perspective. International Journal of Educational Leadership and Management, 30-58.
• Barbuto Jr, J. E., & Wheeler, D. W. (2006). Scale development and construct clarification of servant leadership. Group & organization management, 31(3), 300-326.
• Beşiroğlu, A. (2013). Ortaöğretim kurumları yöneticilerinin liderlik stillerinin örgütsel bağlılıkla ilişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Buchen, I. H. (1998). Servant leadership: A model for future faculty and future institutions. Journal of Leadership Studies, 5(1), 125-134.
• Cerit, Y. (2008). İlköğretim okulu müdürlerinin hizmet yönelimli liderlik davranışlarının öğretmenlerin tükenmişliklerine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 56(56), 547-570.
• Cevizci, A. (2010). Felsefeye giris. Ankara: Nobel Yayin Dağıtım.
• Covey, S. R. (2002). Servant-leadership and community leadership in the twenty-first century. Focus on leadership: Servant-leadership for the twenty-first century, 27-33.
• DeGraaf, D. G., Tilley, C., & Neal, L. L. (2001). Servant-leadership characteristics in organizational life. Greenleaf Center for Servant-Leadership.
• Dennis, R. S., & Bocarnea, M. (2005). Development of the servant leadership assessment instrument. Leadership & Organization Development Journal, 26(8), 600-615.
• Dennis, R., & Winston, B. E. (2003). A factor analysis of Page and Wong’s servant leadership instrument. Leadership & Organization Development Journal, 24(8), 455-459.
• Farling, M. L., Stone, A. G., & Winston, B. E. (1999). Servant leadership: Setting the stage for empirical research. Journal of Leadership Studies, 6(1-2), 49-72.
• Gander, M. J., & Gardiner, H. W. (1993). Çocuk ve ergen gelişimi. (çev. Ali Dönmez, Bekir Onur ve H. Nermin Çelen) İstanbul: İmge Kitabevi.
• Geçdoğan Yılmaz, R. (2013). Kamuda görev yapan yöneticilerin hizmetkâr liderlik yeterlikleri ile farklılıkları yönetme becerileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Greenleaf, R. K. (2002). Servant leadership: A journey into the nature of legitimate power and greatness. Paulist Press.
• Greenleaf, R. K. (2002). Servant leadership: A journey into the nature of legitimate power and greatness. Paulist Press.
• Gronn, P. (2002). Distributed leadership as a unit of analysis. The leadership quarterly, 13(4), 423-451.
• Joseph, E. E., & Winston, B. E. (2005). A correlation of servant leadership, leader trust, and organizational trust. Leadership & Organization Development Journal, 26(1), 6-22.
• Kahveci, H. (2012). İlköğretim okullarında hizmetkâr örgüt liderliğinin incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Karasar, N. (2017). Bilimsel Araştırma teknikleri: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Konan, N., Demir, H., & Karakuş, M. (2015). Yönetici hizmetkar liderlik ölçeğinin türkçeye uyarlama çalışması. Electronic International Journal of Education, Arts, and Science, 1(1), 135-155.
• Konovsky, M. A., & Pugh, S. D. (1994). Citizenship behavior and social exchange. Academy of Management Journal, 37(3), 656-669.
• Laub, J. A. (1999). Assessing the servant organization. Development of the servant organizational leadership (SOLA) instrument. Dissertation Abstracts International, 60(2), 308
• Laub, J. A. (1999). Assessing the servant organization: Development of the servant organizational leadership assessment (SOLA) instrument. Florida Atlantic University.
• Lemay, R. Collins, & Jim, C. (2001). Good to Great: Why Some Companies Make the Lea and Others Don’t. New York: Harper Business.
• Luthans, F. (2002). The need for and meaning of positive organizational behavior. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 23(6), 695-706.
• Niehoff, B. P., & Moorman, R. H. (1993). Justice as a mediator of the relationship between methods of monitoring and organizational citizenship behavior. Academy of Management journal, 36(3), 527-556.
• Organ, D. W. (1990). The motivational basis of organizational citizenship behavior. Research in organizational behavior, 12(1), 43-72.
• Page, D., & Wong, T. P. (2000). A conceptual framework for measuring servant leadership. The human factor in shaping the course of history and development, 69, 110.
• Patterson, K. A. (2003). Servant leadership: a theoretical model–servant leadership research roundtable proceedings. Virginia Beach, VA: Regent University.
• Purkey, W. (2003). Becoming an invitational leader: A new approach to professional and personal success. Humanix Books.
• Russell, R. F. (2001). The role of values in servant leadership. Leadership & Organization Development Journal, 22(2), 76-84.
• Russell, R. F., & Stone, A. G. (2002). A review of servant leadership attributes: Developing a practical model. Leadership & organization development journal, 23(3), 145-157.
• Sağlam, H. İ., & Kanbur, N. İ. (2017). Sınıf öğretmenlerinin mülteci öğrencilere yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 310-323.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranişsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlik. Ankara: Seçkin Yayınları. Sendjaya, S., & Cooper, B. (2011). Servant leadership behaviour scale: A hierarchical model and test of construct validity. European Journal of Work and Organizational Psychology, 20(3), 416-436.
• Snyder, C. R., & Lopez, S. J. (Eds.). (2001). Handbook of positive psychology. Oxford university press.
• Spears, L. C. (1998). Introduction: tracing the growing ımpact of servant leadership. In Spears L. C. (Ed.), Insights on leadership: service, stewardship, spirit, and servant-leadership (pp. 1-12). New York: Wiley & Sons.
• Spears, L. C. (2002). Tracing the past, present, and future of servant-leadership. Focus on leadership: Servant-leadership for the 21st century, 1-16.
• Spears, L. C., & Lawrence, M. (Eds.). (2002). Focus on leadership: Servant-leadership for the twenty-first century. John Wiley & Sons.
• Spears, L. C., & Wagner-Marsh, F. (1998). Insights on leadership: Service, stewardship, spirit, and servant-leadership.
• Spears, L. C., & Wagner-Marsh, F. (1998). Insights on leadership: Service, stewardship, spirit, and servant-leadership.
• Starrat, R. J. (2001). Democratic leadership theory in late modernity: An oxymoron or ironic possibility?. International journal of Leadership in Education, 4(4), 333-352.
• Usta, M. E., & Ünsal, Y. (2018). Okullarda algılanan hizmetkâr liderlik düzeyinin incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 8(4), 168-184.
• Van Dierendonck, D., & Nuijten, I. (2011). The servant leadership survey: Development and validation of a multidimensional measure. Journal of business and psychology, 26, 249-267.