PARA ARZI VE BEKLENTİLERİN TÜRKİYE’DE ENFLASYONA ETKİSİ

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 2, 33 - 41, 31.12.2024

Mustafa Torun , Gökhan Sönmezler , Gizem Varol

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de 2016-2024 döneminde enflasyon dinamiklerini analiz ederek, para arzı (M2) ve enflasyon beklentilerinin enflasyon üzerindeki etkilerini incelemektedir. Türkiye’nin tarihsel olarak yüksek enflasyonla mücadele eden bir ekonomi olması, para arzı ve enflasyon beklentilerinin bu süreçteki rolünü anlamayı önemli kılmaktadır. ARDL modeli kullanılarak yapılan analizde, para arzındaki değişimlerin enflasyon üzerindeki kısa ve uzun vadeli etkileri incelenmiştir. Elde edilen bulgular, para arzının uzun vadede enflasyon üzerinde önemli bir etkisi olduğunu ortaya koymaktadır. Para arzındaki artışların, uzun vadede enflasyonu artırarak fiyat istikrarını olumsuz etkileyebileceği anlaşılmaktadır. Aynı zamanda, geçmiş enflasyon oranlarının beklentileri şekillendirdiği ve bu beklentilerin kısa vadeli enflasyon üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Geçmiş dönemin enflasyon artışının, gelecekteki enflasyon beklentilerini yükselterek ekonominin dinamiklerini etkilediği görülmektedir. Çalışma, para arzı ve enflasyon beklentilerinin yönetiminin, enflasyonla mücadelede kritik olduğunu vurgulamaktadır. Özellikle genişletici para politikalarının uzun vadede enflasyonist baskıları artırabileceği ve beklentilerin yönetilmesinin de enflasyon hedeflemesi açısından büyük önem taşıdığı sonucuna varılmaktadır. Bu doğrultuda, para arzının dikkatli bir şekilde kontrol edilmesi ve enflasyon beklentilerinin yönetilmesi, Türkiye’nin enflasyonla mücadelesinde temel stratejilerden biri olarak öne çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Enflasyon, Para Arzı, Enflasyon Beklentileri, ARDL Modeli

Kaynakça

• AHMAD, E. and ALİ, S. A. (1999). “Relationship Between Exchange Rate and Inflation”. Pakistan Economic and Social Review, 37 (2), 139-154.
• BROWNE, F. and CRONIN, D. (2010). “Commodity Prices, Money and Inflation”. Journal of Economics and Business, 62, 331-345.
• CHRISTENSEN, M. (2001). “Real Supply Shocks and the Money Growth–Inflation Relationship”. Economics Letters, 72, 67–72.
• COORAY, A. and KHRAIEF, N. (2019). “Money Growth and Inflation: New Evidence From a Nonlinear and Asymmetric Analysis”. The Manchester School, 87 (4), 543-577.
• DE GRAUWE, P. and POLAN, M. (2005). “Is Inflation Always and Everywhere a Monetary Phenomenon?”. The Scandinavian Journal of Economics, 107 (2), 239-259.
• DICKEY, D. A. and FULLER, W. A. (1979). “Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root”. Journal of the American Statistical Association, 74, 427-431.
• DRÄGER, L., LAMLA, M. J. and PFAJFAR, D. (2024). “How to Limit the Spillover from an Inflation Surge to Inflation Expectations?”. Journal of Monetary Economics, 144, 1-18.
• GEORGE, D. A. R. and OXLEY, L. (2008). “Money and Inflation in a Nonlinear Model”. Mathematics and Computers in Simulation, 78, 257-265.
• GILLMAN, M. and NAKOV, A. (2004). “Granger Causality of the Inflation–Growth Mirror in Accession Countries”. Economics of Transition, 12 (4), 653-681.
• GILLMAN, M. (2023). The Spectre of Price Inflation. Agenda Publishing.
• HALL, S. and SHEPHERD, D. (2007). “Testing for Common Cycles in Money, Nominal Income and Prices”. The Manchester School, 71 (1), 68-84.
• HAN, Z., MA, X. ve MAO, R. (2023). “The Role of Dispersed Information in Inflation and Inflation Expectations”. Review of Economic Dynamics, 48, 72-106.
• JIANG, C., CHANG, T. and LI, X.-L. (2015). “Money Growth and Inflation in China: New Evidence from a Wavelet Analysis”. International Review of Economics and Finance, 35, 249-261.
• KABUNDI, A. and SCHALING, E. (2013). “Inflation and Inflation Expectations in South Africa: An Attempt at Explanation”. South African Journal of Economics, 81 (3), 346-355.
• KUČEROVÁ, Z., PAKŠİ, D. and KOŇAŘÍK, V. (2024). “Macroeconomic Fundamentals and Attention: What Drives European Consumers’ Inflation Expectations?”. Economic Systems, 48, 1-19.
• LIU, J. and PANG, C. (2011). “Evidence on the Effects of Money Growth on Inflation with Regime Switching”. China & World Economy, 19 (6), 19-36.
• ŁYZİAK, T. and SHENG, X. S. (2023). “Disagreement in Consumer Inflation Expectations”. Journal of Money, Credit and Banking, 55 (8), 2215-2241.
• MANKIW, N. G. and REIS, R. (2018). “Friedman's Presidential Address in the Evolution of Macroeconomic Thought”. The Journal of Economic Perspectives, 32 (1), 81-96.
• MATTHEWS, K. ve ONG, K. (2022). “Is İnflation Caused by Deteriorating Inflation Expectations or Excessive Monetary Growth?”. Economic Affairs, 42, 259-274.
• MORONEY, J. R. (2002). “Money Growth, Output Growth, and Inflation: Estimation of a Modern Quantity Theory”. Southern Economic Journal, 69 (2), 398-413.
• NASIR, M. A., HUYNH, T. L. D. and VO, X. V. (2020). “Exchange Rate Pass-Through & Management of Inflation Expectations in a Small Open Inflation Targeting Economy”. International Review of Economics and Finance, 69, 178-188.
• NGUYEN, V. B. (2015). “Effects of Fiscal Deficit and Money M2 Supply on Inflation: Evidence from Selected Economies of Asia”. Journal of Economics, Finance and Administrative Science, 20, 49-53.
• PEDERSEN, M. (2024). “The Effect of Monetary Policy on Inflation Expectations: Evidence from a Financial Traders Survey”. Economic Modelling, 137, 1-11.
• PESARAN, M. H. ve SHIN, Y. (1999). An Autoregressive Distributed-Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis. In Econometrics and Economic Theory in the 20th Century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium (s. 1-31). Cambridge: Cambridge University Press.
• PESARAN, M. H., SHIN, Y. and SMITH, R. J. (2001). “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”. Journal of Applied Economics, 16, 289-326.
• PÉTURSSON, T. G. (2022). “Long-term Inflation Expectations and Inflation Dynamics”. International Journal of Finance and Economics, 27, 158-174.
• PHILLIPS, P. C. B. and PERRON, P. (1988). “Testing for a Unit Root in Time Series Regression”. Biometrika, 75, 335- 346.
• REYNARD, S. (2023). “Central Bank Balance Sheet, Money and İnflation”. Economics Letters, 224, 1-4.
• RINGWALD, L. and ZÖRNER, T. O. (2023). “The Money-Inflation Nexus Revisited”. Journal of Empirical Finance, 73, 293-333.
• SZYSZKO, M., KLIBER, A., RUTKOWSKA, A. and PRÓCHNIAK, M. (2024). “Central Bank Communication and Expectations: Evidence for Inflation-Targeting Economies”. Review of International Economics, 32, 1316-1340.
• THOMA, M. A. (1994). “The Effects of Money Growth on Inflation and Interest Rates Across Spectral Frequency Bands”. Journal of Money, Credit and Banking, 26 (2), 218-231.
• TSIAPLAS, S. (2021). “Consumer Inflation Expectations, Income Changes and Economic Downturns”. Applied Economics, 36, 784-807.
• ZHANG, C. (2011). “Why is Inflation in China a Monetary Phenomenon?”. China & World Economy, 19 (3), 1-17.
• ZHAO, Y. (2022). “Uncertainty and Disagreement of Inflation Expectations: Evidence from Household-level Qualitative Survey Responses”. Journal of Forecasting, 41, 810-828.