Öğretmen Adaylarının Eğitim Felsefesi Eğilimlerinin İncelenmesi

Year 2025, Volume: 13 Issue: 1, 285 - 319, 29.03.2025

Emel Tüzel İşeri , Sevda Gök

https://doi.org/10.46778/goputeb.1618282

Abstract

Bir öğretmenin eğitim felsefesi, onun eğitim anlayışını ve değer sistemini yansıtır. Öğretmen adaylarının eğitim felsefeleri, eğitimin geleceğini şekillendirmede eğitim sisteminin önemli bir parçası olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu araştırmada öğretmen adaylarının eğitim felsefesi (daimicilik, esasicilik, ilerlemecilik ve yeniden kurmacılık) eğilimlerinin belirlenmesi ve bu eğilimlerin öğretmen adaylarının sahip oldukları kişisel değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Tarama modelindeki araştırmanın katılımcılarını Türkiye’de Karadeniz Bölgesi’ndeki bir eğitim fakültesinin 11 farklı öğretmenlik programının 2., 3. ve 4. sınıflarında öğrenim görmekte olan toplam 383 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Veriler Aytaç ve Uyangör’ün (2020) geliştirdiği “Eğitim Felsefesi Eğilim Ölçeği” ve araştırmacılar tarafından hazırlanan kişisel değişkenler soru formu aracılığıyla toplanmış, SPSS 20 paket programında analiz edilmiştir. Öğretmen adaylarının en yüksek düzeyde yeniden kurmacı, ardından daimici, sonrasında ilerlemeci ve en düşük düzeydeyse esasici eğitim felsefesi eğilimlerine sahip olduğu belirlenmiştir. Eğilimleri cinsiyetlerine, öğrenim gördükleri bölüme, sınıf düzeylerine göre anlamlı farklılıklar göstermektedir. Erkek öğretmen adaylarının ilerlemeci ve esasici eğitim felsefesi eğilimleri kadın öğretmen adaylarına göre daha yüksektir. Çeşitli bölümler arasından anlamlı farklılıklar ortaya çıkmakla birlikte sınıf öğretmenliği bölümündeki öğretmen adaylarının esasici eğitim felsefesi eğilimlerinin 6 farklı bölümden anlamlı olarak daha düşük düzeyde olduğu dikkat çekmektedir. Yeniden kurmacılık, esasicilik ve daimicilik eğitim felsefesi eğilimlerinin 4. sınıf düzeyinde öğrenim gören öğretmen adayları açısından diğer sınıflardan anlamlı olarak farklılıklar gösterdiği ortaya koyulmuştur. Öğretmen adaylarının genel not ortalamaları arttıkça düşük düzeyde de olsa yeniden kurmacı ve daimici eğitim felsefesi eğilimleri artmakla birlikte, esasici eğitim felsefesine eğilimleri düşük düzeyde azalmaktadır. Öğretmen adaylarının yaşları ve mezun oldukları lise türü ise eğitim felsefesi eğilimleri açısından anlamlı bir farklılaşmaya neden olmamaktadır.

Keywords

Felsefe, Eğitim Felsefesi, Eğitim Felsefesi Eğilimi, Öğretmen Adayları

Ethical Statement

Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu, Sayı:447782, Tarih: 02.07.2024.

Examination of Pre-Service Teachers' Educational Philosophy Tendencies

Abstract

A teacher’s educational philosophy reflects their understanding of education and their value system. Pre-service teachers' educational philosophies constitute an essential component of the education system, shaping the future of education. This study aims to determine pre-service teachers' educational philosophy tendencies (perennialism, essentialism, progressivism, and reconstructionism) and to examine these tendencies in terms of the personal variables they possess. The study, conducted in a survey model, included 383 pre-service teachers from eleven different teacher education programs at a faculty of education in the Black Sea Region of Turkey, covering second, third, and fourth-year students. Data were collected using the "Educational Philosophy Tendencies Scale" developed by Aytaç and Uyangör (2020) and a personal variables questionnaire prepared by the researchers. Data were analyzed using SPSS 20 software. It was determined that pre-service teachers had the highest tendency toward reconstructionism, followed by perennialism, then progressivism, and the lowest tendency toward essentialism. Their tendencies showed significant differences based on gender, department, and year of study. Male pre-service teachers exhibited higher tendencies toward progressivism and essentialism than female pre-service teachers. Significant differences were found among departments, particularly in the case of pre-service elementary school teachers, who exhibited significantly lower essentialist tendencies than six other departments. The tendencies of reconstructionism, essentialism, and perennialism significantly varied among fourth-year students compared to other levels. As pre-service teachers' overall grade point averages increased, their tendencies toward reconstructionism and perennialism increased slightly, whereas their tendencies toward essentialism decreased slightly. However, no significant differences were found based on age or type of high school graduation.

Keywords

Philosophy, Educational Philosophy, Educational Philosophy Tendency, Pre-Service Teachers

Ethical Statement

Tokat Gaziosmanpaşa University Social and Humanities Research Ethics Committee, No: 447782, Date: 02.07.2024.

References

• Aydemir, A. (2019). Yönetici, öğretmen ve öğretmen adaylarının eğitim felsefesine odaklanan çalışmaların analizi [Analysis of studies focused on educational philosophy of administrator, teacher and teacher candidates]. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 6(42), 2742-2752. https://doi.org/10.26450/jshsr.1412
• Aytaç, A. (2020). Öğretmen adaylarının epistemolojik inançlarının ve eğitim felsefesi eğilimlerinin öğretme ve öğrenme anlayışları üzerindeki etkisi [The effect of pre-service teachers’ epistemological beliefs and educational philosophy tendency on teaching and learning conceptions]. Unpublished master’s thesis. Balıkesir Üniversitesi.
• Aytaç, A., & Uyangör, N. (2020). Eğitim felsefesi eğilimleri ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması [Development of the educational philosophy tendencies scale: a study on validity and reliability]. In A. Doğanay & O. Kutlu (Eds.), Güncel eğitim bilimleri araştırmaları II [Current educational sciences research] (pp. 147-161). Akademisyen Kitabevi.
• Baytekin, O. F., Kadı, A., & Toprakçı, E. (2017). Öğretmen adaylarının kontrol odağı inançları ve eğitim felsefeleri [Locus contol of educational philosophies of teacher candidates]. Yükseköğretim Dergisi [Journal of Higher Education], 5(1), 1-8. https://dx.doi.org/10.2399/yod.15.002
• Coşkun, S., & Taneri, P. O. (2021). Öğretmen adaylarının eğitim yaklaşımlarının eğitim felsefeleri çerçevesinde değerlendirilmesi [Evaluation of prospective teachers’ educational approaches within the framework of educational philosophies]. Dört Öge [For Elements], 19, 29-48.
• Demircioğlu, A. (2023). Eğitimin felsefi temelleri [Philosophical foundations of education]. In N. Cemaloğu & F. Şahin (Eds.), Eğitime giriş [Introduction to education], (pp. 77-113). Pegem Akademi
• Ergün, M. (1999). Eğitim felsefesi [Philosophy of education]. Ocak yayınları.
• Ergün, M. (2023). Eğitimin felsefi temelleri [Philosophical foundations of education]. In Ö. Demirel, Z. Kaya ve K. Kıroğlu (Eds.), Eğitime giriş [Introduction to education], (pp. 49-67). Pegem Akademi.
• Erişen, Y. (2021). Eğitim bilimine giriş [Introduction to educational science]. In E. Karip (Ed.), Eğitimin Felsefi Temelleri [Philosophical foundations of education], (pp. 83-104). Pegem Akademi.
• Eti, S., & Tepe, T. (2023). Eğitim fakültelerinde okuyan öğretmen adaylarının eğitim felsefesi akımlarına ilişkin eğilimlerinin karşılaştırılması [A comparison of teacher candidates' tendencies towards philosophical trends in education in faculties of education]. Bartın Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi [Bartın University Journal of Educational Research], 7(1), 60-71.
• Gökbulut, B. (2020). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile 21. yüzyıl becerileri arasındaki ilişki [The relationship between teacher candidates' beliefs in education and 21st century skills]. Turkish Studies- Educational Sciences, 15(1), 127-141. https://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.40164
• Gökberk, M. (2005). Felsefe tarihi [History of Philosophy] (16. Baskı). Remzi Kitabevi.
• Gutek, G. L. (2021). Eğitime felsefi ve ideolojik yaklaşımlar [Philosophical and ideological Approaches to Education] (4th Ed.). Ütopya Yayınevi.
• Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemi [Scientific research method]. Nobel Yayın Dağıtım
• Kaya, R., Öcal, M. S., & Aydınalp, E. (2023). Program geliştirmenin felsefi temelleri [Philosophical foundations of curriculum development]. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 9(70), 3908-3912. http://dx.doi.org/10.29228/JOSH AS.73406
• Kıncal, R.Y. (2006). Eğitim bilimine giriş [Introduction to educational science]. (1st Ed.). Nobel Yayınları.
• Kocabaş, A. (2008). Türk eğitim sisteminin felsefi temelleri, Dewey, Mustafa Necati, ve İsmail Hakkı Tonguç [Philosophical foundations of the Turkish education system: Dewey, Mustafa Necati, and İsmail Hakkı Tonguç] Toplum ve Demokrasi [Society and Democracy], 2(3), 203-212.
• Kozikoğlu, İ., & Erden, R. Z. (2018). Öğretmen adaylarının eğitim felsefesi inançları ile eleştirel pedagojiye ilişkin görüşleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [The investigation of the relationship between pre-service teachers' opinions concerning critical pedagogy and beliefs of educational philosophies]. İlköğretim Online [Elementary Education Online], 17(3), 1566-1582. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.466392
• Kumral, O. (2015). Öğretmen adaylarının eğitim felsefeleri: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği [Student teachers’ philosophy of education: Case of Pamukkale University Faculty of Education]. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi [HAYEF Journal of Education], 12-2(24), 59-68.
• Küken, G. (1996). Felsefe açısından eğitim [Education from a philosophical perspective] (1st. Ed.). Alfa Basım.
• Moseley, A. (2011). A’dan Z’ye felsefe [A to Z of phlosophy]. (3th Ed.). NTV Yayınları.
• Shorty, M., Campbell, R., Kelly, N., McDowell, K., Moultroup, M., & Preble, W. (2023). Is every educational philosophy the best? New England College Journal of Applied Educational Research, 3(1), 63-74.
• Sönmez Ektem, I. (2019). Öğretmen adaylarının eğitim felsefesi inançları ve demokratik tutumları arasındaki ilişki [The relationship between preservice teachers’ beliefs of educational philisophy and their democratic attitudes]. Kastamonu Eğitim Dergisi [Kastamonu Education Journal], 27(6), 2391-2402. https://doi:10.24106/kefdergi.3142
• Sönmez, V. (2008). Eğitim felsefesi [Philosophy of education]. (8th Ed.). Anı Yayınları.
• TDK (2025). Felsefe [Philosophy]. https://sozluk.gov.tr/
• Tutal, Ö. (2023). Öğretmen adaylarının 21. yüzyıl becerileri ile eğitim felsefesi eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Examining the relationship between preservice teachers' 21st century skills and educational philosophy tendencies]. Journal of Sustainable Educational Studies (JSES), 4(4), 261-276.
• Tüzel-İşeri, E. (2019). Eğitim felsefesi ve hedefleri yönünden karakter ve değer eğitimi [Character and value education in terms of educational philosophy and its goals]. In V. Aktepe & M. Gündüz (Eds.), Karakter ve değer eğitimi [Character and value education], (pp. 135-154). Pegem Akademi.
• Ülken, H. Z. (2001). Eğitim felsefesi [Philosophy of education]. Ülken Yayınları.
• Vakhovskyi, L. (2023). Philosophy of education and pedagogy: Peculiarities of interaction. Journal of Education Culture and Society, 2, 19-28. https://doi.org/10.15503/jecs2023.2.19.29
• Winch, C. & Gingell, J. (1999). Key conceps in the philosopy of education. Routledge.
• Yapıcı, Ş. (2013). Öğretmen ve öğretmen adaylarının eğitim felsefeleri [Educational philosophies of the teachers and teacher candidates]. Turkish Studies, 8(8), 1431-1452.
• Yıldırım, Ö. (2020). Filozoflara göre felsefe tanımları, farklı filozofların felsefe tanımları [Philosophical definitions by philosophers: different philosophers' definitions of philosophy] https://www.felsefe.gen.tr/filozoflara-gore-felsefe-tanimlari-farkli-filozoflarin-felsefe-tanimlari/
• Yılmaz, E. (2017). Öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefeleri ile başarı ve motivasyon arasındaki ilişkiler [Relationships between educational philosophies favoured by prospective teachers and their achievement motivation]. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi [Bartin University Journal of Faculty of Education], 6(3), 1420-1429.