‘Ayvaniye’ ve ‘Granny Smith’ Elma Çeşitlerinin Soğukta Depolama Kabiliyetlerinin Karşılaştırılması
Year 2024,
, 8 - 16, 06.05.2024
Fatmanur Çezik
,
Osman Nuri Öcalan
,
Emircan Dinçer
,
Ala Asi Mohammed Al-salihi
,
Muhammed Rahmetullah Çiğdem
,
Mehmet Emin İşbilir
,
Ebubekir Paşazade
,
Burhan Öztürk
,
Onur Saraçoğlu
Abstract
Bu çalışmanın amacı, depolamaya dayanımı iyi bilinen ‘Granny Smith’ elma çeşidiyle, yerel bir çeşit olan ‘Ayvaniye’ elmasının bazı kalite özellikleri bakımından karşılaştırılması yapılarak depolamaya uygunluğunun belirlenmesidir. Denemeye alınan elmalar 1±0.5 °C ve %90±5 nispi nemde 6 ay boyunca muhafaza edilmiştir. Depolamanın başlangıcından sonuna kadar ayda bir olmak kaydıyla ölçüm ve analizler yapılmıştır. Denemede incelenen parametreler şunlardır: Ağırlık kaybı, meyve eti sertliği, pH, titre edilebilir asitlik (TEA), suda çözünür kuru madde (SÇKM), toplam fenolik madde içeriği (TPC), toplam antioksidan aktivite (TAA) ve meyve dış rengi (L*, a*, b*). Çalışma sonucunda, ‘Ayvaniye’ çeşidinde ağırlık kaybı, SÇKM, TAA, L* ve a* parametreleri daha yüksek bulunmuştur. pH, TEA, TPC ve b* parametreleri açısından ise ‘Granny Smith’ çeşidi daha iyidir. Ek olarak depolama başlangıcında ‘Granny Smith’ elmalarının meyve eti sertliği daha yüksek olmuştur. Tüm parametreler değerlendirildiğinde ‘Ayvaniye’ çeşidinin 6 ay boyunca soğuk depolamaya uygun olduğu tespit edilmiştir ancak 6 aydan uzun depolamalar için ağırlık kaybı problem olabilir.
References
- Ali, S., Khan, A. S., Nawaz, A., Anjum, M. A., Naz, S., Ejaz, S., & Hussain, S. (2019). Aloe vera gel coating delays postharvest browning and maintains quality of harvested litchi fruit. Postharvest Biology and Technology, 157, 110960. https://doi.org/10.1016/j.postharvbio.2019.110960
- Altuntaş, E., Cemal, Kaya., Yıldız, M., & Tekelioğlu, O. (2009). Amasya ve Granny Smith elma çeşitlerinin raf ömrü sürecince fiziko-mekanik özelliklerinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, (2), 7-13.
- Amiri, S., Nicknam, Z., Radi, M., Sayadi, M., Bagheri, F., Karimi Khorrami, N., & Abedi, E. (2021). Postharvest quality of orange fruit as influenced by salicylic acid, acetic acid, and carboxymethyl cellulose coating. Journal of Food Measurement and Characterization, 15(5), 3912-3930. https://doi.org/10.1007/s11694-021-00966-y
- Erbaş, D., & Koyuncu, M. A. (2020). Granny Smith elma çeşidinin depolama performansı üzerine farklı 1-MCP dozlarının etkisi. Journal of the Institute of Science and Technology, 10(4), 2301-2314. https://doi.org/10.21597/jist.773411
- FAO. https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/visualize (Erişim Tarihi: 15.10.2023)
- Gerçekçioğlu, R., Soylu, A., & Bilgener, Ş., (Editörler). (2018). Genel Meyvecilik (Meyve Yetiştiriciliğinin Esasları). NOBEL AKADEMİK YAYINCILIK EĞİTİM DANIŞMANLIK TİC. LTD. ŞTİ. Yayın No.: 351. Geliştirilmiş 5. Basım, VIII+360 s.
- Güleryüz, M., 1975. Özel Meyvecilik Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. 128.
- Güner, E., Evrenosoğlu, Y., & Mertoğlu, K. (2022). Derim Sonrası Farklı Dozlarda Kekik ve Lavanta Yağının Fuji Elma Çeşidinin Kalite Korunumu Üzerine Etkileri. Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(2), 64-69. https://doi.org/10.54975/isubuzfd.1081961
- Haider, S. A., Ahmad, S., Khan, A. S., Anjum, M. A., Nasir, M., & Naz, S. (2020). Effects of salicylic acid on postharvest fruit quality of “Kinnow” mandarin under cold storage. Scientia Horticulturae, 259, 108843. https://doi.org/10.1016/j.scienta.2019.108843
- Hassanpour, H. (2015). Effect of Aloe vera gel coating on antioxidant capacity, antioxidant enzyme activities and decay in raspberry fruit. LWT-Food Science and Technology, 60(1), 495-501. https://doi.org/10.1016/j.lwt.2014.07.049
- Heldt, H. W., & Piechulla, B. (2015). Plant biochemistry. Academic Press. 4’üncü Basımdan Çeviri. Çeviri Editörleri: Prof. Dr. Faik Ahmet Ayaz & Prof. Dr. Atalay Sökmen). 608 s.
- Hosseinifarahi, M., Jamshidi, E., Amiri, S., Kamyab, F., & Radi, M. (2020). Quality, phenolic content, antioxidant activity, and the degradation kinetic of some quality parameters in strawberry fruit coated with salicylic acid and Aloe vera gel. Journal of Food Processing and Preservation, 44(9), e14647. https://doi.org/10.1111/jfpp.14647
- Karaçalı, İ. (2018). Tarımsal Ürünlerin Muhafazası. Ege Üniversitesi Yayınları Ziraat Fakültesi Yayın No: 555. 3. Baskı, 139 s.
- Karaman, S., Okuroğlu, M., Kızıloğlu, F.M., Memiş, S., & Cemek, B. (2009). Karaman ili iklim koşullarına uygun elma depolama yapılarının planlanması. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, (1), 145-154.
- Kaynaş, K., Şeker, M., Gündoğdu, M.A., Sakaldaş, M., Akçal, A., & İzmir, A. (2009). Çanakkale’de Elma Yetiştiriciliğinin Sorunları ve Çözüm Önerileri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, (1), 35-39.
- Khan, A. S., Singh, Z., Abbasi, N. A., & Swinny, E. E. (2008). Pre-or post-harvest applications of putrescine and low temperature storage affect fruit ripening and quality of ‘Angelino’plum. Journal of the Science of Food and Agriculture, 88(10), 1686-1695. https://doi.org/10.1002/jsfa.3265
- Kurubaş, M. S. & Erkan, M. (2018). Impacts of 1-methylcyclopropene (1-MCP) on postharvest quality of 'Ankara' pears during long-term storage. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 42(2), 88-96. https://doi.org/10.3906/tar-1706-72
- Ozgen, M., Reese, R. N., Tulio, A. Z., Scheerens, J. C., & Miller, A. R. (2006). Modified 2, 2-azino-bis-3-ethylbenzothiazoline-6-sulfonic acid (ABTS) method to measure antioxidant capacity of selected small fruits and comparison to ferric reducing antioxidant power (FRAP) and 2, 2 ‘-diphenyl-1-picrylhydrazyl (DPPH) methods. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 54(4), 1151-1157. https://doi.org/10.1021/jf051960d
- Ozturk, B., Ozkan, Y., Altuntas, E., Yildiz, K., & Saracoglu, O. (2013). Effect of aminoethoxyvinylglycine on biochemical, physicomechanical and colour properties of cv. Braeburn apples. Semina: Ciencias Agrarias, 34(3), 1111-1120.
- Özgan, F., & Sabır, F.K. (2018). Albion ve Kabarla çilek çeşitlerinde derim sonrası salisilik ve oksalik asit uygulamalarının soğukta depolama süresince kalite özelliklerine etkileri. Alatarım, 17(2), 89-97.
- Özkan, Y., 1998. Ilıman İklim Meyveleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notu. 371.
- Özrenk, K., Gündoğdu, M., Kaya, T., & Kan T. (2011). Çatak ve Tatvan yörelerinde yetiştirilen yerel elma çeşitlerinin pomolojik özellikleri. Yuzuncu Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 21(1), 57-63.
- Öztürk, B., Keskin, S., Yıldız, K., Kaya, Ö., Kılıç, K., & Uçar, M. (2013). Erzincan koşullarında yetiştirilen ‘Ak Sakı’elma çeşidinin depolama performansı üzerine hasat öncesi naftalen asetik asit ve aminoetoksivinilglisin uygulamalarının etkileri. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpaşa University (JAFAG), 2013(1). https://doi.org/10.13002/jafag185
- Öztürk, B., Özkan, Y., Yıldız, K., Öztürk, A., Kılıç, K., Uçar, M., Karakaya, M., & Karakaya, O. (2014, September). The role of pre-harvest aminoethoxyvinylglycine treatments on fruit quality of Braeburn apple during cold storage. In International Mesopotamia Agriculture Congress (Vol. 22, p. 25).
- Paşazade, E. (2015). Gürün ilçesinde (Sivas) yetiştirilen bazı yerel elma (Malus sp. L.) çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı, 50 s. (Yayımlanmamıştır)
- Polat, M., Mertoglu, K., Eskimez, I., & Okatan, V. (2020). Effects of the fruiting period and growing seasons on market quality in goji berry (L.). Folia Horticulturae, 32(2), 229-239. https://doi.org/10.2478/fhort-2020-0021
- Saraçoğlu, O. (2007). Modifiye atmosferde elma depolanmasında değişik ambalaj filmlerinin uygunluğunun belirlenmesi. GOÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Gıda Mühendisliği ABD. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış), Tokat.
- Saraçoğlu, O., Kalkışım, Ö., Çekiç, Ç., & Özgen, M. (2011). ‘Yomra’ve ‘Granny Smith’Elma Çeşitlerinin Modifiye Atmosfer Koşullarında Muhafaza Edilebilirliğinin Karşılaştırılması. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1, 40-46.
- Sayyari, M., Esna-Ashari, M., & Tarighi, T.H. (2022). Impacts of salicylic acid, chitosan, and salicyloyl chitosan on quality preservation and microbial load reduction in strawberry fruits during cold storage. Journal of Food Processing and Preservation, 46(7), e16710. https://doi.org/10.1111/jfpp.16710
- Selçuk, N. & Erkan, M. (2015). The effects of 1-MCP treatment on fruit quality of medlar fruit (Mespilus germanica L. cv. Istanbul) during long term storage in the palliflex storage system. Postharvest Biology and Technology, 100, 81-90. https://doi.org/10.1016/j.postharvbio.2014.09.018
- Singleton, V. L., & Rossi, J. A. (1965). Colorimetry of total phenolics with phosphomolybdic-phosphotungstic acid reagents. American journal of Enology and Viticulture, 16(3), 144-158. DOI: 10.5344/ajev.1965.16.3.144
- Sogvar, O. B., Saba, M. K., & Emamifar, A. (2016). Aloe vera and ascorbic acid coatings maintain postharvest quality and reduce microbial load of strawberry fruit. Postharvest Biology and Technology, 114, 29-35. https://doi.org/10.1016/j.postharvbio.2015.11.019
- Türk, R., Erkan, M., Güneş, N. T., & Koyuncu, M. A. (2017). Bahçe Ürünlerinin Muhafazası ve Pazara Hazırlanması. Somtad Yayınları Ders Kitabı, (1), 542.
- Yanar, D., & Ecevit, O. (2009). Elma bahçelerinde faydalı ve zararlı akar türlerinin çeşit tercihi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, (1), 131-137.
- Yasar, F., & Uzal, O. (2023). Oxidative stress and antioxidant enzyme activities in tomato (Solanum lycopersicum) plants grown at two different light intensities. Gesunde Pflanzen, 75(3), 479-485. https://doi.org/10.1007/s10343-022-00716-0
- Yasar, F., Ellialtioglu, S., & Yildiz, K. (2008). Effect of salt stress on antioxidant defense systems, lipid peroxidation, and chlorophyll content in green bean. Russian journal of plant physiology, 55, 782-786. https://doi.org/10.1134/S1021443708060071
Comparison of Cold Storage Abilities of 'Ayvaniye' and 'Granny Smith' Apple Cultivars
Year 2024,
, 8 - 16, 06.05.2024
Fatmanur Çezik
,
Osman Nuri Öcalan
,
Emircan Dinçer
,
Ala Asi Mohammed Al-salihi
,
Muhammed Rahmetullah Çiğdem
,
Mehmet Emin İşbilir
,
Ebubekir Paşazade
,
Burhan Öztürk
,
Onur Saraçoğlu
Abstract
The aim of this study is to compare the 'Granny Smith' apple cultivar, which is well-known to withstand storage, and the 'Ayvaniye' apple, a local cultivar, in terms of some quality characteristics, and to determine their suitability for storage. The apples included in the experiment were stored at 1±0.5 °C and 90±5% relative humidity for 6 months. Measurements and analyses were done once a month from the beginning to the end of storage. The parameters examined in the trial are: Weight loss, fruit flesh firmness, pH, titratable acidity (TA), soluble solids content (SSC), total phenolic substance content (TPC), total antioxidant activity (TAA) and fruit outer colour (L*, a*, b*). As a result; weight loss, pH, TAA, L* and a* parameters were found higher in 'Ayvaniye' cultivar. In terms of TA, SSC, TPC and b* parameters, 'Granny Smith' cultivar was better. Additionally, the flesh firmness of 'Granny Smith' cultivar was higher at the beginning of storage. When all parameters were evaluated, 'Ayvaniye' cultivar is suitable for cold storage for 6 months, but weight loss may be a problem for storage longer than 6 months.
Thanks
We would also like to thank Mr. Sadettin Gamsız, who opened his garden to provide us with the apples tested in the article.
References
- Ali, S., Khan, A. S., Nawaz, A., Anjum, M. A., Naz, S., Ejaz, S., & Hussain, S. (2019). Aloe vera gel coating delays postharvest browning and maintains quality of harvested litchi fruit. Postharvest Biology and Technology, 157, 110960. https://doi.org/10.1016/j.postharvbio.2019.110960
- Altuntaş, E., Cemal, Kaya., Yıldız, M., & Tekelioğlu, O. (2009). Amasya ve Granny Smith elma çeşitlerinin raf ömrü sürecince fiziko-mekanik özelliklerinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, (2), 7-13.
- Amiri, S., Nicknam, Z., Radi, M., Sayadi, M., Bagheri, F., Karimi Khorrami, N., & Abedi, E. (2021). Postharvest quality of orange fruit as influenced by salicylic acid, acetic acid, and carboxymethyl cellulose coating. Journal of Food Measurement and Characterization, 15(5), 3912-3930. https://doi.org/10.1007/s11694-021-00966-y
- Erbaş, D., & Koyuncu, M. A. (2020). Granny Smith elma çeşidinin depolama performansı üzerine farklı 1-MCP dozlarının etkisi. Journal of the Institute of Science and Technology, 10(4), 2301-2314. https://doi.org/10.21597/jist.773411
- FAO. https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/visualize (Erişim Tarihi: 15.10.2023)
- Gerçekçioğlu, R., Soylu, A., & Bilgener, Ş., (Editörler). (2018). Genel Meyvecilik (Meyve Yetiştiriciliğinin Esasları). NOBEL AKADEMİK YAYINCILIK EĞİTİM DANIŞMANLIK TİC. LTD. ŞTİ. Yayın No.: 351. Geliştirilmiş 5. Basım, VIII+360 s.
- Güleryüz, M., 1975. Özel Meyvecilik Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. 128.
- Güner, E., Evrenosoğlu, Y., & Mertoğlu, K. (2022). Derim Sonrası Farklı Dozlarda Kekik ve Lavanta Yağının Fuji Elma Çeşidinin Kalite Korunumu Üzerine Etkileri. Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(2), 64-69. https://doi.org/10.54975/isubuzfd.1081961
- Haider, S. A., Ahmad, S., Khan, A. S., Anjum, M. A., Nasir, M., & Naz, S. (2020). Effects of salicylic acid on postharvest fruit quality of “Kinnow” mandarin under cold storage. Scientia Horticulturae, 259, 108843. https://doi.org/10.1016/j.scienta.2019.108843
- Hassanpour, H. (2015). Effect of Aloe vera gel coating on antioxidant capacity, antioxidant enzyme activities and decay in raspberry fruit. LWT-Food Science and Technology, 60(1), 495-501. https://doi.org/10.1016/j.lwt.2014.07.049
- Heldt, H. W., & Piechulla, B. (2015). Plant biochemistry. Academic Press. 4’üncü Basımdan Çeviri. Çeviri Editörleri: Prof. Dr. Faik Ahmet Ayaz & Prof. Dr. Atalay Sökmen). 608 s.
- Hosseinifarahi, M., Jamshidi, E., Amiri, S., Kamyab, F., & Radi, M. (2020). Quality, phenolic content, antioxidant activity, and the degradation kinetic of some quality parameters in strawberry fruit coated with salicylic acid and Aloe vera gel. Journal of Food Processing and Preservation, 44(9), e14647. https://doi.org/10.1111/jfpp.14647
- Karaçalı, İ. (2018). Tarımsal Ürünlerin Muhafazası. Ege Üniversitesi Yayınları Ziraat Fakültesi Yayın No: 555. 3. Baskı, 139 s.
- Karaman, S., Okuroğlu, M., Kızıloğlu, F.M., Memiş, S., & Cemek, B. (2009). Karaman ili iklim koşullarına uygun elma depolama yapılarının planlanması. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, (1), 145-154.
- Kaynaş, K., Şeker, M., Gündoğdu, M.A., Sakaldaş, M., Akçal, A., & İzmir, A. (2009). Çanakkale’de Elma Yetiştiriciliğinin Sorunları ve Çözüm Önerileri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, (1), 35-39.
- Khan, A. S., Singh, Z., Abbasi, N. A., & Swinny, E. E. (2008). Pre-or post-harvest applications of putrescine and low temperature storage affect fruit ripening and quality of ‘Angelino’plum. Journal of the Science of Food and Agriculture, 88(10), 1686-1695. https://doi.org/10.1002/jsfa.3265
- Kurubaş, M. S. & Erkan, M. (2018). Impacts of 1-methylcyclopropene (1-MCP) on postharvest quality of 'Ankara' pears during long-term storage. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 42(2), 88-96. https://doi.org/10.3906/tar-1706-72
- Ozgen, M., Reese, R. N., Tulio, A. Z., Scheerens, J. C., & Miller, A. R. (2006). Modified 2, 2-azino-bis-3-ethylbenzothiazoline-6-sulfonic acid (ABTS) method to measure antioxidant capacity of selected small fruits and comparison to ferric reducing antioxidant power (FRAP) and 2, 2 ‘-diphenyl-1-picrylhydrazyl (DPPH) methods. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 54(4), 1151-1157. https://doi.org/10.1021/jf051960d
- Ozturk, B., Ozkan, Y., Altuntas, E., Yildiz, K., & Saracoglu, O. (2013). Effect of aminoethoxyvinylglycine on biochemical, physicomechanical and colour properties of cv. Braeburn apples. Semina: Ciencias Agrarias, 34(3), 1111-1120.
- Özgan, F., & Sabır, F.K. (2018). Albion ve Kabarla çilek çeşitlerinde derim sonrası salisilik ve oksalik asit uygulamalarının soğukta depolama süresince kalite özelliklerine etkileri. Alatarım, 17(2), 89-97.
- Özkan, Y., 1998. Ilıman İklim Meyveleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notu. 371.
- Özrenk, K., Gündoğdu, M., Kaya, T., & Kan T. (2011). Çatak ve Tatvan yörelerinde yetiştirilen yerel elma çeşitlerinin pomolojik özellikleri. Yuzuncu Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 21(1), 57-63.
- Öztürk, B., Keskin, S., Yıldız, K., Kaya, Ö., Kılıç, K., & Uçar, M. (2013). Erzincan koşullarında yetiştirilen ‘Ak Sakı’elma çeşidinin depolama performansı üzerine hasat öncesi naftalen asetik asit ve aminoetoksivinilglisin uygulamalarının etkileri. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpaşa University (JAFAG), 2013(1). https://doi.org/10.13002/jafag185
- Öztürk, B., Özkan, Y., Yıldız, K., Öztürk, A., Kılıç, K., Uçar, M., Karakaya, M., & Karakaya, O. (2014, September). The role of pre-harvest aminoethoxyvinylglycine treatments on fruit quality of Braeburn apple during cold storage. In International Mesopotamia Agriculture Congress (Vol. 22, p. 25).
- Paşazade, E. (2015). Gürün ilçesinde (Sivas) yetiştirilen bazı yerel elma (Malus sp. L.) çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı, 50 s. (Yayımlanmamıştır)
- Polat, M., Mertoglu, K., Eskimez, I., & Okatan, V. (2020). Effects of the fruiting period and growing seasons on market quality in goji berry (L.). Folia Horticulturae, 32(2), 229-239. https://doi.org/10.2478/fhort-2020-0021
- Saraçoğlu, O. (2007). Modifiye atmosferde elma depolanmasında değişik ambalaj filmlerinin uygunluğunun belirlenmesi. GOÜ. Fen Bilimleri Enstitüsü, Gıda Mühendisliği ABD. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış), Tokat.
- Saraçoğlu, O., Kalkışım, Ö., Çekiç, Ç., & Özgen, M. (2011). ‘Yomra’ve ‘Granny Smith’Elma Çeşitlerinin Modifiye Atmosfer Koşullarında Muhafaza Edilebilirliğinin Karşılaştırılması. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1, 40-46.
- Sayyari, M., Esna-Ashari, M., & Tarighi, T.H. (2022). Impacts of salicylic acid, chitosan, and salicyloyl chitosan on quality preservation and microbial load reduction in strawberry fruits during cold storage. Journal of Food Processing and Preservation, 46(7), e16710. https://doi.org/10.1111/jfpp.16710
- Selçuk, N. & Erkan, M. (2015). The effects of 1-MCP treatment on fruit quality of medlar fruit (Mespilus germanica L. cv. Istanbul) during long term storage in the palliflex storage system. Postharvest Biology and Technology, 100, 81-90. https://doi.org/10.1016/j.postharvbio.2014.09.018
- Singleton, V. L., & Rossi, J. A. (1965). Colorimetry of total phenolics with phosphomolybdic-phosphotungstic acid reagents. American journal of Enology and Viticulture, 16(3), 144-158. DOI: 10.5344/ajev.1965.16.3.144
- Sogvar, O. B., Saba, M. K., & Emamifar, A. (2016). Aloe vera and ascorbic acid coatings maintain postharvest quality and reduce microbial load of strawberry fruit. Postharvest Biology and Technology, 114, 29-35. https://doi.org/10.1016/j.postharvbio.2015.11.019
- Türk, R., Erkan, M., Güneş, N. T., & Koyuncu, M. A. (2017). Bahçe Ürünlerinin Muhafazası ve Pazara Hazırlanması. Somtad Yayınları Ders Kitabı, (1), 542.
- Yanar, D., & Ecevit, O. (2009). Elma bahçelerinde faydalı ve zararlı akar türlerinin çeşit tercihi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, (1), 131-137.
- Yasar, F., & Uzal, O. (2023). Oxidative stress and antioxidant enzyme activities in tomato (Solanum lycopersicum) plants grown at two different light intensities. Gesunde Pflanzen, 75(3), 479-485. https://doi.org/10.1007/s10343-022-00716-0
- Yasar, F., Ellialtioglu, S., & Yildiz, K. (2008). Effect of salt stress on antioxidant defense systems, lipid peroxidation, and chlorophyll content in green bean. Russian journal of plant physiology, 55, 782-786. https://doi.org/10.1134/S1021443708060071