Bilyalı
dövme işlemi özellikle otomotiv ve havacılık endüstrilerinde değişken
yüklemeler altında çalışan makine elemanlarının yorulma ömürlerinin
geliştirilmesi için yaygın olarak uygulanan önemli bir mekanik yüzey işleme
yöntemidir. Yorulma ömrünün geliştirilmesi; bilyalı dövme ile malzeme yüzey
altı mikroyapısı ve mekanik özelliklerinin iyileştirilerek çatlak oluşumunun
engellenmesi ve oluşan çatlakların ilerleme hızlarının yavaşlatılması ile
sağlanmaktadır. Bu çalışmada farklı bilyalı dövme parametreleri altında dövülen
AA7075 alüminyum alaşımının yüzey altı mikroyapısında ve mekanik özelliklerinde
meydana gelen değişimlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Bilya boyutu ve bilya püskürtme
basıncı parametrelerinin yüzey altı sertlik değerlerine ve yüzey altı mikroyapısına
etkileri derinliğe bağlı olarak incelenmiştir. Bilyalı dövme deneyleri özel
olarak tasarlanan bilyalı dövme test sisteminde 0,1-0,3 mm ve 0,4-0,9 mm
çaplarında paslanmaz çelik bilyalar ile 2 ve 4 bar püskürtme basınçları altında
gerçekleştirilmiştir. Püskürtme basıncı ve bilya boyutunun artışı ile yüzey
altı sertlik değerleri belirgin bir şekilde iyileşmiş ve sertlik artışı
gözlenen bölgenin derinliği artmıştır. Püskürtme basıncının artışı ile her iki
bilya boyutunda da mikroyapısal değişime uğrayan bölgenin derinliği artış
göstermiştir. Yüksek basınçta büyük boyutlu partiküller ile dövülen numunelerde
plastik deformasyonun şiddeti artmış ve aşırı plastik deformasyona uğramış
bölgeler gözlenmiştir. Püskürtme basıncı ve bilya boyutu artışı nedeniyle
meydana gelen aşırı plastik deformasyon nedeniyle yüzeyde derin ve geniş
çukurcukların ve yüzeysel mikro çatlakların oluşumu belirlenmiştir.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Engineering |
Journal Section | Original Articles |
Authors | |
Publication Date | December 30, 2018 |
Submission Date | February 3, 2018 |
Published in Issue | Year 2018 Volume: 6 Issue: 4 |