AN ANALYSIS OF DYNAMIC PANEL DATA ANALYSIS OF THE FACTORS AFFECTING THE PRICES OF STOCKS

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 25, 119 - 135, 06.01.2019

Zekai Şenol , Selahattin Koç , Selma Şenol

Öz

Stock
markets are closely followed by many people, institutions and structures such
as investors, business managers, market makers, economic administrations. The
development of stock markets, increasing transaction volumes, increasing market
value of companies mean financing for companies, growth for the economy and
earnings for the investor. The aim of the study is to determine macroeconomic
and intrabusiness factors that affect the prices of stocks. Dynamic panel data
analysis was carried out in the Stock Exchange Istanbul (BİST) during the
period of 2010Q1 - 2017Q1 by using data of 23 firms that have continuous
activity in the Metal Goods, Machinery and Equipment Maintenance sector and
whose data can be accessed. In the study, it was seen that past period share
price prices affected current period share price positively. Besides, it was
determined that economic growth, return on assets, liquidity ratio and leverage
ratio affect stock prices positively while Euro region interest rate has
negative effect.

Anahtar Kelimeler

Stocks, Stocks Prices, Dynamic Panel Data Analysis

HİSSE SENETLERİ FİYATLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DİNAMİK PANEL VERİ ANALİZİYLE İNCELENMESİ

Öz

Hisse senetleri
piyasaları, yatırımcılar, işletme yöneticileri, piyasa yapıcıları, ekonomi
yönetimleri gibi birçok kişi, kurum ve yapı tarafından yakından takip
edilmektedir. Hisse senetleri piyasalarının gelişmesi, işlem hacimlerinin
artması, şirketlerin piyasa değerlerinin yükselmesi, şirketler için finansman,
ekonomi için büyüme ve yatırımcı için kazanç anlamına gelmektedir. Çalışmanın amacı, hisse senetlerinin
fiyatlarını etkileyen makroekonomik ve işletme içi faktörleri tespit etmektir. Çalışmada Borsa İstanbul (BİST) bünyesinde, 2010Q1
– 2017Q1 döneminde, Metal Eşya, Makine ve Gereç Bakımı sektöründe kesintisiz
faaliyette bulunan ve verilerine ulaşılabilen 23 firmanın verileri kullanılarak
dinamik panel veri analiz yapılmıştır. Çalışmada geçmiş dönem hisse senedi
fiyatlarının cari dönem hisse senedi fiyatlarını pozitif yönde etkilediği
görülmüştür. Bunun yanında, ekonomik büyüme, aktif karlılık oranı, cari oran ve
kaldıraç oranının hisse senetleri fiyatlarını pozitif yönde etkilerken, Euro
bölgesi faiz oranının negatif yönde etkilediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hisse Senetleri, Hisse Senetleri Fiyatları, Dinamik Panel Veri Analizi

Kaynakça

• Aksoy Ahmet ve Tanrıöven Cihan (2013), Sermaye Piyasası Yatırım Araçları ve Analizi, Dördüncü Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Albeni Mesut ve Demir Yusuf (2005), “Makroekonomik Göstergelerin Mali Sektör Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi: İMKB Uygulamalı”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, s. 1 – 18.
• Al-Tamimi, H. A. H., Alwan, A. A., ve Abdel Rahman, A. A. (2011), “Factors Affecting Stock Prices in the UAE Financial Markets”, Journal of Transnational Management, 16(1), s.3-19.
• Ayvaz, Özlem (2006), “Döviz Kuru ve Hisse Senetleri Fiyatları Arasında Nedensellik İlişkisi”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(2), s. 1 – 14.
• Belen Muhammet ve Karamelikli Hüseyin (2016), “Türkiye’de Hisse Senedi Getirileri ile Döviz Kuru Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: ARDL Yaklaşımı”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 45(1), s. 34 – 42.
• Cai, J., ve Zhang, Z. (2011), “Leverage Change, Debt Overhang, and Stock Prices. Journal of Corporate Finance”, 17(3), s. 391-402.
• Çetin A. Cüneyt ve Bıtırak İ. Anıl (2015), “Türkiye Ekonomisinde Makroekonomik Değişkenlerin Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: Arbitraj Fiyatlama Modeli Ekseninde Bir Analiz”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 6(12), s. 1 – 19.
• Çoşkun, Metin (2010), Para ve Sermaye Piyasaları, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Demir Yusuf (2001), “Hisse Senedi Fiyatını Etkileyen İşletme Düzeyindeki Faktörler ve Mali Sektör Üzerine İMKB’de Bir Uygulama”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 6(2), s. 109 – 130.
• Dizdarlar, H. I., ve Derindere, S. (2008), “Hisse Senedi Endeksini Etkileyen Faktörler: İMKB 100 Endeksini Etkileyen Makroekonomik Göstergeler Üzerine Bir Araştırma”, Yönetim Dergisi, 19(61), s. 113-124.
• Durukan, M. Banu (1999). “İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında Makroekonomik Değişkenlerin Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi”. İMKB Dergisi. 3(11). 19 – 39.
• Ege, İ., ve Bayrakdaroğlu, A. (2009), “İMKB Şirketlerinin Hisse Senedi Getiri Başarılarının Lojistik Regresyon Tekniği ile Analizi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 5(10), s. 139-158.
• Eyüboğlu Kemal ve Eyüboğlu Sinem (2017), “Ekonomik Güven Endeksi ile Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Türkiye Örneği”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), s. 603 – 614.
• Güngör, B. ve Yerdelen Kaygın, C. (2015), “Dinamik Panel Veri Analizi ile Hisse Senedi Fiyatını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi”, Kafkas Üniversitesi İdari ve İktisadi Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(9), s. 150 – 168.
• Güriş Selahattin ve Pala Aynur (2016), “Hisse Senedi Getirisi ve Firma Karakteristleri Arasındaki İlişkinin Borsa İstanbul Üzerinde Test Edilmesi: Panel Veri Modeli Uygulaması”. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 8(15), s. 413 – 421.
• Kaderli Yusuf ve Başkaya Hatice (2014), “Halka Açık Firmalarda Kar Payı Dağıtım Duyurularının Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisinin Ölçülmesi: Borsa İstanbul’da Bir Uygulama”, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), s. 49 – 64.
• Kalaycı, Ş., ve Karataş, A. (2005), “Hisse Senedi Getirileri ve Finansal Oranlar İlişkisi: İMKB’de Bir Temel Analiz Araştırması”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (27), s. 146-158.
• Kanalıcı Akay, H. ve Nargeleçekenler, M. (2009), “Para Politikası Şokları Hisse senedi Fiyatlarının Etkiler mi? Türkiye Örneği”, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 28(2), s. 129-152.
• Kanalıcı, Hülya (1997), “Hisse senedi Fiyatlarının Tespiti ve Tesir Eden Faktörler”, SPK Yayınları, 77.
• Karaca S. Serdar ve Başçı E. Savaş (2011), “Hisse Senedi Performansını Etkileyen Rasyolar ve İMKB 30 Endeksinde 2001 – 2009 Dönemi Panel Veri Analizi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), s. 337 – 347.
• Karan, Mehmet Baha (2013), Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi. Dördüncü Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Kaya Abdulkadir ve Öztürk Meryem (2015), “Muhasebe Karları ile Hisse Senedi Fiyatları Arasında İlişki: BİST Firmaları Üzerine Bir Uygulama”., Muhasebe Finansman Dergisi, 67, s. 37 – 54.
• Kaya Vahdet, Çömlekçi İstemi ve Kara Oğuz (2013), “Hisse Senedi Getirilerini Etkileyen Makroekonomik Değişkenler 2002 – 2012 Türkiye Örneği”., Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35, s. 167 – 176.
• Korkmaz Turhan ve Ceylan Ali (2017), Sermaye Piyasası ve Menkul Değerler Analizi, Sekizinci Baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• Peiro, A. (2016), “Stock Prices and Macroeconomic Factors: Some European Evidence”, International Review of Economics and Finance, 41, s. 287-294.
• Pramod Kumar, N. A. I. K., ve Puja, P. (2012), “The Impact of Macroeconomic Fundamentals on Stock Prices Revisited: An Evidence from Indian Data”.
• Sayılgan Güven ve Süslü Cemil (2011), “Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: Türkiye ve Gelişmekte Olan Piyasalar Üzerine Bir İnceleme”, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 5(1), s. 73 – 96.
• Sönmez, F., ve Terzioglu, M. (2007), “Gayri Safi Millî Hasila IMKB 100 Endeksini Etkiliyor mu?”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (33).
• Sunde, T., ve Sanderson, A. (2009), “A Review of The Determinants of Share Prices. Journal of Social Sciences”, 5(3), s. 188-192.
• Şişman M. Emin, Çömlekçi İstemi ve Şahin Özkan (2017), “Hisse Senedi Fiyatını Etkileyen İşletme Düzeyindeki Faktörleri Borsa İstanbul’da Bir Uygulama”, Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), s. 88 – 107.
• Wongbangpo, P., ve Sharma, S. C. (2002), “Stock Market and Macroeconomic Fundamental Dynamic Interactions: ASEAN-5 Countries”, Journal of Asian Economics, 13(1), s. 27-51.
• Yalçıner, K., Atan, M., & Boztosun, D. (2005), “Finansal Oranlarla Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişki”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (27).
• Yapraklı Sevda ve Güngör Bener (2007), “Ülke Riskinin Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi: İMKB 100 Endeksi Üzerine Bir Araştırma”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 62(2), s. 199 – 218.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2013), Panel Veri Analizi: Stata Uygulamalı, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Zügül, M., ve Şahin, C. (2009), “İMKB 100 Endeksi ile Bazı Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkiyi İncelemeye Yönelik Bir Uygulama”, Akademik Bakış, 16, s. 1-16.