Mobil Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanımını Etkileyen Faktörlerin Teknoloji Kabul Modeli Çerçevesinde İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: Ek, 14 - 26, 31.12.2020

Halil İbrahim Zeybek , Handan Çam

Öz

Yeni teknolojiler kapsamında değerlendirilen mobil coğrafi sistemlerinin tartışıldığı bu çalışmanın amacı; mobil olarak kullanıma sunulan CBS uygulamalarının mobil kullanıcılar tarafından nasıl algılandığı ve kullanıcıların kullanım yönündeki algılarını etkileyen faktörleri belirlemektir. Araştırmanın amacı doğrultusunda çalışmanın anakütlesi TR90 bölgesinde yer alan 6 ilden (Gümüşhane, Giresun, Trabzon, Artvin, Ordu, Rize) oluşmaktadır. Çalışmanın Örneklem kütlesinin belirlenmesinde tabakalama örnekleme yöntemi kullanılmıştır. İl bazında %95 güven aralığında e=%5 hata payı ile yapılan tabakalama örnekleme yöntemi sonucunda 200 katılımcıdan oluşan örneklem sayısına ulaşılmıştır. Çalışmanın kapsadığı illerden elde edilen veri seti yapısal eşitlik analiz yöntemi kapsamında ve tanımsal istatiksel yöntemler kullanılarak analiz edilmiştir. Amaç kapsamında değişkenleri modele dahil etmeden önce güvenilirlik geçerlilik analizleri uygulanmıştır. Analizler sonucunda değişkenler 9 faktöre ayrılmıştır. Elde edilen faktörler yapısal eşitlik analizi sonucunda 14 farklı hipotezle sınanmıştır. Çalışmada önerilen 14 hipotezin 6 tanesi reddedilmiş 8 tanesi kabul edilmiştir. Mobil coğrafi sistemlerin kullanıcılar tarafından benimsenmesi dikkate alındığında, teknolojiden kullanım kolaylığı, fayda, uyum, zaman tasarrufu gibi avantajları algılayan kullanıcıların bu teknolojiyi kullanma yönünde eyleme geçebilecekleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mobil Coğrafi Bilgi Sistemleri, Yapısal Eşitlik Modeli, Teknoloji Kabul Modeli

Kaynakça

• Aktaş, S. (2007). Teknoloji kabul modeli ile muhasebecilerin bilgi teknolojisi kullanımına yönelik bir uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gebze Teknik Üniversitesi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Kocaeli.
• Anderson, J. C. & Gerbıng D. W. (1988). Structural equation modeling in practice: a review and recommended two-step approach. Psychological Bulletin, 103(3), 411-423.
• Çakar, M. M. (2018). Girişimcilerin bilgi teknolojilerini kullanma nedenlerinin teknoloji kabul modeli kapsamında analizi: Manisa ili örneği, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Çam, H. (2012). Türkiye'deki üniversitelerde bulut bilişim teknolojisinin uygulanabilirliğinin teknoloji kabul modeli yaklaşımıyla belirlenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Davis, F. D. (1989). Perceived usefulness, perceived ease of use, and user acceptance of information technology. MIS Quarterly. 13(3), 319-340.
• Demirci, A. (2012). Öğretmenler için CBS: coğrafi bilgi sistemleri, İstanbul: Fatih University Publications.
• Döner, F. (2005). Mobil coğrafi bilgi sistemleri (mcbs): temel kavramlar ve uygulamalar. KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Dursun, Y. & Kocagöz E. (2010). Yapısal eşitlik modellemesi ve regresyon: karşılaştırmalı bir analiz. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (35), 1-17.
• Ülkenli, Z., Demiralp, S. & Kubin C. (2001). Eminönü Ordu caddesi ve yakın çevresi Kentsel Tasarım Projesinde Mobil GIS uygulaması sayısal grafik CBS semineri, [Çevrim-içi: https://docplayer.biz.tr/775377-Gis-her-yerde-1-e-harita-tm-sayisal-grafik-in-gis-stratejisi-5-autodesk-in-gis-stratejisi-7.html], Erişim tarihi: 01.07.2019.
• Ertuğay, K. (2003) İtfaiye erişebilirliğini CBS kullanılarak ölçme ve değerlendirilmesi: Ankara Çankaya ilçesi plan çalışması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Jodezi ve Coğrafi Bilgi Teknolojileri, ODTÜ, Ankara.
• Esrı :ArcPad : Mobil GIS, Environmental Systems Rescarch Institute, Califormia, USA, 2004
• Gögüş, G. Ç. (2014). Teknoloji kabul modeli ve değiştirme maliyetinin müşteri sadakati üzerine etkileri: muhasebe yazılım programları üzerine bir çalışma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. TC Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Hair, Joseph F. Jr., Ralph E. Anderson, Ronald L. T. & William C. B. (1998). Multivariate data analysis. (5th ed.). New Jersey: Prentice Hall, Upper Saddle River.Hox, J. J. & Bechger, T.M. (1995).An introduction to structural equation modeling. Family Science Review, 11, 354-373.
• Koca, M. (2006). Bilgi ve iletişim teknolojiler kabul ve kullanımı birleştirilmiş modelinin değişkenlerine göre öğretmenlerin bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanmalarının incelenmesi.” Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ankara.
• Meydan, C. H. & Şeşen, H (2015) Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Montoya L. Geo-data acquisition through mobile GIS and digital video: an urban disaster management perspective. Environmental Modelling & Software, 18(10), 869-876.
• Tsai,C.Y, Wang,C.C. & Lu , M. T.(2011).Using the technology acceptance model to analyze ease oof use of a mobile communication system. Social Behavior and Personality,39(1), 65-70.
• Turan Bülent ,(2011) Bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımının Teknoloji Kabul Modeli ile incelenmesi ve sınıf öğretmenleri üzerinde bir uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bilecik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bilecek.
• Tüfekçi, N. & Tüfekçi Ö. K. (2006). Bankacılık sektöründe farklı olma üstünlüğünün ve müşteri sadakatinin yarattığı değer: Isparta ilinde bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(4), 170-183.
• Yomralıoğlu, T. (2009). Coğrafi bilgi sistemleri: temel kavramlar ve uygulamalar, (5. Baskı), İstanbul: Seçil Ofset.
• Yomralıoğlu T. (2000) Coğrafi bilgi sistemleri: temel kavramlar ve uygulamalar, İstanbul: Seçil Ofset.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.