Türkiye Satın Alma ve Birleşme Faaliyetleri Üzerine Bir Analiz: MAIRCA Yöntemi

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 1, 1 - 11, 23.02.2021

Esra Aksoy

Öz

Bir ülkede yaşanan ekonomik gelişmeler, diğer ülkelerdeki ekonomik durumlarla bağlantı halindedir. M&A, dünya genelinde işletmelerin ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Günümüz koşullarında şirketler, rekabet avantajı ve karlılıktaki artış için her an fırsatı yakalamaya hazır konumdadır. Bu yüzden şirketler içsel büyüme, başka bir işletme ile birleşme ya da onu satın alma ile dışsal olarak büyüme yoluna gidebilirler. M&A’da en yaygın gerekçe, ekonomik sinerji yaratılmasıdır. Küresel ekonomik gelişmelerle birlikte Türkiye’deki şirketler de karlarını arttırmak ve pazardaki payını büyütmek için daha fazla müşteriye ulaşmayı istemektedir. Gün geçtikçe daha rekabetçi olan ekonomik koşullar altında şirketler sınır ötesi birleşme faaliyetlerinde bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı ise Türkiye M&A verilerinin belirlenen kriterler doğrultusunda yıl bazlı performans analizini yapmaktır. 2015-2019 yılları arasında belirlenen dört kriterin verileri kullanılmıştır. Entropy yöntemiyle kriter ağırlıkları, MAIRCA ÇKKV yöntemi kullanılarak da yılların performans değerlendirmesi yapılmıştır. Bu bağlamda Türkiyede M&A ‘nın hangi yıl iyi performans gösterdiği belirlenmiştir. Sonuç olarak; 2015-2019 yılları arasında belirlenen kriterlere göre en iyi performans gösteren yıl 2015’dir. Genel bir değerlendirme ile gün geçtikçe M&A performansı yıllara göre düşüş göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Çok Kriterli Karar Verme, Birleşme ve Satınalma, Performans, MAIRCA, Entropi

An Analysis on Turkey's Merger and Acquisition Activities: MAIRCA Method

Öz

Economic developments in one country are linked to the economic situations in other countries. Merger and Acquisition (M&A) has become an integral part of firms around the world. In today's conditions, firms are ready to seize the opportunity for competitive advantage and an increase in profitability. Firms can go on the path of external growth through internal growth, merging with, or purchasing other firms. The most common justification in M&A is to create economic synergy. Firms with global economic developments in Turkey wants to reach more customers to enlarge its share of the market and to increase their profits. Under more competitive economic conditions, firms cross-border mergers. This paper aims to analyze the year based on performance criteria that determine the direction of Turkey's M & A data. The data of four criteria determined between 2015-2019 were used. Criteria weights with the entropy method and the performance evaluation of the years by using the MAIRCA MCDM method was performed. It has been determined which year M&A performed better. As a result; according to the criteria determined between 2015-2019 the best performing year is 2015 and M&A performance decreases over the years.

Anahtar Kelimeler

Multi Criteria Decision Making, Merger and Acquisition, Performance, MAIRCA, Entropy

Kaynakça

• Agrawal, A., Sushil & Jain, P.K. (2015). Multiple perspectives of mergers and acquisitions performance. Sushil, G. Chroust (Eds.), Systemic Flexibility and business agility (Chapter 23). Springer India https://doi.org/10.1007/978-81-322-2151-7_23.
• Akçakanat Ö., Eren, H. Aksoy, E. ve Ömürbek, V. (2017). Bankacılık sektöründe entropi ve waspas yöntemleri ile performans değerlendirmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 285-300.
• Akyene, T. (2012). Cell phone evaluation base on entropy and topsis. Interdisciplinary Journal of Research in Business. 1(12), 9-15.
• Ayçin, E. ve Güçlü, P. (2020). Bist ticaret endeksinde yer alan işletmelerin finansal performanslarının entropi ve mairca yöntemleri ile değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (85), 287-312.
• Ayçin, E. ve Orçun, Ç. (2019). Mevduat bankalarının performanslarının entropi ve maırca yöntemleri ile değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(42), 175-194.
• Badi, I. ve Ballem, M. (2018). Supplier selection using the rough bwm-maırca model: a case study in pharmaceutical supplying in Libya. Decision Making: Applications In Management and Engineering, 1(2), 16-33.
• Bakır, M., Akan, Ş., Kıracı, K., Karabasevic, D., Stanujkic, D. & Popovic, G. (2020). Multiple-criteria approach of the operational performance evaluation in the airline industry: evidence from the emerging markets. Romanian Journal of Economic Forecasting, XXIII (2), 149-172.
• Chakraborty, S. & Zavadskas, E.K. (2014). Applications of waspas method in manufacturing decision making. Informatica, 25(1), 1-20.
• Chatterjee, K., Pamucar, D. & Zavadskas, E. K. (2018). Evaluating the performance of suppliers based on using the r'amatel-mairca method for green supply chain implementation in electronics industry. Journal Of Cleaner Production, 184, 101-129.
• Chen, W., Feng, D. & Chu, X. (2015). Study of poverty alleviation effects for Chinese fourteen contiguous destitute areas based on entropy method. International Journal of Economics and Finance, 7(4), 89-98.
• Çınaroğlu, E. (2020). Yenilikçi girişimlere ait faaliyetlerin entropi destekli mabac yöntemi ile değerlendirilmesi. Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi, 9(1), 111-135.
• Dashore, K., Pawar, S.S., Sohani, N. & Verma, D.S. (2013). Product evaluation using entropy and multi criteria decision making methods. International Journal of Engineering Trends and Technology (IJETT), 4(5), 2183-2187.
• Dehdasht, G., Ferwati M.S., Zin, R.M, Abidin, N.Z. (2020). A hybrid approach using entropy and topsis to select key drivers for a successful and sustainable lean construction implementation. Plos One, 15(2): e0228746. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0228746.
• Delice, E. K., Adar, T., Emeç, Ş., & Akkaya, G. (2019). A comprehensive analysis of location selection problem for underground waste containers using ıntegrated mc-hflts&maırca and mabac methods. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (Özel Sayı),15-33.
• Deloitte Annual Turkish M&A Review (2019).[https://www2.deloitte.com/tr/en/pages/mergers-and-acquisitions/articles/annual-turkish-ma-2019.html], (Erişim tarihi:10.10.2020).
• Dev, S., Aherwar, A. & Patnaik, A. (2020). Material selection for automotive piston component using entropy-vikor method. Silicon, 12(1), 155-169.
• Eyceyurt, T. ve Serçemeli, M.( 2013). Şirket birleşme ve satın almalarının hisse senedi fiyatına etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(1), 159-175.
• Gigović, L., Pamučar, D., Bajić, Z., & Milićević, M. (2016). The combination of expert judgment and gis-mairca analysis for the selection of sites for ammunition depots. Sustainability, 8(4), 372.
• İlarslan K. ve Aşıkoğlu, H.,R. (2012). Birleşme ve satın almaların işletmelerin finansal performansı üzerindeki etkilerinin incelenmesi: panel veri analizi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 49(572), 59-78.
• İştar, E. (2014). Birleşme ve satın alımların başarısında etik değerlerin rolü. KTU Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 111-124.
• Karaatlı, M. (2016). Entropi-gri ilişkisel analiz yöntemleri ile bütünleşik bir yaklaşım: turizm sektöründe uygulama, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 21,(1), 63-77.
• Karcıoğlu, R., Abar, H., Ağırman, E., Kantar, M., A., Gülrenk, M. ve Okuyucu, N. (2019). Birleşme ve satın alma işlemlerinin hisse senedi fiyatına etkisi: Borsa İstanbul’da bir araştırma. KAÜİİBFD, 10(20), 987-1006.
• Koca, G., Ekinci, F. & Şimşek, M. (2019). Vergi gelirleri bakımından OECD ülkelerinin performansının bütünleşik entropi-aras yöntemi ile değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,18(70), 964-985.
• Koi-Akrofi, G. Y. (2016). Mergers and acquisitions: post- merger and acquisition integration, International Journal of Economics, Finance and Management, 5(2), 49-56.
• Lee, W.-S. (2013). Merger and acquisition evaluation and decision making model. Service Industries Journal, 33(15-16), 1473–1494.
• Li, X., Wang, K., Liu, L., Xin, J., Yang, H., & Gao, C. (2011). Application of the entropy weight and topsis method in safety evaluation of coal mines. Procedia Engineering, 26, 2085-2091.
• Mamak Ekinci, E.B. ve Can, G. F. (2018). Algılanan iş yükü ve çalışma duruşları dikkate alınarak operatörlerin ergonomik risk düzeylerinin çok kriterli karar verme yaklaşımı ile değerlendirilmesi, Ergonomi,1(2), 77-91.
• Mavlutova, I. & Olevsky, G. (2015). Mergers and acquisitions (m&a) as modern ways of investments. International Journal in Economics and Business Administration, III(4), 72- 83.
• Muravev, D., Hu, H., Zhou, H. & Pamucar, D. (2020). Location optimization of cr express ınternational logistics centers. Symmetry, 12(1), 143; doi:10.3390/sym12010143.
• Ömürbek N., Eren, H. ve Dağ, O. (2017). Entropi-aras ve entropi-moosra yöntemleri ile yaşam kalitesi açısından AB ülkelerinin değerlendirilmesi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergis, 10(2), 29-48.
• Palczewski, K., Sałabun, W. (2019). The fuzzy topsis applications in the last decade. Procedia Computer Science 159, 2294-2303.
• Pamucar, D. S., Tarle, S. P., & Parezanovic, T. (2018). New hybrid multicriteria decision-making dematel-maırca model: sustainable selection of a location for the development of multimodal logistics centre. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 31(1), 1641-1665.
• Pamučar, D., Mihajlović, M., Obradović, R. & Atanasković, P. (2017). Novel approach to group multi-criteria decision making based on interval rough numbers: Hybrid dematel-anp-mairca model. Expert Systems with Applications, 88, 58-80.
• Pamučar, D., Vasin, L. & Lukovac, V. (2014). Selection of railway level crossing for investing in security equipment using hybrid dematel-marica model. In Proceeding of the XVI International Scientific-expert Conference on Railways, Railcon, Niš, Serbia, 9-10 October, 89-92.
• Piesse, E., Lee, R.F., Lin, U., Un, C. & Kuo, H.C. (2005). Merger and acquisition: definitions, motives, and market responses. Lee Alice: Encyclopedia of Finance Chap 27 Revise Proof page 541, Erişim: https://www.researchgate.net/publication/290095164_Merger_and_Acquisition_Definitions_Motives_and_Market_Responses.
• Saraloğlu Güler, E., & Can, G.F. (2020). Material selection for microstrip antenna using critic-miacra integration as a practical approach, Eskişehir Technical University Journal Of Science And Technology A-Applied Sciences and Engineering, 21(1), 1 – 20.
• Selçuk, E. A., Köksal, E. ve Altıok Yılmaz, A. (2016). Birleşme ve satın alma işlemlerinin şirket ve sektör düzeyinde etkileri. Business & Management Studies: An International Journal, 4(1), 48-62.
• Shemshadi, A., Shirazi, H., Toreihi, M. & Tarokh, M.J. (2011). A fuzzy vikor method for supplier selection based on entropy measure for objective weighting. Expert Systems with Applications, 38(10), 12160-12167.
• Sushil, G. Chroust (Eds.), Systemic Flexibility and Business Agility, (Agrawal, A., Sushil and P. K. Jain, Multiple Perspectives of Mergers and Acquisitions Performance, chapter 23), Flexible Systems Management, Springer India 2015 DOI 10.1007/978-81-322-2151-7_23.
• Topak, M.S. ve Çanakçıoğlu, M. (2019). Banka performansının entropi ve copras yöntemi ile değerlendirilmesi: Türk bankacılık sektörü üzerine bir araştırma. Mali Çözüm Dergisi, 29(154), 107-132.
• Ulutaş, A. (2018). Entropi temelli rov yöntemi ile esnek üretim sistemi seçimi. Business and Economics Research Journal, 9(1), 187-194.
• Ulutaş, A. (2019). Swara ve mairca yöntemleri ile catering firması seçimi. Business & Management Studies: An International Journal, 7(4), 1467-1479.
• Zahid, N. & Shah, A. M. (2011), Mergers and acquisitions in ınternational business, European Scientific Journal, 22, 43-56.