Kişilik Özelliklerinin Bireylerin Finansal Tutumları Üzerindeki Rolü

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 3, 1234 - 1251, 25.09.2021

Faruk Dayı , Z. Nihan Çetin

Öz

Kişilik özellikleri bireylerin yaşamlarındaki pek çok konuda tutum, karar ve davranışlarını etkileyebilmektedir. Finansal tutum ve davranışlarda da bireylerin kişisel özelliklerinin etkisi olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle çalışmada bireylerin olaylara yönelik bakış açısında önemli bir etkisi olduğu düşünülen kişilik özelliklerinin, finansal tutumlarına etkisi incelenmektedir. 424 katılımcı ile yürütülen çalışmada 44 maddeden oluşan Beş Faktör Kişilik Ölçeği ve 6 maddeden oluşan Finansal Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler ile SPSS 22,0 ile AMOS 23 programlarında frekans, güvenilirlik ve geçerlilik, doğrulayıcı faktör analizi ve Yapısal Eşitlik Modeli kurularak analiz edilmiştir. Analizler sonucunda Beş Faktör Kişilik Özellikleri Ölçeğinden uyumluluk boyutu ve diğer boyutlara ait düşük faktör yüküne sahip olan ifadeler çıkarılmıştır. Çalışmada elde edilen bulgularda sorumluluk kişilik özelliğinin finansal tutum üzerinde anlamlı ve pozitif bir etkisi olduğunu göstermektedir. Dışa dönüklük, nevrotizm ve açıklık özelliklerinin finansal tutum üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kişilik Özellikleri, Beş Faktör Kişilik Kuramı, Finansal Tutum, Davranışsal Finans

The Role of Personality Traits in Individuals’ Financial Attitudes

Öz

It is assumed that personality traits have significant effects on financial attitudes as personality can affect attitudes, decisions, and behaviors of causal life in various aspects. Therefore, this study examines the effects of personality on financial attitudes. In the study, the Five-Factor of Personality Traits Scale, which consisted of 44 articles, and the Financial Attitude Scale, which consisted of 6 articles are applied to 424 participants. The obtained data were analyzed by frequency, reliability and validity, and confirmatory factor analysis, Structural Equation Model in SPSS 22.0 and AMOS 23 software. As a result of the analyses, expressions with low factor loadings belonging to the compatibility dimension and other dimensions were removed from the Five-Factor Personality Traits Scale. The results show that "responsibility" as a personality trait has a significant and positive effect on financial attitude. On the other hand, the personal traits called "extraversion", "pexretizro" and "openness" did not have a significant effect on the financial attitude.

Anahtar Kelimeler

Personality Traits, The Big Five Personality Traits, Financial Attitude, Behavioral Finance

Kaynakça

• Alkaya, A., ve Yağlı, İ. (2015). Finansal okuryazarlık-finansal bilgi, davranış ve tutum: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi İİBF öğrencileri üzerine bir uygulama. Journal of International Social Research, 8(40), 585-599.
• Aslan, S. (2008). Kişilik, huy ve psikopatoloji. Rewiews, Cases and Hypotheses in Psychiatry RCHP, 2(1-2), 7-18.
• Brooks, C. ve Williams, L. (2020). The impact of personality traits on attitude to financial risk (Kasım 12, 2020). Erişim adresi: SSRN: https://ssrn.com/abstract=3729114 veya http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3729114
• Cobb-Clark, D. A. ve Schurer, S. (2011). The stability of big-five personality traits. Economic letters, 115 (2012), 11-15.
• Costa, P. T. ve McCrae, R. R. (1992). NEO PI-R: professional manual: Revised NEO PI-R and NEO-FFI. Florida: Psychological Assessment Resources.
• Costa Jr, P. T. ve McCrae, R. R. (2014). The NEO inventories. R.P. Archer. ve S.R. Smith (Eds), Personality Assessment içinde (s. 223-256). New York: Routledge.
• Davey, J. ve George, C. (2011). Personality and Finance: The effects of personality on financial attitudes and behaviour. International Journal of Interdisciplinary Social Sciences, 5(9), 275-294
• Ellis, A., Abrams, M. ve Abrams, L. (2008). Personality theories: Critical Perspectives. New York: Sage.
• Funfgeld, B. ve Wang, M. (2009). Attitudes and behavior in everyday finance: evidence from Switzerland. International Journal of Bank Marketing, 27(2), 108-128.
• Gönen, E. ve Özmete, E. (2007). Finansal refah: Finansal yönetim sürecinden duyulan tatmin, finansal davranışlar ile öz-saygı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 11(11), 57-69.
• Hampson, S. E. (2012). Personality processes: Mechanisms by which personality traits “get outside the skin”. Annual Review of Psychology, 63, 315-339.
• Hitay, K. ve Anbar, A. (2020). Kişilik özelliklerinin finansal risk toleransı üzerindeki etkisi: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (87), 203-224.
• King, E. ve Rogers, H. (2014). Intelligence, personality, and creativity: unleashing the power of intelligence and personality traits to build a creative and innovative economy. Washington, DC.: World Bank.
• Matthews, G., Deary, I. J. ve Whiteman, M. C. (2003). Personality traits. Cambridge: Cambridge University Press.
• McCrae, R. R. ve Costa, P. T. (2003). Personality in adulthood: A five-factor theory perspective. New York: Guilford Press.
• McCrae, R. R., Costa, Jr, P. T. ve Martin, T. A. (2005). The NEO–PI–3: A more readable revised NEO personality inventory. Journal of Personality Assessment, 84(3), 261-270.
• Nano, D. (2015). The interrelationship between financial attitude, financial behavior and financial knowledge, International Journal of Business and Technology, 4(1), 9-12.
• Nga, J. K. ve Yien, L. K. (2013). The influence of personality trait and demographics on financial decision making among generation Y. Young Consumers. 14(3), 230-243.
• Norvilitis, J. M., Merwin, M. M., Osberg, T. M., Roehling, P. V., Young, P., ve Kamas, M. M. (2006). Personality factors, money attitudes, financial knowledge, and credit‐card debt in college students 1. Journal of Applied Social Psychology, 36(6), 1395-1413.
• Onur, N. ve Nazik, M. H. (2014). Öğretmenler için bireysel finans alanında finansal tutum ölçeğinin geliştirilmesi (ftö): geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Vocational Education, 9(4), 90-99.
• Özdemir, O., Özdemir, P.G., Kadak, M.T. ve Nasıroğlu, S.(2012). Kişilik gelişimi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(4), 566-589.
• Özer, G. ve Mutlu, U. (2019). The effects of personality traits on financial behaviour. Journal of Business Economics and Finance, 8(3), 155-164.
• Parotta, J. L. ve Johnson, P. J. (1998). The impact of financial attitudes and knowledge on financial management and satisfaction of recently married individuals. Financial Counseling and Planning, 9(2), 59-75.
• Perugini, M. ve De Raad, B. (2001). Personality and economic behaviour. European Journal of Personality, 15(S1), 1-4.
• Rai, K., Dua, S. ve Yadav, M. (2019). Association of financial attitude, financial behaviour and financial knowledge towards financial literacy: a structural equation modeling approach. FIIB Business Review, 8(1), 51-60.
• Sadiq, M. N. ve Khan, R. A. A. (2019). Impact of personality traits on investment intention: the mediating role of risk behaviour and the moderating role of financial literacy. Journal of finance and Economics research, 4(1), 1-18.
• Schmitt, D. P., Allik, J., McCrae, R. R. ve Benet-Martínez, V. (2004). The geographic distribution of big five personality traits: patterns and profiles of human self-description across 56 nations. (Yayımlanmamış çalışma).
• Schmitt, D. P., Allik, J., McCrae, R. R. ve Benet-Martínez, V. (2007). The geographic distribution of big five personality traits: Patterns and profiles of human self-description across 56 nations. Journal of Cross-Cultural Psychology, 38(2), 173–212.
• Stock, R. M., Von Hippel, E. ve Gillert, N. L. (2016). Impacts of personality traits on consumer ınnovation success. Research Policy, 45(4), 757-769.
• Sümer, N. ve Sümer, H.C. (2005) Beş faktör kişilik özellikleri ölçeği (Yayımlanmamış çalışma).
• Şimşek, M. Ş., Çelik, A. ve Akgemci, T. (2015). Davranış bilimlerine giriş ve örgütlerde davranış. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Vassend, O. ve Skrondal, A. (2011). The NEO personality inventory revised (NEO-PI-R): Exploringthe measurement structure and variants of the Five-Factor Model. Personality and Individual Differences, 50 (2011), 1300-1304.
• Yazgan İnanç, B. Y. ve Yerlikaya, E. E. (2018). Kişilik kuramları. Ankara: Pegem.
• Yıldız, B. ve Aslan, H. (2019). İmalat firmalarında inovasyon faaliyetlerinde karşılaşılan güçlükler: bir ölçek geliştirme çalışması. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(3), 93-115.
• Yıldız, B. ve Çiğdem, Ş. (2019). Firma inovasyon stratejisinin inovasyon performansı üzerindeki etkisinde tedarikçi inovatifliğinin aracı rolü. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 1761-1777.
• Wolff, H. ve Kim, S. (2012). The Relationship Between Networking Behaviors and the Big Five Personality Dimensions. Career Development International, 17(1), 43–66.