Geomorphological and Morphometric Appearance of West of Kır Mountains (Denizli)

Year 2023, Volume: 14 Issue: 2, 691 - 712, 12.06.2023

Hasan Akpınar , Yıldırım Atayeter

Abstract

Different and remarkable shapes occur as a result of karstification in areas where water-soluble rocks are dominant. The bedrock is an important factor for the formation of these shapes, but the lithological features of the area are not a sufficient factor for the karstification to take place fully. Tectonic, geomorphological, climate, vegetation and soil characteristics of the area are among the important factors affecting karstification. Mesozoic aged limestones are widely distributed in the research area, which is located within the Western Taurus karst belt. This has led to the observation of many remarkable karst shapes in the field. There are karstic depressions with NE-SW direction to the west of the Kır Mountains within the research area. These depressions are Yoran Uvalasi in the north of the site and Kızılca, Ovacık and Kırkoluk poljes in the south respectively. In the study, the physical geography features of the field are discussed. In this context, the geology, fault density, temperature, precipitation, soil, vegetation, altitude and geomorphology map of the field were created with the data obtained from the relevant institutions and the produced DEM data in the GIS environment. Morphometric analyzes were applied to determine the degree of impact of tectonism and erosion activities on the depressions in the research area.

Keywords

Kır Mountains, Karst Shapes, Morphometric Analyses.

Kır Dağları (Denizli) Batısının Jeomorfolojik ve Morfometrik Görünümü

Abstract

Suda çözünebilen kayaçların hakim olarak görüldüğü sahalarda karstlaşma sonucu birbirinden farklı ve dikkat çekici şekiller meydana gelmektedir. Bu şekillerin meydana gelebilmesi için ana kaya önemli bir faktördür ancak karstlaşmanın tam anlamıyla gerçekleşebilmesi için sahanın sahip olduğu litolojik özellikler tek başına yeterli bir faktör değildir. Sahanın tektonik, jeomorfolojik, iklim, bitki ötüsü ve toprak özellikleri de karstlaşmayı etkileyen önemli faktörler arasında yer almaktadır. Batı Toros karst kuşağı içerisinde yer alan araştırma sahasında, Mesozoik yaşlı kireçtaşları geniş yayılım göstermektedir. Bu durum sahada birçok dikkat çekici karstik şeklin gözlemlenmesine yol açmıştır. Araştırma sahası içerisinde yer alan Kır Dağları’nın batısında KD-GB doğrultulu uzanışa sahip karstik depresyonlar yer almaktadır. Bu depresyonlar sahanın kuzeyinde bulunan Yoran Uvalası ve sırasıyla güneyinde yer alan Kızılca, Ovacık ve Kırkoluk polyeleridir. Çalışmada sahanın fiziki coğrafya özellikleri ele alınmıştır. Bu bağlamda CBS ortamında, ilgili kurumlardan alınan veriler ve üretilen DEM verisi ile sahanın jeoloji, fay yoğunluğu, sıcaklık, yağış, toprak, bitki örtüsü, yükseklik ve jeomorfoloji haritası oluşturulmuştur. Araştırma sahasında yer alan depresyonlar üzerinde tektonizma ve erozyon faaliyetlerinin etki derecesinin belirlenmesi amacıyla morfometrik analizler uygulanmıştır.

Keywords

Kır Dağları, Karstik Şekiller, Morfometrik Analizler.

References

• Arama Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi.
• Akkuş, A., (2007). Jeomorfolojiye Giriş. (2. Baskı) Eğitim Kitapevi Yayınları.
• Akpınar, H., (2022). Kır Dağları Batısındaki Sahanın Jeomorfolojik ve Morfometrik Özellikleri, Süleyman Demirel Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış).
• Atayeter, Y., (2005). Batı Toroslar'da Aksu Çayı Havzası'nın Karst Jeomorfolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 87- 100.
• Bayrakdar, C., Döker, M. F., ve Keserci, F. (2020). Polyelerde hatalı arazi kullanımların sebep olduğu afetlere bir örnek: 31 Ocak 2019 Kayaköy Polyesi taşkını. Coğrafya Dergisi, (41), 109-128.
• Bonacci, O., (1987). Karst Hydrology With Special References to the Dinaric Karst. Springer Series in Physical Environment, (pp.194).
• Cuong, N. Q. & Zuchiewicz W. A., (2001). Morphotectonic Properties of the Lo River Fault Near Tam Dao in North Vietnam, Natural Hazards and Earth System Sciences, 1, 15-22.
• Doğan, U., (1997), Suğla Ovası ve Çevresinin Fiziki Coğrafyası, Ankara Üniv. Sos. Bil. Enst., (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
• Fick, S.E. & R.J. Hijmans, (2017). WorldClim 2: new 1km spatial resolution climate surfaces for global land areas. International Journal of Climatology 37 (12): 4302-4315.