Turnasuyu Havzası'nda (Ordu) Arazi Kullanımının Zamansal Değişimi

Year 2020, Volume: 8 Issue: 1, 169 - 188, 25.04.2020

Şerif Can Hatipoğlu , Muhammet Bahadır

https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.706496

Cited By: 2

Abstract

Bu çalışmada Ordu ili sınırları içerisinde bulunan Turnasuyu Havzası’nda arazi kullanımının mekânsal ve zamansal değişimleri incelenmiştir. Günümüzde arazi kullanımının mekânsal ve zamansal değişimi, uzaktan algılama teknikleri ve coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak belirlenebilmektedir. Çalışmada arazi çalışmaları ve gözlemleri ile incelemeler yapılmış, arşivler taranmış, güncel verilere ulaşılmış ve arazideki değişimi göstermek için fotoğraflar çekilmiştir. Ofis çalışmalarıyla coğrafi bilgi sistemleri veri tabanları oluşturularak, sahaya ait coğrafi analizler yapılmıştır. Ayrıca sahaya ait 15 Ekim 1987, 15 Eylül 1998 ve 28 Eylül 2015 tarihli LANDSAT uydu görüntüleri kullanılarak araştırma alanının arazi kullanım özelliklerindeki değişiklikler tespit edilmiştir. Değişiklikler tespit edilirken kontrollü sınıflandırma yöntemi kullanılarak, her dönem için ayrı arazi kullanımı haritası üretilmiş ve sonuçlar karşılaştırılmıştır. Kontrol noktaları araziden alınmış ve koordinatları sisteme girilmiştir.
Bu çalışmada sahaya uygulanan kontrollü sınıflandırma sonucu saptanan verilere göre; 1987 yılında tarım alanları 5952 hektar kaplarken, bu oran 1998 yılında 7356 hektara yükselmiş, 2015 yılında 10723 hektar olmuştur. Tarım dışı alanlar 1987 yılında 5035 hektar alan kaplarken, 1998 yılında bu oran 7895 hektara yükselmiştir. 2015 yılında ise 4903 hektara gerilemiştir. Orman alanları 1987 yılında 16564 hektar kaplamaktayken 1998 yılında 12300 hektara düşmektedir. 2015 yılında ise bu oran 11925 hektara gerilemiştir. Bunun nedeni ormanların fındıklıklara dönüştürülmesi, yayla yollarının inşa edilmesi, yaylalarda yerleşim alanlarının artması, diğer tarım ürünlerine yönelik orman açmaları etkili olmuştur. Yörede arazi kullanımındaki en önemli sorun ormanların tahrip edilmesi yoluyla elde edilen tarım arazilerinin verimsiz olması nedeni ile bir iki yıl sonra boş bırakılmasıdır.
Yapılan çalışmada uygulanan kontrollü sınıflandırmanın doğruluk analizleri sonucu 1987 yılı için %94,48, 1998 yılı için %98,17 ve 2015 yılı için %96,42 oranlarında doğruluk yüzdesi elde edilmiştir. Sahadaki ormanların tahribatı önlenmeli ve sürdürülebilir kullanımı sağlanmalıdır. Ayrıca doğal ortamın bozulması sebebiyle oluşabilecek sel ve taşkınlara karşı Turna-suyu Irmağı ve kolları üzerine setler yapılmalı, gerekli yerlere menfezler inşa edilmelidir.

Keywords

Arazi Kullanımı, CBS, Turnasuyu, Ordu, Türkiye

Supporting Institution

Ondokuz Mayıs Üniversitesi BAP Birimi

Project Number

PYO. FEN.1904.15.010

Thanks

Eser, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Proje Yönetim Ofisi tarafından PYO. FEN.1904.15.010 numaralı proje ile desteklenmiştir. Katkılarından dolayı yazarlar olarak Ondokuz Mayıs Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Ofisi’ne teşekkür ederiz.

Temporal Changes of Land Use in the Turnasuyu Basin (Ordu)

Abstract

In this study, spatial and temporal changes of land use in Turnasuyu Basin, which is located at Ordu province, were investigated. Field studies and observations were made, archives were scanned, current data were reached and photo-graphs were taken to show the change in the land. Geographic analysis of the field was made by creating geographical information systems databases with office studies. Also, using the LANDSAT satellite images of the field on 15 October 1987, 15 September 1998 and 28 September 2015, changes in the land use characteristics of the research area were deter-mined. While determining the changes, a separate land use map was produced for each period using the controlled clas-sification method and the results were compared. Control points were taken from the field and their coordinates were entered into the system.
According to the data determined as a result of controlled classification applied to the field; while the agricultural lands covered 5952 hectares in 1987, increased to 7356 hectares in 1998 and became 10723 hectares in 2015. While non-agricultural areas occupied 5035 hectares in 1987, increased to 7895 hectares in 1998 and decreased to 4903 hectares in 2015. While forest areas cover 16564 hectares in 1987, decreased to 12300 hectares in 1998 and decreased to 11925 hec-tares in 2015.
As a result of the accuracy analysis of the controlled classification applied in the study, the accuracy rate of 94.48% for 1987, 98.17% for 1998, and 96.42% for year 2015 was obtained. Destruction of forests in the field should be prevented and sustainable use should be ensured. In addition, against the floods that may occur due to the deterioration of the natural environment, embankments should be made on the Turnasuyu River and its tributaries and also culverts should be built where necessary.

Keywords

Land Use, GIS, Turnasuyu, Ordu, Turkey

Project Number

PYO. FEN.1904.15.010

References

• AGARWAL, Chetan, GREEN, Glen M., GROVE, J. Morgan, EVANS, Tom P. ve Charles M. SCHWEIK (2002). A Review and Assessment of Land-Use Change Models Dynamics of Space, Time, and Human Choice, CIPEC Collaborative Report Series No. 1, Center for the Study of Institutions Population, and Environmental Change Indiana University.
• BAHADIR, Muhammet (2013). Işıklı Gölü Havzası’nda Doğal Ortam Koşulları ve Arazi Kullanımına Etkisi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, Sayı: 26, Sayfa: 1-20.
• BAYAR, Rüya (2018). Arazi Kullanımı Açısından Türkiye’de Tarım Alanlarının Değişimi, An-kara Üniversitesi Coğrafi Bilimler Dergisi, 16(2), 187-200.
• BOLCA, Mustafa, ÖZEN, Fulsen, KURUCU, Yusuf, ALTINBAŞ, Ünal, ÇOKUYSAL, Burçin ve Sezai DELİBACAK (2013). Potential Land Use Planning and Assessment in The West Part of The Büyük Menderes Basin by ILSEN Model, Eurasian Journal of Soil Science, Volume :3, Page: 19.
• CHEN, Chen, ZHANG, Baochang, SU, Hongjun, Lİ, Wei ve Lu WANG (2015). Land-use Scene Classification Using Multi-scale Completed Local Binary Patterns, Signal, Image and Video Processing, Volume 10, Issue 4, Pages: 745-752.
• COHEN, Jacob (1960). A Coefficient of Agreement for Nominal Scales, Education and Psychological Measurement, 20, 37–40.
• COULTER, Lloyd L., STOW, Douglas A., TSAİ, Yu-Hsin, IBANEZ, Nicholas, SHİH, Hsiao-chien, KERR, Andrew ve Foster MENSAH (2016). Classification and Assessment of Land Cover and Land Use Change in Southern Ghana Using Dense Stacks of Landsat 7 ETM+ Imagery. Remote Sensing of Environment, Number: 184, Pages: 396–409.
• EHLERS, Manfred, JADKOWSKI, Mark A., HOWARD, R. Richard ve David E. BROSTUEN (1990). Application of SPOT data for regional growth analysis and local planning, Photogrammetric Engineering and Remote Sensing 56, 175–180.
• GÖZENÇ, Selami (1973). Bolu Depresyonunda (Büyüksu Çevresinde) Topraktan Faydalanma, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 18-19.
• GÖZENÇ, Selami (1975). Arazinin Kullanılması ve Değerlendirilmesinin Coğrafi Yönden Tetkiki, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 20-21.
• GÖZENÇ, Selami (1978). Küçük Menderes Havzasında Arazinin Kullanılışı ve Sınıflandırılması. Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul.
• GÖZENÇ, Selami (1979). Bolu Depresyonu ve Yakın Çevresinde Araziden Yararlanma, İstanbul.
• GÖZENÇ, Selami (1980). Arazi Kullanma Haritalarında Standardizasyon ve Türkiye İçin Bir Örneği, İstanbul.
• GÜLERSOY, Ali E. (2014). Seferihisar’da Arazi Kullanımın Zamansal Değişimi (1984-2010) ve İdeal Arazi Kullanımı İçin Öneriler, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 31, Sayfa: 155-180.
• GÜNEY, Yıldız ve Selahattin POLAT (2015). Uzaktan Algılama Verileri ile Kıyı Çizgisi Değişiminin Belirlenmesi: Aliağa ve Çandarlı Örneği, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 1, Sayfa: 11-17.
• HATİPOĞLU, Şerif C. (2016). Turnasuyu Havzası’nda Arazi Kullanımı ve Zamansal Değişimi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• HATİPOĞLU, Şerif C. ve Muhammet BAHADIR (2017). Turnasuyu Havzası’nda (Ordu) Arazi Kullanımı ve Morfoloji, Uluslararası Jeomorfoloji Sempozyumu Bildiriler Kitabı (12-14 Ekim 2017), Elâzığ. HARRIS, Peter M. ve Stephen J. VENTURA (1995). The Integration of Geographic Data with Remotely Sensed Imagery to Improve Classification in an Urban Area, Photogram- metric Engineering and Remote Sensing 61, 993–998.
• HIEW, Jacqueline J., NOR, Amal N. M., RAFAAI, Nur. H., MALEK, Nur H. A., AZİZ, Hasi-fah. A. A., İBRAHİM, Nor F. ve Rohazaini M. JAMIL (2019). Land Use Classification and Land Use Change Analysis Using Satellite Images in Lojing, Journal of Tropical Resources and Sustainable Science, Number: 7, Pages: 53-60.
• ISLAM, Kamrul, JASHIMUDDIN, Mohammed, NATH, Biswajit ve Tapan K. NATH (2018). Land Use Classification and Change Detection by Using Multi-tempo Remotely Sensed Imagery: The Case of Chunati Wildlife Sanctuary, Bangladesh, The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Sciences, Number: 21, Pages: 37-47.
• JENSEN, John R. (1996). Introductory Digital Image Processing: A Remote Sensing Perspective (3rd Ed), Prentice Hall, New Jersey.
• KODAY, Saliha ve Yusuf KIZILKAN (2019). Çok Zamanlı Landsat Uydu Görüntülerinin LULC ve NDVI Analizleri ile Ünye İlçesinde Arazi Kullanımı Değişimlerinin Belirlenmesi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23 (3), 1301-1312.
• LIU, Yanzhen, LIU, Yang ve Jia GUO (2019). Land Use Classification and Vegetation Coverage Inversion Based on Landsat OLI Data in Qingdao, Geomatics Science and Technology, 7(3), 132-138.
• MAINGI, John K. ve Stuart. E. MARSH (2001). Assessment of Environmental Impacts of River Basin Development on the Riverine Forests of Eastern Kenya Using Multi-temporal Satellite Data. International Journal of Remote Sensing, 22(14), 2701–2729.
• MEAILLE, Robert ve Lucien WALD (1990). Using Geographic Information System and Satellite Imagery Within a Numerical Simulation of Regional Urban Growth, International Journal of Geographic Information Systems, 4, 445–456.
• ÖRÜCÜ, Ömer K. ve E. Seda ARSLAN (2020). Beyşehir Gölü ve Kızıldağ Milli Parkı Sınır Değişikliğinin Arazi Örtüsü ve Arazi Kullanımı Açısından Analizi, International Journal of Geography and Geography Education, Sayı:41, Sayfa: 292-318.
• ÖZDEMİR, Mehmet A. ve Muhammet BAHADIR (2008). Yalova ilinde Arazi Kullanımının Zamansal Değişimi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, Sayı: 17, Sayfa: 1-15.
• RWANGA, Sophia S. ve Julius M. NDAMBUKI (2017). Accuracy Assessment of Land Use/ Land Cover Classification Using Remote Sensing and GIS, International Journal of Geosci-ences, Number: 8, Pages: 611-622.
• SONG, Wei ve Xiangzheng DENG (2017). Land-use/ Land-cover Change and Ecosystem Ser-vice Probision in China, Science of The Total Environment, Number:576, Pages 705-719. ŞENOL, Eren (2019). Harşit Çayı Deltası’nda (Giresun) Arazi Kullanımının Zamansal Değişi-mi (1947-2017), International Journal of Geography and Geography Education, Sayı:39, Sayfa: 328-348.
• TAŞ, Barış (2010). Sandıklı İlçesinde Arazi Kullanımı, TÜCAUM VI. Ulusal Coğrafya Sempozyumu, 3-5 Kasım 2010, Ankara . TREITZ, Paul M., HOWARD, Philip J. ve Peng GONG (1992). Application of satellite and GIS technologies for land-cover and land-use mapping at the rural-urban fringe: a case study, Photogrammetric Engineering and Remote Sensing 58, 439–448.
• TUNÇDİLEK, Necdet (1985). Türkiye’de Relief Şekilleri ve Arazi Kullanımı, İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Yayınları, No:3, İstanbul.
• WATMOUGH, Garry R., PALM Cheryl A. ve Clare SULLIVAN (2017). An Operational Fra-mework for Object-based Land Use Classification of Heterogeneous Rural Landscapes, International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, Number: 54, Pages:123-144.
• WENG, Qihao (2001). A remote sensing-GIS evaluation of urban expansion and its impact on surface temperature in the Zhujiang Delta, China, International Journal of Remote Sensing, Forthcoming.
• WENG, Qihao (2002). Land Use Change Analysis in the Zhujiang Delta of China Using Satellite Remote Sensing, GIS and Stochastic Modelling, Journal of Environmental Management 64, 273–284.
• WESTMORELAND, Sarah ve Douglas A. STOW (1992). Category Identification of Changed Land-Use Polygons in an Integrated Image Processing/Geographic Information System, Photogrammetric Engineering and Remote Sensing 58, 1593–1599.
• YEH, Anthony G. O. ve Xianglan LI (1996). Urban growth management in the Pearl River delta – an integrated remote sensing and GIS approach. The ITC Journal 1, 77–85.
• YEH, Anthony G. O. ve Xianglan LI (1997). An integrated remote sensing-GIS approach in the monitoring and evaluation of rapid urban growth for sustainable development in the Pearl River Delta, China. International Planning Studies 2, 193–210.
• YEH, Anthony. G. O. ve Xianglan LI (1999). Economic development and agricultural land loss in the Pearl River Delta, China, Habitat International 23, 373–390.
• Fotoğraf-2: http://ordukentkonseyi.org.tr/ordudan-tarihi-resimler (SET: 21.05.2016).
• Uydu Görüntüleri: https://earthexplorer.usgs.gov (SET:15.02.2017).