Research Article
BibTex RIS Cite

Primer Beyin Tümörü Nedeniyle Ameliyat Olan Hastaların Ağrı Yönetiminde Müziğin Etkisinin Değerlendirilmesi: Randomize Kontrollü Çalışma

Year 2022, Volume: 11 Issue: 2, 402 - 414, 30.06.2022
https://doi.org/10.37989/gumussagbil.869593

Abstract

Bu araştırmanın amacı, primer beyin tümörü nedeniyle kraniyal cerrahi geçiren hastaların ağrı yönetiminde müziğin etkisinin incelenmesidir. Bu araştırma randomize kontrollü bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemini, Mart-Kasım 2019 tarihleri arasında müzik grubunda 26, kontrol grubunda 26 olmak üzere toplamda 52 katılımcı oluşturdu. Tüm katılımcılara kliniğin rutin analjezik protokolü birinci ve ikinci müdahale kapsamında uygulandı. Birinci müdahalede, parasetamol infüzyonuna ek olarak müzik grubundaki katılımcılara 30 dakika Mp3 çalar ile istedikleri türde müzik dinletildi. Kontrol grubundaki katılımcılar ise aynı analjezik tedaviyi takiben 30 dinlenme periyoduna alındı. Üç saat sonraki ikinci müdahalede, nonsteroid anti-inflamatuar ilaç infüzyonuna ek olarak müzik grubuna aynı şekilde müzik dinletildi. Kontrol grubu da analjezik tedavi sonrası dinlenme periyoduna alındı. Müdahaleler öncesi ve sonrası hemodinamik parametreler, ağrı puanları, durumluk anksiyete puanları ve lüzumu halinde analjezik gereksinimleri kaydedildi. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler ve test istatistikleri kullanıldı. Anksiyete puanlarının her iki müdahale sonrasında, ağrı puanlarının ise ikinci müdahale sonrasında müzik grubunda daha çok azaldığı saptandı (p<0,05). Lüzum halinde analjezik ihtiyacının da ikinci müdahale sonrasında müzik grubunda (%11,5), kontrol grubuna kıyasla (%34,6) daha az olduğu görüldü (p<0,05). Bu araştırmanın sonuçları, kraniyal cerrahi sonrası müzik terapinin ağrı ve anksiyete üzerinde etkili olduğunu göstermektedir. Primer beyin tümörlü hastalarda ameliyat sonrası ağrı yönetiminde farmakolojik tedaviye ek olarak müzik terapi uygulanması önerilmektedir.

Supporting Institution

gülhane eğitim ve araştırma hastanesi

Project Number

18/11

References

  • 1. Öztekin, D.S. (2015). Nöroşirürji Hemşireliği. Ankara: Nobel.
  • 2. Lee, H. J. (2016). “The Effects of Music on Pain: A Meta-Analysis.” Journal of Music Therapy, 00(00), 1-48. doi:10.1093/jmt/thw012.
  • 3. Bray, F, Ferlay, J, Soerjomataram, I, Siegel, L.R, Torre, A.L, Jemal, A. (2018). “Global Cancer Statistics 2018: GLOBOCAN Estimates of Incidence and Mortality Worldwide for 36 Cancers in 185 Countries.” CA: A Cancer Journal for Clinicians, 68, 394-424.
  • 4. Şimşek, B.A, Dicle, A. (2013). “Primer Beyin Tümörü: Klinik Özellikler, Tedavi ve Bakım.” Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 6 (2), 102-113.
  • 5. Blissit, A. P. (2016). “AANN Clinical Practice Guideline Series: Care of the Adult Patient with a Brain Tumor.” Chicago.
  • 6. Chandana, R. S, Movva, S, Arora, M. (2008). “Primary Brain Tumors in Adults.” American Academy of Family Physicians, 77 (10), 1-10.
  • 7. Boşnak, M, Kurt, H.A, Yaman, S. (2017). “Beynimizin Müzik Fizyolojisi.” KSÜ Tıp Fak Dergisi; 12 (1), 35-44.
  • 8. Chou, R, Gordon, B.D, Leon-Casasola, A.O, Rosenberg, M.J, Bickler, S, Brennan, T. et al. (2016). “Guidelines on the Management of Postoperative Pain.” The Journal of Pain, 17 (2), 131-157. doi: 10.1016/j.jpain.2015.12. 008.
  • 9. Bahçeli, A. (2014). “Progresif Gevşeme Egzersizlerinin Lomber Disk Hernisi Ameliyatı Olan Hastaların Anksiyete Ağrı ve Uyku Kalitesine Etkisi.” Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
  • 10. Dal, Ü, Bulut, H, Demir, G.S. (2012). “Cerrahi Girişim Sonrası Hastaların Evde Yaşadıkları Sorunlar.” Bakırköy Tıp Dergisi, 8 (1), 1-10. doi: 10.5350/BTDMJB20120 8106.
  • 11. Lauzon, C.L.M, (2007). “An Ethnography of Pain Assessment and the Role of Social Context on Two Postoperative Units.” J Adv Nurs, 61, 531-539.
  • 12. Akhigbe, T, Tope, D.A, Anakwenze, A. (2018). “Postoperative Pain Management After Craniotomy: Literature Review and Evaluation of Evidence.” International Journal of Medical Reviews and Case Reports, 2 (2), 14-16. doi: 10.5455/IJMRCR.
  • 13. Şenyüz, Y.K, Koçaşlı, S. (2017). “Cerrahi Sonrası Ağrıda Multimodal Analjezi ve Hemşirelik Yaklaşımı.” Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 4 (2), 1-10. 14. Acar, K, Acar, H, Demir, F, Aslan, E.F. (2016). “Cerrahi Sonrası Ağrı Insidansı ve Analjezik Kullanım Miktarının Belirlenmesi.” ACU Sağlık Bil Dergisi, 2, 85-91.
  • 15. Tsaousi, G.G, Logan, W.S, Bilotta, F. (2017). “Postoperative Pain Control Following Craniotomy: A Systematic Review of Recent Clinical Literature.” World Institute of Pain, 17 (7), 968-981. doi: 10.1111/papr. 12548.
  • 16. Hole, J, Hirsch, M, Ball, E, Meads, C. (2015). “Music As An Aid For Postoperative Recovery in Adults: A Systematic Review and Meta-analysis.” doi:10.1016/ S0140-6736(15)60169-6.
  • 17. Güvenç, O.R. (1985). “Türklerde ve Dünyada Müzikle Ruhi Tedavinin Tarihçesi ve Günümüzdeki Durumu” İstanbul.
  • 18. https://www.saglik.gov.tr/TR,11588/istatistik-yilliklari.html (Erişim Tarihi: 30.05.2019)
  • 19. Karadakovan, A, Aslan, E.F. (2014). “Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım.” Ankara: Akademisyen.
  • 20. Öner, N. Le Compte, A. (1985). “Durumluk Sürekli Kaygı Envanteri El Kitabı.” 2. Baskı, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, No: 333.
  • 21. Lutman, B, Bloom, J, Nussenblatt, B, Romo, V. (2018). “A Contemporary Perspective on the Management of Post-Craniotomy Headache and Pain.” Current Pain and Headache Reports, 22, 69 doi: 10.1007/s11916-018-0722-4.
  • 22. Ebneshahidi, A, Mohseni, M. (2008). “The Effect of Patient-Selected Music on Early Postoperative Pain, Anxiety, and Hemodynamic Profile in Cesarean Section Surgery.” The Journal of Alternatıve and Complementary Medıcıne, 14 (7), 827-831. doi: 10.1089/acm.2007. 075.
  • 23. Armstrong, S.T, Cohen, Z.M, Eriksen, M, Cleeland, C. (2005). “Content Validity of Self-Report Measurement Instruments: An Illustration From the Development of the Brain Tumor Module of the M.D. Anderson Symptom Inventory.” Oncology Nursıng Forum. 32 (3), 1-10 doi: 10.1188/05.ONF.669-676.
  • 24. Cleeland, C.S, Ryan K.M. (1994). “Pain Assessment: Global Use of the Brief Pain Inventory.” Annals, Academy of Medicine, Singapore, 23 (2), 129-138.
  • 25. Faydalı, S. (2010). “Cerrahi hastalarında analjeziklerin kaliteli kullanımı.” Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 17 (2), 83-91.
  • 26. Poundja, J, Fikretoğlu, D, Guay, S, Brunet, A. (2007). “Validation of the French Version of the Brief Pain Inventory in Canadian Veterans Suffering from Traumatic Stress.” Journal of Pain and Symptom Management. 33 (6), 1-10.
  • 27. Cadigan, E.M, Caruso, A.N, Haldeman, M.S, McNamara, E.M, Noyes, A. D, Spadafora, A. M, Carroll L. D. (2001). “The Effects Of Music on Cardiac Patients on The Bed Rest.” Progress in Cardiovascular Nursing. doi: 203.656.1711x106.
  • 28. Durıeux, E. M, Hımmelseher, S. (2007). “Pain Control After Craniotomy: Off Balance on the Tightrope?.” J Neurosurg 106:207-209.
  • 29. Derbent, A, Anadolu, Ö, Yılmaz, B, Karaman, S, Filizoğlu, İ, Ceylan, A. ve ark. (2011). “Kraniyotomi Sonrası Ağrı Tedavisi.” Ege Tıp Dergisi, (4), 253-259.
  • 30. Allred, D.K, Byers, K.J, Sole L. M. (2010). “The Effect of Music on Postoperative Pain and Anxiety.” Pain Management Nursing. 11(1), 15-25.
  • 31. https://www.tipterimlerisozlugu.com (Erişim Tarihi 01.06.2019).
  • 32. Editorial (2005). “Postcraniotomy Pain Remains a Real Headache.” European Journal of Anaesthesiology, 22, 325-327.
  • 33. Armstrong, S.T, Mendoza, T, Coco, C.G. Cohen, Z.M. Eriksen, L. Hsu, M. et al. (2006). “Validation of the M.D. Anderson Symptom Inventory Brain Tumor Module (MDASI-BT).” Journal of Neuro-Oncology, 80, 27-35. DOI: 10.1007/s11060-006-9135-z.
  • 34. Nilsson, U, Rawal, N, Enqvist, B, Unosson, M. (2003). “Analgesia Following Music and Therapeutic Suggestions in the PACU in Ambulatory Surgery; A Randomized Controlled Trial.” Acta Anaesthesiologica Scandinavia, 47, 278-283.
  • 35. Gottschalk, A, Berkow, C.L, Stevens, D.R, Mirski, M, Thompson, E.R, White, D.E. et al. (2007). “Prospective Evaluation of Pain and Analgesic Use Following Major Elective Intracranial Surgery”. J Neurosurg 106, 210-216.

Evaluation of the Effect of Music on Pain Management of Patients with Primary Brain Tumor Surgery: Randomized Controlled Trial

Year 2022, Volume: 11 Issue: 2, 402 - 414, 30.06.2022
https://doi.org/10.37989/gumussagbil.869593

Abstract

The aim of this study is to examine the effect of music on pain management of patients who underwent cranial-surgery for primary brain tumors. This research is a randomized controlled trial. The study sample consisted of a total of 52 participants, 26 in the music group and 26 in the control group, between March-November 2019. The routine analgesic protocol of the clinic was applied to all participants within the scope of the first and second interventions. In the first intervention, in addition to the paracetamol infusion, the participants in the music group were listened to the music according to their choice with an Mp3 player for 30 minutes. Participants in the control group were taken to 30 rest periods following the same analgesic treatment. In the second intervention three hours later, in addition to the nonsteroidal anti-inflammatory drug infusion, the music group was listened to the same music. Control group was taken to rest period after analgesic treatment. Hemodynamic parameters, pain scores, state anxiety scores and, need for additional rescue analgesic were recorded before and after the interventions. Descriptive statistics and test statistics were used in the analysis of the data. It was determined that anxiety scores decreased after both interventions and pain scores decreased more after the second intervention in the music group compared to the control group (p <0.05). It was also found that the need for additional rescue analgesic was lower in the music group (11.5%) compared to the control group (34.6%) after the second intervention (p <0.05). The results of this study show that music therapy is effective on pain and anxiety after cranial surgery. Music therapy is recommended in addition to pharmacological treatment in postoperative pain management in patients with primary brain tumors.

Project Number

18/11

References

  • 1. Öztekin, D.S. (2015). Nöroşirürji Hemşireliği. Ankara: Nobel.
  • 2. Lee, H. J. (2016). “The Effects of Music on Pain: A Meta-Analysis.” Journal of Music Therapy, 00(00), 1-48. doi:10.1093/jmt/thw012.
  • 3. Bray, F, Ferlay, J, Soerjomataram, I, Siegel, L.R, Torre, A.L, Jemal, A. (2018). “Global Cancer Statistics 2018: GLOBOCAN Estimates of Incidence and Mortality Worldwide for 36 Cancers in 185 Countries.” CA: A Cancer Journal for Clinicians, 68, 394-424.
  • 4. Şimşek, B.A, Dicle, A. (2013). “Primer Beyin Tümörü: Klinik Özellikler, Tedavi ve Bakım.” Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 6 (2), 102-113.
  • 5. Blissit, A. P. (2016). “AANN Clinical Practice Guideline Series: Care of the Adult Patient with a Brain Tumor.” Chicago.
  • 6. Chandana, R. S, Movva, S, Arora, M. (2008). “Primary Brain Tumors in Adults.” American Academy of Family Physicians, 77 (10), 1-10.
  • 7. Boşnak, M, Kurt, H.A, Yaman, S. (2017). “Beynimizin Müzik Fizyolojisi.” KSÜ Tıp Fak Dergisi; 12 (1), 35-44.
  • 8. Chou, R, Gordon, B.D, Leon-Casasola, A.O, Rosenberg, M.J, Bickler, S, Brennan, T. et al. (2016). “Guidelines on the Management of Postoperative Pain.” The Journal of Pain, 17 (2), 131-157. doi: 10.1016/j.jpain.2015.12. 008.
  • 9. Bahçeli, A. (2014). “Progresif Gevşeme Egzersizlerinin Lomber Disk Hernisi Ameliyatı Olan Hastaların Anksiyete Ağrı ve Uyku Kalitesine Etkisi.” Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
  • 10. Dal, Ü, Bulut, H, Demir, G.S. (2012). “Cerrahi Girişim Sonrası Hastaların Evde Yaşadıkları Sorunlar.” Bakırköy Tıp Dergisi, 8 (1), 1-10. doi: 10.5350/BTDMJB20120 8106.
  • 11. Lauzon, C.L.M, (2007). “An Ethnography of Pain Assessment and the Role of Social Context on Two Postoperative Units.” J Adv Nurs, 61, 531-539.
  • 12. Akhigbe, T, Tope, D.A, Anakwenze, A. (2018). “Postoperative Pain Management After Craniotomy: Literature Review and Evaluation of Evidence.” International Journal of Medical Reviews and Case Reports, 2 (2), 14-16. doi: 10.5455/IJMRCR.
  • 13. Şenyüz, Y.K, Koçaşlı, S. (2017). “Cerrahi Sonrası Ağrıda Multimodal Analjezi ve Hemşirelik Yaklaşımı.” Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 4 (2), 1-10. 14. Acar, K, Acar, H, Demir, F, Aslan, E.F. (2016). “Cerrahi Sonrası Ağrı Insidansı ve Analjezik Kullanım Miktarının Belirlenmesi.” ACU Sağlık Bil Dergisi, 2, 85-91.
  • 15. Tsaousi, G.G, Logan, W.S, Bilotta, F. (2017). “Postoperative Pain Control Following Craniotomy: A Systematic Review of Recent Clinical Literature.” World Institute of Pain, 17 (7), 968-981. doi: 10.1111/papr. 12548.
  • 16. Hole, J, Hirsch, M, Ball, E, Meads, C. (2015). “Music As An Aid For Postoperative Recovery in Adults: A Systematic Review and Meta-analysis.” doi:10.1016/ S0140-6736(15)60169-6.
  • 17. Güvenç, O.R. (1985). “Türklerde ve Dünyada Müzikle Ruhi Tedavinin Tarihçesi ve Günümüzdeki Durumu” İstanbul.
  • 18. https://www.saglik.gov.tr/TR,11588/istatistik-yilliklari.html (Erişim Tarihi: 30.05.2019)
  • 19. Karadakovan, A, Aslan, E.F. (2014). “Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım.” Ankara: Akademisyen.
  • 20. Öner, N. Le Compte, A. (1985). “Durumluk Sürekli Kaygı Envanteri El Kitabı.” 2. Baskı, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, No: 333.
  • 21. Lutman, B, Bloom, J, Nussenblatt, B, Romo, V. (2018). “A Contemporary Perspective on the Management of Post-Craniotomy Headache and Pain.” Current Pain and Headache Reports, 22, 69 doi: 10.1007/s11916-018-0722-4.
  • 22. Ebneshahidi, A, Mohseni, M. (2008). “The Effect of Patient-Selected Music on Early Postoperative Pain, Anxiety, and Hemodynamic Profile in Cesarean Section Surgery.” The Journal of Alternatıve and Complementary Medıcıne, 14 (7), 827-831. doi: 10.1089/acm.2007. 075.
  • 23. Armstrong, S.T, Cohen, Z.M, Eriksen, M, Cleeland, C. (2005). “Content Validity of Self-Report Measurement Instruments: An Illustration From the Development of the Brain Tumor Module of the M.D. Anderson Symptom Inventory.” Oncology Nursıng Forum. 32 (3), 1-10 doi: 10.1188/05.ONF.669-676.
  • 24. Cleeland, C.S, Ryan K.M. (1994). “Pain Assessment: Global Use of the Brief Pain Inventory.” Annals, Academy of Medicine, Singapore, 23 (2), 129-138.
  • 25. Faydalı, S. (2010). “Cerrahi hastalarında analjeziklerin kaliteli kullanımı.” Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 17 (2), 83-91.
  • 26. Poundja, J, Fikretoğlu, D, Guay, S, Brunet, A. (2007). “Validation of the French Version of the Brief Pain Inventory in Canadian Veterans Suffering from Traumatic Stress.” Journal of Pain and Symptom Management. 33 (6), 1-10.
  • 27. Cadigan, E.M, Caruso, A.N, Haldeman, M.S, McNamara, E.M, Noyes, A. D, Spadafora, A. M, Carroll L. D. (2001). “The Effects Of Music on Cardiac Patients on The Bed Rest.” Progress in Cardiovascular Nursing. doi: 203.656.1711x106.
  • 28. Durıeux, E. M, Hımmelseher, S. (2007). “Pain Control After Craniotomy: Off Balance on the Tightrope?.” J Neurosurg 106:207-209.
  • 29. Derbent, A, Anadolu, Ö, Yılmaz, B, Karaman, S, Filizoğlu, İ, Ceylan, A. ve ark. (2011). “Kraniyotomi Sonrası Ağrı Tedavisi.” Ege Tıp Dergisi, (4), 253-259.
  • 30. Allred, D.K, Byers, K.J, Sole L. M. (2010). “The Effect of Music on Postoperative Pain and Anxiety.” Pain Management Nursing. 11(1), 15-25.
  • 31. https://www.tipterimlerisozlugu.com (Erişim Tarihi 01.06.2019).
  • 32. Editorial (2005). “Postcraniotomy Pain Remains a Real Headache.” European Journal of Anaesthesiology, 22, 325-327.
  • 33. Armstrong, S.T, Mendoza, T, Coco, C.G. Cohen, Z.M. Eriksen, L. Hsu, M. et al. (2006). “Validation of the M.D. Anderson Symptom Inventory Brain Tumor Module (MDASI-BT).” Journal of Neuro-Oncology, 80, 27-35. DOI: 10.1007/s11060-006-9135-z.
  • 34. Nilsson, U, Rawal, N, Enqvist, B, Unosson, M. (2003). “Analgesia Following Music and Therapeutic Suggestions in the PACU in Ambulatory Surgery; A Randomized Controlled Trial.” Acta Anaesthesiologica Scandinavia, 47, 278-283.
  • 35. Gottschalk, A, Berkow, C.L, Stevens, D.R, Mirski, M, Thompson, E.R, White, D.E. et al. (2007). “Prospective Evaluation of Pain and Analgesic Use Following Major Elective Intracranial Surgery”. J Neurosurg 106, 210-216.
There are 34 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Health Care Administration
Journal Section Original Article
Authors

Ayşe Nur Özçakır 0000-0001-9606-8744

Hatice Ayhan 0000-0002-3022-9389

Project Number 18/11
Publication Date June 30, 2022
Published in Issue Year 2022 Volume: 11 Issue: 2

Cite

APA Özçakır, A. N., & Ayhan, H. (2022). Primer Beyin Tümörü Nedeniyle Ameliyat Olan Hastaların Ağrı Yönetiminde Müziğin Etkisinin Değerlendirilmesi: Randomize Kontrollü Çalışma. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(2), 402-414. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.869593
AMA Özçakır AN, Ayhan H. Primer Beyin Tümörü Nedeniyle Ameliyat Olan Hastaların Ağrı Yönetiminde Müziğin Etkisinin Değerlendirilmesi: Randomize Kontrollü Çalışma. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. June 2022;11(2):402-414. doi:10.37989/gumussagbil.869593
Chicago Özçakır, Ayşe Nur, and Hatice Ayhan. “Primer Beyin Tümörü Nedeniyle Ameliyat Olan Hastaların Ağrı Yönetiminde Müziğin Etkisinin Değerlendirilmesi: Randomize Kontrollü Çalışma”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 11, no. 2 (June 2022): 402-14. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.869593.
EndNote Özçakır AN, Ayhan H (June 1, 2022) Primer Beyin Tümörü Nedeniyle Ameliyat Olan Hastaların Ağrı Yönetiminde Müziğin Etkisinin Değerlendirilmesi: Randomize Kontrollü Çalışma. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 11 2 402–414.
IEEE A. N. Özçakır and H. Ayhan, “Primer Beyin Tümörü Nedeniyle Ameliyat Olan Hastaların Ağrı Yönetiminde Müziğin Etkisinin Değerlendirilmesi: Randomize Kontrollü Çalışma”, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, vol. 11, no. 2, pp. 402–414, 2022, doi: 10.37989/gumussagbil.869593.
ISNAD Özçakır, Ayşe Nur - Ayhan, Hatice. “Primer Beyin Tümörü Nedeniyle Ameliyat Olan Hastaların Ağrı Yönetiminde Müziğin Etkisinin Değerlendirilmesi: Randomize Kontrollü Çalışma”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 11/2 (June 2022), 402-414. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.869593.
JAMA Özçakır AN, Ayhan H. Primer Beyin Tümörü Nedeniyle Ameliyat Olan Hastaların Ağrı Yönetiminde Müziğin Etkisinin Değerlendirilmesi: Randomize Kontrollü Çalışma. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;11:402–414.
MLA Özçakır, Ayşe Nur and Hatice Ayhan. “Primer Beyin Tümörü Nedeniyle Ameliyat Olan Hastaların Ağrı Yönetiminde Müziğin Etkisinin Değerlendirilmesi: Randomize Kontrollü Çalışma”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, vol. 11, no. 2, 2022, pp. 402-14, doi:10.37989/gumussagbil.869593.
Vancouver Özçakır AN, Ayhan H. Primer Beyin Tümörü Nedeniyle Ameliyat Olan Hastaların Ağrı Yönetiminde Müziğin Etkisinin Değerlendirilmesi: Randomize Kontrollü Çalışma. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;11(2):402-14.