Yaşlının Kendini İhmal Etmesinde Yalnızlık, Depresyon Ve Ölüm Kaygısının Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 1, 231 - 242, 27.03.2024

Havva Kaçan Vasfiye Bayram Değer

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1320334

Öz

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de yaşlı nüfus artmaktadır Nüfusun yaşlanması ise yaşlılıkla ilgili sağlık sorunlarını özelliklede kendini ihmal, yalnızlık, depresyon, ölüm kaygısı gibi halk sağlığı konularını gündeme getirmektedir. Kendini ihmalin ve etkili olan risk faktörlerinin tespit edilmesi önemlidir. Bu çalışmada, yaşlının kendini ihmal etmesi ile yalnızlık, depresyon ve ölüm kaygısı arasındaki ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu araştırma ilişki arayıcı ve tanımlayıcı desende planlanmış ve araştırmaya katılmayı kabul eden 176 yaşlı birey ile tamamlanmıştır. Araştırma verileri beş bölümden oluşan yaşlı birey tanıtım formu, Yaşlılarda Kendini İhmal Ölçeği, Yaşlılar İçin Yalnızlık Ölçeği, Geriatik Depresyon Ölçeği, Templer’in Ölüm Anksiyetesi Ölçeği kullanılarak yüz yüze görüşme tekniği ile toplanmıştır. Yaşlılarda kendini İhmal %44,4 oranında yalnızlık, depresyon, ölüm kaygısı değişkenleri ile açıklanmaktadır (R2=0,444). Depresyon(ß=0,184) ve Ölüm Kaygısı (ß=0,584) yaşlılarda kendini ihmal toplam düzeyini arttırmaktadır. Yalnızlık yaşlılarda kendini ihmal toplam düzeyini etkilememektedir. (p>0.05). Yalnız yaşayan yaşlıların yalnızlık düzeyleri eş ve çocukları ile yaşayanlara göre yüksek bulunmuştur (p<0.05). Depresyon ve Ölüm kaygısı yaşlılarda kendini ihmal düzeyini arttırmaktadır. Yaşlı bireylerin ölüm kaygısının kendini ihmali en çok etkileyen değişken olduğu söylenebilir. Yaşlılık döneminde gelişebilecek depresyonun erken fark edilmesi ve tedaviye başlanması, ölüm kaygısını etkileyen faktörlerin yaşlılarda araştırılması ve bu faktörlere yönelik psikoeğitim müdahale çalışmalarının planlanması yaşlıların kendini ihmal etmesinin önüne geçilmesinde önemlidir. Bu araştırma kendini ihmal ile depresyon, yalnızlık, ölüm kaygısı ilişkisini inceleyen özgün bir çalışmadır ve yaşlıya sağlık hizmeti sunumunda bütüncül yaklaşımın önemli olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, Kendini İhmal, Yalnızlık, Ölüm Kaygısı, Depresyon

The Effect Of Loneliness, Depression, And Death Anxiety On Self-Neglect Of The Elderly

Öz

The elderly population is increasing in Turkey, as is the case in the whole world. The aging of the population brings with it healthcare issues associated with old age, especially public healthcare issues such as self-neglect, loneliness, depression, and death anxiety. In this regard, it is important to identify self-neglect and effective risk factors. In the present study, the purpose was to examine the relationship between the self-neglect of the elderly and loneliness, depression, and death anxiety. The study was planned in a descriptive-correlational design and was completed with 176 elderly individuals who agreed to participate in the study. The study data were collected with the Elderly Individual Identification Form, which consisted of five parts, the Self Neglect Scale for the Elderly, the Loneliness Scale for the Elderly, the Geriatric Depression Scale, the Templer’s Death Anxiety Scale using the face-to-face interview technique. In the elderly, Self-Neglect was explained by the variables of loneliness, depression, and death anxiety at a rate of 44.4% (R2 = 0.444). Depression (ß=0.184) and Death Anxiety (ß=0.584) increased the total level of self-neglect in the elderly. Loneliness did not affect the total level of self-neglect in the elderly (p>0.05). The loneliness levels of the elderly who were living alone were found to be higher than those living with their spouses and children (p<0.05). Depression and death anxiety increase the level of self-neglect in the elderly. It can be argued that the death anxiety of elderly individuals is the variable that most affects self-neglect. Depression and death anxiety increase the level of self-neglect in the elderly. It can be argued that the death anxiety of elderly individuals is the variable that most affects self-neglect. Early detection of depression that may develop in old age and initiation of treatment, investigation of factors that affect death anxiety, and planning psychoeducational intervention studies for these factors are important in preventing the self-neglect of the elderly.

Anahtar Kelimeler

Elderly;, Self-Neglect, Loneliness, Death Anxiety, Depression

Kaynakça

• 1. Aslan, M. ve Hocaoğlu, Ç. (2017). “Yaşlanma Ve Yaşlanma Dönemiyle İlişkili Psikiyatrik Sorunlar”. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(1), 53–62.
• 2. Dong, X, Simon, M.A, Mendes, De Leon CF, et al. (2009). “Elder Self-Neglect, Abuse, and Mortality Risk in a Community-Dwelling Population”. JAMA, 302 (5), 517–526. doi:10.1001/jama.2009.1109.
• 3. Türkiye İstatistik Kurumu Veri Portalı. (2021). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2021-45636. Erişim adresi: 22.10.2021
• 4. İlhan, B, Bahat, G, Saka, F, Kılınç, C, Oren, M.M. and Karan, M.A. (2020). “A New Screening Tool for Self-Neglect in Community-Dwelling Older Adults: The ImSelf-Neglect Questionnaire." The Aging Male, 23 (5), 388–395.
• 5. Johnson, Y. (2018). Home Care Nurses and Self-Neglect. An Issue for Health and Social Care İn: Day M.R., McCarty G., Fitzpatrick J.J., eds. Self-Neglect in Older Adults: A Global, Evidence-Based Resource for Nurses and Other Healthcare Providers. Springer Publishing Company, 147–162.
• 6. Aung, K, Burnett, J, Scott, M.S, Smith, M. and Carmel, B.D. (2006). “Vitamin D Deficiency Associated With Self-Neglect in the Elderly.” Journal of Elder Abuse and Neglect 18, 63–78.
• 7. Altıntaş, H, Attila, S, Sevencan, Akçalar, S, Sevim, Y, Solak, Ö.S, Şahin, K.E. ve Velagiç, Z. (2006). “Ankara’da Bir Yaşlı Bakımevinde Yaşayan Yaşlılarda Depresyon Belirtilerinin Taranması.” TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 5 (5), 332–342.
• 8. Kahraman, S, Zincir, H, Kaya, Z. and Esen, F. (2011). “Bir Huzurevinde Yaşlı Kadın ve Erkeğin Ayrı Yaşamasının Onların Yalnızlık ve Yaşam Doyumuna Etkisi.” Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 14 (2), 1-16.
• 9. Polat, F. ve Karasu, B. (2020). “Yaşlı Bireylerin Algıladığı Yalnızlık Düzeyi ile Depresyon Arasındaki İlişki.” Journal of Inonu University Health Services Vocational School, 8(1), 72–82. doi: 10.33715/inonusaglik.704241.
• 10. Öztürk, Z, Karakuş, and Tamam, L. (2011). “Yaşlı Bireylerde Ölüm Kaygısı.” Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12 (1), 37–43.
• 11. Cimete, G. (2002). Yaşam Sonu Bakım. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
• 12. Ünal, G. ve Bilge, A. (2005). “İleri Yaş Gruplarında Yalnızlık Depresyon ve Kognitif Fonksiyonlarının İncelenmesi.” Türk Geriatri Dergisi, 8 (2), 89–93.
• 13. Henrikson, M.M, Marttunen, M.J, Isometsa, E.T. ve Ark. (1995). “Mental Disorders in Elderly Suicide.” Int Psychogeriatr, 7,275-286.
• 14. Özmete, E, Duru, S. ve Yıldırım, H. (2018). “Yaşlılarda Kendini İhmal Ölçeği: Türkçeye Uyarlama Çalışması.” Anatolian Journal of Psychiatry,19, 87–95.
• 15. Jong-Gierveld, J. and Kamphuls, F. (1985). “The Development of a Rasch-Type Loneliness Scale.” Applied Psychological Measurement, 9 (3), 289–299.
• 16. Van den Brink, N, Schutter, D.J.C, Hanssen, B.M, Elzinga, I.M, Rabeling-Keus, M.L, Stek, H.C, Comijs, B.W.J.H, Penninx, R.C. and Oude, V. (2017). “Sosyal Ağın Prognostik Önemi, Sosyal Destek ve Yalnızlık Içinde Büyük Depresif Bozukluk Yetişkinlik ve Yaşlılık.” Epidemiyoloji ve Psikiyatri Bilimleri, 27 (3), 266-277.
• 17. Akgül, H. ve Yeşilyaprak, B. (2015). “Yaşlılar İçin Yalnızlık Ölçeği’nin Türk Kültürüne Uyarlaması: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması.” Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, (1), 34–45.
• 18. Ertan, T, Eker, E. ve Şar, V. (1997). “Geriatrik Depresyon Ölçeği'nin Türk Yaşlı Nüfusunda Geçerlilik ve Güvenilirliği.” Nöropsikiyatri Arşivi, 34 (2), 2–71.
• 19. Akça, ve Köse, A. (2008). “Ölüm Kaygısı Ölçeğinin Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması.” Klinik Psikiyatri, 11 (1), 7–16.
• 20. Kalaycı, Ş. (2006). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• 21. Göksu, (2021). “Yaşlı Bireylerin Kendini İhmal, Yalnızlık ve Depresyon Düzeyleri Arasındaki İlişki”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü, Yüksek Lisans Tezi.
• 22. Yu, M. Gu, L. Shi, and Wang, W. (2020). A Systematic Review of Self-Neglect and Its Risk Factors Among Community-Dwelling Older Adults, Aging & Mental Health, 1–12.
• 23. Papaioannou, E.S, Räihä, I. and Kivelä, S.L. (2012). “Self-neglect of the elderly. An overview.” European Journal of General Practice, 18 (3), 187–90. doi: 10.3109/13814788.2012.688019.
• 24. Jong, J.D. and Tilburg, T.V. (1999). “Living arrangements of older adults in the Netherlands and Italy: coresidence values and behavior and their consequences for loneliness.” Journal of Cross-Cultural Gerontology, 4, 1–24.
• 25. Liu, B.S, Karen, S. and Rook, K.S. (2013). “Emotional and social loneliness in later life: Associations with positive versus negative social exchanges.” Journal of Social and Personal Relationships, 30, 813–832.
• 26. Aylaz, Aktürk, Ü, Erci, B, Öztürk, H. and Aslan, H. (2012). “Relationship Between Depression and Loneliness in the Elderly and Examination of Influential Factors.” Archives of Gerontology and Geriatrics, 55 (3), 548–554.
• 27. Ağırman, E. ve Gençer, M. (2017). “Huzurevinde, Evde Ailesiyle ve Yalnız Yaşayan Yaşlı Bireylerde Depresyon, Yalnızlık Hissi Düzeylerinin Karşılaştırılması.” Çağdaş Tıp Dergisi, 7 (3), 234–240.
• 28. Charles, (2015). İnsan Davranışı ve Sosyal Çevre II, 1.baskı. Ankara: Nika Yayınevi.
• 29. Lou, V.W.Q. and Jimmy, W. (2012). Chinese Older Adults’ Resilience to the Loneliness of Living Alone: A Qualitative Study. Aging & Mental Health, 16 (8), 1039–1046.
• 30. Kılınç, S. ve Torun, F. (2011). “Türkiye’de Klinikte Kullanılan Depresyon Değerlendirme Ölçekleri.” Dirim Tıp Gazetesi, 86 (1), 39–47.
• 31. Bayram, D.V. (2022). Perspective Chapter: Psychological Effects of the COVID-19 Pandemic Psychosocial, Educational, and Economic Impacts Of COVID-19. The book was edited by Dr. Jose C. Sánchez-García. ISBN 978-1-80355-040-4.2022.
• 32. Bakan, A.B. Arli, S.K. and Yıldız (2019). “Relationship Between Religious Orientation and Death Anxiety in Elderly Individuals." Journal of Religion and Health, 58, 2241-2250, https://doi.org/10.1007/s10943-019-00917-4.
• 33. Seyhan, B.Y. (2015). “Ölüm Kaygısı ve Dua Tutumu Üzerine Bir Araştırma”. Turkish Studies, 10 (2), 863–882.
• 34. Lee, M. and Kim (2014). “Prevalence and Risk Factors for Self-Neglect Among Older Adults Living Alone in South Korea.” The International Journal of Aging and Human Development, 78 (2), 115–131.
• 35. Abrams, R.C, Lachs, M, McAvay, G, Keohane, J. and Bruce, M.L. (2002). ”Predictors of Self-Neglect in Community-Dwelling Elders.” American Journal of Psychiatry, 159 (10), 1724–1730.
• 36. Day, M.R, McCarty, and G. Fitzpatrick, J.J. (Eds.), Self-Neglect in Older Adults: A Global, Evidence-Based Resource for Nurses and Other Healthcare Providers. Springer Publishing Company, 147–162.
• 37. Dong, X, Simon, M, Fulmer, T, Mendes De Leon, C.F. Rajan, B. and Evans, D.A. (2010). “Physical Function Decline and the Risk of Elder Self-Neglect in a Community-Dwelling Population.” Gerontologist, 50 (3),316-326.
• 38. Ghiasi, A. (2018). “Prevalence of Elder Abuse and Neglect in Iran: A Systematic Review and Meta-Analysis.” Shiraz E-Medical Journal, 19 (11).
• 39. Abdel-Khalek, M.A. (2005). “Death Anxiety in Clinical and Nonclinical Groups.” Death Studies, 29, 251-259.
• 40. Erdoğdu, M.Y. ve Özkan, M. (2007). “Farklı Dini Inanışlardaki Bireylerin Ölüm Kaygıları Ile Ruhsal Belirtiler Ve Sosyodemografik Değişkenler Arasındaki Ilişkiler.” İnonü Universitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 14,171-179.