The Effect of Work Stress Levels of Municipal Employees on Nutritional Status, Diet Quality, and Body Mass Index

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 1, 174 - 184, 27.03.2024

Emine Hatun Buz , Hande Seven Avuk , Birsen Demirel

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1366572

Öz

This study, conducted from January to May 2022, investigated the impact of work-related stress among 384 adult municipal employees (average age: 29.60±7.90 years) in various departments of Zeytinburnu Municipality on their nutritional status, diet quality, and body mass index (BMI). Data collection included participants' sociodemographic details, 24-hour dietary records, anthropometric measurements, and surveys conducted via face-to-face interviews. The surveys utilized the Mediterranean Diet Quality Index (KIDMED) to assess diet quality and the Job Stress Scale (JSS) to evaluate work stress. Results indicated that 58.9% of participants experienced moderate work stress, while 39% reported high levels of stress. The average KIDMED score was 7.76±3.36 points. Notably, female participants scored 7.59±3.00 on the KIDMED, while males scored 8.20±4.17 (p=0.006). On average, female participants had a BMI of 21.57±3.28 kg/m2, while males had a BMI of 26.40±3.04 kg/m2. Among municipal employees, 10.4% were underweight, 56.8% were normal weight, 26.6% were slightly overweight, and 6.3% were obese. Daily energy intake averaged 1624.30±485.03 kcal for women and 1638.14±493.36 kcal for men. The study identified a weak positive association between the job stress scale and KIDMED scores; however, no significant relationship was found between the job stress scale and BMI (r: 0.163, p=0.001; r:0.032, p=0.529). In summary, the research revealed that municipal employees experienced medium to high levels of work-related stress. Additionally, while there was a positive, albeit weak, correlation between Mediterranean diet quality and high work stress levels.

Anahtar Kelimeler

Body mass index, Mediterranean diet quality index, Nutritional status, Work stress

Proje Numarası

2021-20034-69

Belediye Çalışanlarının İş Stresi Düzeylerinin Beslenme Durumu, Diyet Kalitesi ve Beden Kütle İndeksi Üzerine Etkisi

Öz

Bu araştırmada, belediye çalışanlarının iş stres düzeylerinin beslenme durumu, diyet kalitesi ve beden kütle indeksi üzerindeki etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Çalışma Zeytinburnu Belediyesi’nin farklı birimlerinde görevli, yaş ortalaması 29,60±7,90 yıl olan gönüllü 384 yetişkin birey ile Ocak 2022-Mayıs 2022 tarihleri arasında yürütülmüştür. Bireylerin sosyodemografik özellikleri, 24 saatlik besin tüketim kayıtları ve antropometrik ölçümleri, diyet kalitesini saptamaya yönelik Akdeniz Diyet Kalitesi İndeksi (KIDMED), iş stresini belirlemeye yönelik ise iş stresi ölçeği (İSÖ)’den oluşan anket formu yüz yüze görüşme yöntemiyle sorgulanmıştır. Çalışmaya katılan bireylerin %58,9’unun orta ve %39’unun yüksek düzeyde iş stresine sahip olduğu belirlenmiştir. Akdeniz diyeti kalite indeksi (KIDMED) ortalama 7,76±3,36 puandır. Kadın bireylerin KIDMED puan ortalamasının 7,59±3,00; erkek bireylerin puan ortalamasının 8,20±4,17 olduğu saptanmıştır (p=0,006). Kadın bireylerin BKİ ortalaması 21,57±3,28 kg/m2, erkek bireylerin ise 26,40±3,04 kg/m2’dir. Belediye çalışanlarının %10,4’ü zayıf, %56,8’i normal, %26,6 hafif şişman ve %6,3’ü obez olduğu belirlenmiştir. Bireylerin günlük enerji tüketimi kadınlarda 1624,30±485,03 kkal ve erkeklerde 1638,14±493,36 kkal’dir. İş stresi ölçeği ile KIDMED arasında pozitif yönde düşük düzeyde ilişki saptanmış; ancak, BKİ ile arasında anlamlı bir ilişki saptanmamıştır (r: 0,163, p=0,001; r:0,032, p=0,529). Bu araştırmanın sonucunda, belediye çalışanlarının iş stres düzeylerinin orta ve yüksek düzeyde olduğu; Akdeniz diyet kalitesi ile yüksek iş stres düzeyinin pozitif yönde, ancak düşük düzeyde ilişkili olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Akdeniz diyeti kalite indeksi, Beden kütle indeksi, Beslenme durumu, İş stresi

Etik Beyan

Bu çalışma için, İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Araştırmalar Etik Kurulu tarafından 2021-20034-69 proje numaralı ve 27.12.2021 tarihli etik kurul onayı alınmıştır.

Proje Numarası

2021-20034-69

Teşekkür

Araştırmaya katılan tüm belediye çalışanlarına teşekkür ederiz.

Kaynakça

• 1. Soysal, A. (2009). “Farklı sektörlerde çalışan işgörenlerde örgütsel stres kaynakları: Kahramanmaraş ve Gaziantep’te bir araştırma”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (2), 333-359.
• 2. Landrum, B, Knight, D.K. and Flynn, P.M. (2012). “The impact of organizational stress and burnout on client engagement”. Journal of Substance Abuse Treatment, 42 (2), 222-230. https://doi.org/10.1016/j.jsat.2011.10.011
• 3. OECD. (2016). “How good is your job? Measuring and assessing job quality”. Erişim adresi: http://www.oecd.org/employment/labour-stats/Job-quality-OECD.pdf (Erişim tarihi: 9 Haziran 2022).
• 4. WHO definition of Health. Erişim adresi: http://www.who.int/about/definition/en/ (Erişim tarihi: 18 Temmuz 2022).
• 5. Erdoğan, T, Ünsar, A.S. ve Necdet, S.Ü.T. (2009), “Stresin çalışanlar üzerindeki etkileri: Bir araştırma”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (2), 447-461.
• 6. Işıkhan, V. (2004). “Çalışma Hayatında Stres ve Başa Çıkma Yolları”. Ankara: Sandal Yayınları.
• 7. Milte, C.M, Thorpe, M.G, Crawford, D, Ball, K. and McNaughton, S.A. (2015). “Associations of diet quality with health-related quality of life in older Australian men and women”. Experimental gerontology, 64, 8-16. https://doi.org/10.1016/j.exger.2015.01.047
• 8. Yıldız, İ. (2021). Yetişkin kadınlarda Akdeniz diyetine uyum düzeyi ile depresif semptomlar arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• 9. Lopresti, A.L, Hood, S.D. and Drummond, P.D. (2013). “A review of lifestyle factors that contribute to important pathways associated with major depression: diet, sleep and exercise”. Journal of affective disorders, 148 (1), 12-27. https://doi.org/10.1016/j.jad.2013.01.014
• 10. Richardson, A.S, Arsenault, J.E, Cates, S.C. and Muth, M.K. (2015). “Perceived stress. unhealthy eating behaviors, and severe obesity in low-income women”. Nutrition journal, 14, 1-10. https://doi.org/10.1186/s12937-015-0110-4
• 11. Van Mark, A, Spallek, M, Kessel, R. and Brinkmann, E. (2006). “Shift work and pathological conditions”. Journal of occupational medicine and toxicology, 1 (1), 1-7. https://doi.org/doi:10.1186/1745-6673-1-25
• 12. Block, J.P, He, Y, Zaslavsky, A.M, Ding, L. and Ayanian, J.Z. (2009). “Psychosocial stress and change in weight among US adults”. American journal of epidemiology, 170 (2), 181-192. https://doi.org/10.1093/aje/kwp104
• 13. Iversen, L.B, Strandberg-Larsen. K, Prescott, E, Schnohr, P. and Rod, N.H. (2012). “Psychosocial risk factors, weight changes and risk of obesity: the Copenhagen City Heart Study”. European journal of epidemiology, 27, 119-130. https://doi.org/ 10.1007/s10654-012-9659-9
• 14. Pehlivan, M. and Mermer, M. (2023), “The Relationship Between Perceived Stress Level and Healthy Nutritional Attitude and Body Weight in Adults: Descriptive and Cross-Sectional Study”. Turkiye Klinikleri Journal Health Science, 8 (3),377-84. https://doi.org/ 10.5336/healthsci.2022-94111
• 15. Genc, M. and Genc, S. (2019). “Mediterranean Diet adherence in emerging adults in Izmir”. British Food Journal, 121 (3), 725-737. https://doi.org/10.1108/BFJ-07-2018-0470
• 16. Pekcan, G. (2008). “Beslenme Durumunun Saptanması”. In: A. BAYSAL (Ed.). Diyet El Kitabı (67-141). Ankara: Hatipoğlu Yayıncılık.
• 17. World Health Organization. (2011). “Waist circumference and waist-hip ratio: report of a WHO expert consultation”. Geneva. 8-11 December 2008.
• 18. Serra-Majem, L, Ribas, L, Ngo, J, Ortega, R, M, García, A, Pérez-Rodrigo, C. and Aranceta, J. (2004). “Food, youth and the Mediterranean diet in Spain. Development of KIDMED. Mediterranean Diet Quality Index in children and adolescents”. Public Health Nutrition, 7 (7), 931-935. https://doi.org/ 10.1079/PHN2004556
• 19. Şahingöz, S.A. and Şanlıer, N, (2011). “Compliance with Mediterranean Diet Quality Index (KIDMED) and nutrition knowledge levels in adolescents. A case study from Turkey”. Appetite, 57 (1), 272-277. https://doi.org/10.1016/j.appet.2011.05.307
• 20. Aktaş Mavili A. (2001). “Bir kamu kuruluşunun üst düzey yöneticilerinin iş stresi ve kişilik özellikleri”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 56 (4): 26–42.
• 21. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, T.C. Sağlık Bakanlığı. (2015). “Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi”. Erişim adresi: https://okulsagligi.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_01/27102535_tyrkiye_beslenme_rehberi.pdf (Erişim tarihi: 4 Ekim 2022).
• 22. TÜİK. (2020). “Türkiye Sağlık Araştırması 2019”. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Saglik-Arastirmasi-2019-33661 (Erişim tarihi: 4 Ekim 2022).
• 23. Kokoroko, E. and Sanda, M.A. (2019). “Effect of workload on job stress of Ghanaian OPD nurses: The role of coworker support”. Safety and health at work, 10 (3), 341-346. https://doi.org/10.1016/j.shaw.2019.04.002
• 24. Özcan, Ç. ve Kızıl, M. (2020). “İş stres düzeyinin çalışanlarda beslenme durumu, diyet kalitesi ve antropometrik ölçümlere etkisinin değerlendirilmesi”. Beslenme ve Diyet Dergisi, 56-64. https://doi.org/10.33076/2020.BDD.1352
• 25. Greenleaf, C, Petrie, T.A, Carter, J. and Reel, J.J. (2009). “Female collegiate athletes: Prevalence of eating disorders and disordered eating behaviors”. Journal of American College Health, 57 (5),489-496. https://doi.org/10.3200/JACH.57.5.489-496
• 26. Güneşer, R. ve Atalay, E. (2020). “Ambulans Servisi Çalışanlarının Uyku Kalitesi. İş Stresi ve Beslenme Davranışlarının Değerlendirilmesi”. Hastane Öncesi Dergisi, 5 (2), 143-156.
• 27. Karataş, N.N. (2021). Turgut Özal Tıp Merkezi çalışanlarında iş stresi ve beslenme ile ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• 28. Trigueros, R, Padilla, A.M, Aguilar-Parra, J.M, Rocamora, P, Morales-Gázquez, M.J. and López-Liria, R. (2020). “The influence of emotional intelligence on resilience test anxiety. academic stress and the Mediterranean diet”. A study with university students. International journal of environmental research and public health, 17 (6), 2071. https://doi.org/10.3390/ijerph17062071
• 29. Radoncic, A. (2023). Hemşirelerde nöbet tutma durumunun stres. uyku ve beslenme davranışları üzerinde etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• 30. Gümüş, D, Topal, G.G, Sevim, S. ve Kızıl, M. (2022). “Savunma Sanayinde Çalışan Bireylerin Stres Düzeyleri, Besin Neofobisi ve Akdeniz Diyetine Uyumlarının İncelenmesi”. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9 (1), 50-57. https://doi.org/10.34087/cbusbed.954441
• 31. Malkoç, B. (2018). Obez yetişkinlerde beslenme durumu ve diyet kalitesinin depresyon anksiyete ve stres düzeyi ile ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• 32. Gümüşler. A. (2006). Rize ili Çayeli ilçesindeki lise öğrencilerinde obezite sıklığı ve beslenme alışkanlıkları. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı, Trabzon.
• 33. Carlos, M, Elena, B. and Teresa, I.M. (2020). “Are adherence to the Mediterranean diet. emotional eating, alcohol intake, and anxiety related in university students in Spain?”. Nutrients, 12 (8), 2224. https://doi.org/10.3390/nu12082224
• 34. Lemmens, S.G, Rutters, F, Born, J.M. and Westerterp-Plantenga, M.S. (2011). “Stress augments food ‘wanting’and energy intake in visceral overweight subjects in the absence of hunger”. Physiology & behavior, 103 (2), 157-163. https://doi.org/10.1016/j.physbeh.2011.01.009
• 35. Kivimäki, M, Head, J, Ferrie, J.E, Shipley, M.J, Brunner, E, Vahtera, J. and Marmot, M.G. (2006). “Work stress, weight gain and weight loss: evidence for bidirectional effects of job strain on body mass index in the Whitehall II study”. International journal of obesity, 30 (6), 982-987. https://doi.org/10.1038/sj.ijo.0803229
• 36. Brisson, C, Larocque, B, Moisan, J, Vézina, M. and Dagenais, G.R. (2000). “Psychosocial factors at work, smoking, sedentary behavior, and body mass index: a prevalence study among 6995 white collar workers”. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 42 (1), 40-46.
• 37. Arslan, I. (2018). “Bilinçli farkındalık. depresyon düzeyleri ve algılanan stres arasındaki ilişki”. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (2), 73-86. https://doi.org/10.20493/birtop.477445
• 38. Kawakami, N, Tsutsumi, A, Haratani, T, Kobayashi, F, Ishizaki, M, Hayashi, T, Fujita, O, Aizawa, Y, Miyazaki., S, Hiro, H, Masumoto, T., Hashimoto, S. and Araki, S. (2006). “Job strain, worksite support. and nutrient intake among employed Japanese men and women”. Journal of epidemiology, 16 (2), 79-89. https://doi.org/10.2188/jea.16.79
• 39. Prieto-González, P, Sánchez-Infante, J. and Fernández-Galván, L.M. (2022). “Association between Adherence to the Mediterranean Diet and Anthropometric and Health Variables in College-Aged Males”. Nutrients, 14 (17), 3471. https://doi.org/10.3390/nu14173471