Madde Kullanan Bireylerin Sokaktan İlaç Alma Davranışının İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 830 - 849, 29.06.2024

İlker Aktürk , Hakan Karaman , Fatma Altıntaş , Ömer Miraç Yaman

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1366988

Öz

Madde bağımlılığı tedavisinde ilaçlı tedavi yöntemi, önemli bir seçenek olmakla birlikte tedavi gören bağımlıların ilaçları kötüye kullanması veya belli davranış örüntüleri geliştirmesi gibi birçok risk etmenini de beraberinde getirebilmektedir. Bu çalışma, madde bağımlısı bireylerim tedavi sürecinde veya tedavi süreci olmaksızın sokaktan ilaç alma davranışları altında yatan nedenleri ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda araştırma amacına uygun olarak nitel araştırma yöntemi ve fenomenolojik desen kullanılmıştır. Ölçüt, kuramsal ve kartopu örneklem yöntemleri kullanılarak belirlenen 12 katılımcı ile görüşmeler yapılmış ve elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi kullanılarak değerlendirilmiştir. Analiz edilen veriler doğrultusunda bulgular “Bağımlılık Tedavisinde İlaç Kullanımına İlişkin Düşünceler”, “Tedavi Sürecinde Sağlık Kurumlarından İlaç Teminini Zorlaştıran Nedenler”, “İlacın Sokaktan Temin Edilmesiyle İlgili Etkenler”, “İlaç Kullanımıyla İlgili Olarak Tedavi Sistemine Dair Öneriler” olmak üzere dört tema altında başlıklandırılarak açıklanmıştır. Araştırma sonucunda; madde kullanan bireylerin ilaç temin etme noktasında hastane özelinde zorluk yaşamaları, sokaktan ilaç temin etmenin sağlık kuruluşlarına göre daha kolay olması, doktor ve eczacılarla iletişim düzeyinde sıkıntı yaşamaları ve sicil dosyalarında bağımlılık tedavisi aldıklarına dair bilginin görünmesini istememeleri nedeniyle sokaktan ilaç alma davranışları geliştirdikleri anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Subokson, Eroin, İkame Tedavi, Madde Bağımlılığı

Etik Beyan

Bu araştırmanın etik onayı, İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurul’undan 16.02.2023 tarihli ve 615185 sayılı kararı ile alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Araştırma için herhangi bir destek alınmamıştır.

Investigation of Street Drug Purchasing Behaviors of Individuals Who Use Drugs

Öz

Although the drug treatment method is an important option in the treatment of substance addiction, it can also bring with it many risk factors such as addicts under treatment abusing drugs or developing certain behavioral patterns. This study aims to reveal the underlying reasons behind drug-taking behavior of drug addicts during or without treatment process. In this context, qualitative research method and phenomenological design were used in accordance with the research purpose. Interviews were conducted with 12 participants determined using criterion, theoretical and snowball sampling methods, and the obtained data were evaluated using the descriptive analysis method. In line with the analyzed data, the findings were titled under four themes: "Thoughts on Drug Use in Addiction Treatment", "Reasons That Make It Difficult to Obtain Drugs from Health Institutions During the Treatment Process", "Factors Related to Procuring Drugs from the Street", "Recommendations on the Treatment System Regarding Drug Use". explained. As a result of the research; It has been understood that individuals who use substances develop the behavior of taking drugs from the streets because they have difficulties in obtaining drugs in hospitals, it is easier to obtain drugs from the streets than in health institutions, they have difficulties in communication with doctors and pharmacists, and they do not want the information that they have received addiction treatment to appear in their registry files.

Anahtar Kelimeler

Suboxone, Heroin, Substitution Therapy, Substance Addiction

Kaynakça

• 1. Öztürk, M., Ögel, K., Evren, C. ve Bilici, R. (2021). “Bağımlılık: Tanı, Tedavi, Önleme”. İstanbul: Yeşilay Yayınları.
• 2. West R. (2001). “Theories of Addiction.” Addiction, 96(1), 3-13.
• 3. American Psychiatric Association (2013). “Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-V)”. Washington, DC: American Psychiatric Association.
• 4. Emmessar Biotech ve Nutrition Ltd (2023). “Drugs and Medicines – What is the difference?” Erişim adresi: https://www.ebnl.org/blogs/drugs-medicines-what-difference (erişim tarihi: 10.08.2023).
• 5. World Health Organization (1975). “A Manual on Drug Dependence: Compiled on the basis of Reports of WHO expert groups and other WHO publications”. J. F. Kramer ve D.C. Cameron(ed.). Erişim adresi: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/40384/9241540481.pdf (erişim tarihi: 10.08.2023).
• 6. Gökler, R., ve Koçak, R. (2008). “Uyuşturucu ve Madde Bağımlılığı”. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 3(1), 89-104.
• 7. Çizmecioğlu, A., Akkuzu, M, Z., Erk, M. A., Fırat, S., Küçükkeskin, F., ve Yıldırım, İ. (2020). “Sağlık - Toplum – Bilim” Mersin: Mer Ak Yayınları.
• 8. Whelan, P. J., ve Remski, K. (2012). “Buprenorphine and Methadone Treatment: A Review of Evidence in Both Developed And Developing Worlds”. Journal of Neurosciences in Rural Practice, 3(1), 45–50. Erişim adresi: https://doi.org/10.4103/0976-3147.91934(erişim tarihi: 10.08.2023)
• 9. Kaya, H., Kaya, Ö. B., Paltun, S. C. (2018). “Buprenorfin ve Benzodiazepin Beraber Kullanımı ile Ortaya Çıkan Solunum Depresyonu”. Güncel Bağımlılık Araştırmaları, 2(1), 22-26.
• 10. Zweben, J. E., ve Payte, J. T. (1990). “Methadone Maintenance in the Treatment of Opioid Dependence. A Current Perspective”. The Western Journal Of Medicine, 152(5), 588–599.
• 11. Veilleux, J. C., Colvin, P. J., Anderson, J., York, C., Heinz, A. J. (2010). “A Review of Opioid Dependence Treatment: Pharmacological and Psychosocial İnterventions to Treat Opioid Addiction”. Clinical Psychology Review, 30(2), 155–166.
• 12. WADA (2022). “Internatıonal Standard Prohibited List 2022”. Erişim adresi: https://www.wada-ama.org/sites/default/files/resources/files/2022list_final_en.pdf (erişim tarihi:10.08.2023).
• 13. Evren, E. C., Tamar, D., Babayağmur, B., Çakmak, D. (2000). “Opioid Bağımlılığının Tedavisinde Buprenorfin: Metadonla Karşılaştırma Çalışmaları”. Klinik Psikofarmokoloji Bülteni, 10(4), 205-212.
• 14. Çakıcı, M., Araz, D. ve Gökyiğit, A. (2019). “Opioid Bağımlılığının Tedavisinde Metadon ve Buprenorfin’in Etkinliği: Hangisini Kullanalım?”. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 1(3), 194-199.
• 15. Danışmaz Sevinç, M., Erbay, E. (2019). “AMATEM’de İkinci Kez Tedavi Gören Madde Bağımlılarının Madde Kullanımına İlişkin Yaşam Deneyimleri”. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6, 689−714.
• 16. Nalbantoğlu, İ. (2021). “Madde bağımlılarının ve ailelerinin kendine yardım deneyimleri: AYBUDER örneği”. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• 17. Bazazi, A. R., Yokell, M., Fu, J. J., Rich, J. D. ve Zaller, N. D. (2011). “Illicit Use Of Buprenorphine/Naloxone Among İnjecting and Noninjecting Opioid Users”. Journal Of Addiction Medicine, 5(3), 175–180.
• 18. Velander J. R. (2018). “Suboxone: Rationale, Science, Misconceptions”. The Ochsner journal, 18(1), 23–29.
• 19. Merriam, S. B. (2018). “Nitel Araştırma: Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber.” S. Turan (Çev. Ed.), 3. Baskı, Ankara: Nobel Yayınları.
• 20. Tekindal, M., Uğuz Arsu, Ş. (2020). “Nitel Araştırma Yöntemi Olarak Fenomenolojik Yaklaşımın Kapsamı Ve Sürecine Yönelik Bir Derleme”. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20 (1), 153-182.
• 21. Yıldırım, A., Şimşek, H. (2016). “Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri”. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• 22. Patton, M. Q. (2018). “Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri”. M. Bütün, S. B. Demir (Çev. Ed.). 3. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
• 23. Gökbayrak, S., ve Karışan, D. (2017). “Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Fetemm Temelli Etkinlikler Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi”. Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 3(1), 25-40.
• 24. Nalbantoğlu, İ., Tuncay, T. (2023). “Madde Bağımlılarının ve Ailelerinin Bağımlılıkla Mücadele Deneyimlerinin İncelenmesi”. Bağımlılık Dergisi, 24(2), 207-226.
• 25. Gündüz Türkeş, S. ve Buz, S. (2022). “Alkol/Madde Kullanım Bozukluğu Olan Bireylerin Tedavi Süreci ve Taburculuk Sonrası Gereksinimleri Üzerine Bir Araştırma: Ankara AMATEM Örneği”. Toplum ve Sosyal Hizmet, 33(2), 437-462.
• 26. Bobrova N, Rughnikov U, Neifeld E, Rhodes T, Alcorn R, Kirichenko S, Power R. (2008). “Challenges in Providing Drug User Treatment Services in Russia: Providers' Views”. Subst Use Misuse, 43(12-13):1770-84.
• 27. Farrell M, Martin NK, Stockings E, Bórquez A, Cepeda JA, Degenhardt L, Ali R, Tran LT, Rehm J, Torrens M, Shoptaw S, McKetin R. (2019). “Responding to Global Stimulant Use: Challenges and Opportunities”. Lancet, 394(10209):1652-1667.
• 28. Saatçioğlu, Ö., Yapıcı, A., Ciğerli, G., Üney, R. ve Çakmak, D. (2007). “Yatarak Tedavi Gören Bağımlı Hastalarda Nüksün Değerlendirilmesi”. Bağımlılık Dergisi, 8(3), 133–137.
• 29. Laudet, A. B., ve White, W. (2010). “What Are Your Priorities Right Now? Identifying Service Needs Across Recovery Stages To İnform Service Development”. Journal of Substance Abuse Treatment, 38(1), 51-59.
• 30. Hagemeier N. E. , Tudiver F. , Brewster, S. , Hagy E. J., , Hagaman, A. , Pack R. P. (2016) . “Prescription Drug Abuse Communication: A Qualitative Analysis of Prescriber and Pharmacist Perceptions And Behaviors”. Reseaech in Social and Administrative Pharmacy;12(6): 937 – 948.
• 31. Mathis, S. M., Hagaman, A., Hagemeier, N., Baker, K., Pack, R. P. (2020). “Provider–Patient Communication About Prescription Drug Abuse: A Qualitative Analysis Of The Perspective Of Prescribers”. Substance Abuse, 41(1), 121-131.
• 32. McCroskey, J. C. (1997). “Willingness To Communicate, Communication Apprehension, And Self-Perceived Communication Competence: Conceptualizations And Perspectives”. Avoiding Communication: Shyness, Reticence, And Communication Apprehension, 2, 191-216.
• 33. Ventricelli, D. J., Mathis, S. M., Foster, K. N., Pack, R. P., Tudiver, F. ve Hagemeier, N. E. (2020) “Communıcatıon Experiences Of Data-Waivered Physicians With Community Pharmacists: A Qualitative Study”, Substance Use ve Misuse, 55:3, 349-357.
• 34. Bali, P., Kenny P. J. (2019). “Transcriptional Mechanisms of Drug Addiction”. Dialogues in Clinical Neuroscience, 21(4), 379-387.
• 35. Mathis, S. M., Hagemeier, N., Foster, K. N., Baker, K. ve Pack, R. P. (2020) “It’s Took Over This Region”: Patient Perspectives of Prescription Drug Abuse in Appalachia, Substance Use ve Misuse, 55(1), 37-47.
• 36. Volkow, N. D, Jones, E. B, Einstein E. B, Wargo, E. M. (2019). “Prevention And Treatment Of Opioid Misuse And Addiction: A Review”. JAMA Psychiatry, 76(2):208–216.
• 37. Pusey-Murray, A., Bourne, P.A., Warren, S., Lagrenade, J., ve Charles, C.A. (2010). “Medication Compliance Among Mentally Ill Patients İn Public Clinics İn Kingston And St. Andrew, Jamaika”. Journal of Biomedical Science and Engineering, 03, 602-611.
• 38. Ford J. A., Lacerenza, C. (2011). “The Relationship Between Source of Diversion and Prescription Drug Misuse, Abuse, and Dependence”. Substance Use ve Misuse, 46(6), 819-827.
• 39. United Nations Office on Drugs and Crime- UNODC (2018). “World Drug Report 2018”. Erişim adresi: https://www.unodc.org/unodc/en/press/releases/2018/June/world-drug-report-2018_-opioid-crisis--prescription-drug-abuse-expands-cocaine-and-opium-hit-record-highs.html (erişim tarihi:12.08.2023).
• 40. Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı. T.C.. İçişleri Bakanlığı (2021). “Türkiye Uyuşturucu Raporu 2021”. Ankara: Egm Yayın Katalog No: 736. NDB Yayınları: 33.