Nasıl Vegan Oldum? Fenomenolojik Nitel Bir Araştırma

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 287 - 304, 24.09.2021

Ozan Güler , Gamze Deniz Çağlayan

https://doi.org/10.32572/guntad.915262

Cited By: 5

Öz

Vegan beslenme pek çok kişinin ifade ettiği “sadece et yemeyen bireylerin beslenme şekli” anlayışı ile açıklanabilecek bir durum değildir. Bu görüş veganlık olgusunun altında yatan sosyal gerçekliği açıklamada çok yetersiz kalmaktadır. Buradan hareketle gerçekleştirilen bu çalışma vegan bireylerin vegan olmaya iten motivasyonları araştırmaktır. Araştırma yöntemi olarak nitel araştırma, araştırma tasarımı olarak ise fenomenolojik yaklaşım benimsenmiştir. Araştırma verileri İstanbul Anadolu yakasında yer alan bir vegan restorana gelen 19 düzenli müşteriden, yarı yapılandırılmış yüz yüze mülakat tekniği ile elde edilmiştir. Katılımcıların vegan olma motivasyonları; etik, bilişsel/sosyal, sağlık ve ekolojik motivasyonlar olarak ortaya çıkmıştır. Gerçekleşme sıklığına göre incelendiğinde en baskın faktörlerin etik ve bilişsel/sosyal nedenler olduğu söylenebilir. Bilişsel/sosyal motivasyon olarak adlandırılan faktörün alanyazındaki önceki çalışmalardan farklı olarak baskın bir motivasyon kaynağı olduğu görülmektedir. Bu motivasyonun, yazılı ve görsel kaynaklar ve sosyal çevre aracılığıyla “veganlık nedir ve neden vegan olmalıyım?” gibi sorulara yanıt aramada önemli bir yönlendirici olduğu anlaşılmaktadır. Sonuç olarak ister sadece vegan tüketicilere isterse de farklı tüketicilere bir arada hizmet versin, yiyecek ve içecek işletmelerinin yukarıda sayılan faktörleri dikkate alması hizmet etkileşiminin başarısı için faydalı olacaktır

Anahtar Kelimeler

Vejetaryen Beslenme, Vegan Beslenme, Vegan Olma Motivasyonu, Fenomenolojik Araştırma

How did I become vegan? A phenomenological qualitative research

Öz

Vegan diet is not a situation that can be explained by solely the understanding of "the diet of individuals who do not eat meat" as expressed by many people. This view is quite insufficient in explaining the social reality underlying the phenomenon of veganism. Accordingly, this study is to investigate the motivations of vegan individuals to be vegan. Qualitative research has been adopted as a research method and a phenomenological approach as a research design. The research data were obtained from 19 regular customers who came to a vegan restaurant on the Anatolian side of Istanbul, using a semi-structured face-to-face interview technique. Participants' motivations to be vegan have been emerged as ethical, cognitive/social, health and ecological motivations. When analyzed according to the frequency of occurrence, it can be said that the most dominant factors are ethical and cognitive & social reasons. It is understood that the factor called cognitive & social motivation is a dominant source of motivation, unlike previous studies in the literature. It is understood that this motivation provides influential guiding in seeking answers to questions such as "What is veganism and why should I be vegan? through written and visual sources and the social relationships. As a result, whether they serve only vegan consumers or more diversified, food and beverage businesses should take vegan consumer motives into account to achieve the successful service interaction.

Anahtar Kelimeler

Vegetarian Diet, Vegan Diet, Vegan Motivation, Phenomenological Qualitative Research

Kaynakça

• Akkan, E., ve Bozyiğit, S. (2020). Bir niş pazar olarak Türkiye'deki vegan ürünler: Tüketici bakış açısından keşfedici bir araştırma. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 101-149.
• Aksürmeli, Z. S. T., ve Beşirli, H. (2019). Vegan kimliğin oluşumu: Vegan olmak ve vegan kalmak. Akademik Hassasiyetler, 6(12), 223-249.
• Altaş, A. (2017). Vegetarian is and veganism: Current situation in Turkey in the light of examples in the world. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 5(4), 403-421.
• American Vegan Society (2020). American vegan society history. [URL:https://americanvegan.org/avs-history/]. Erişim Tarihi: 02.01.2021.
• Barr, S. I., & Chapman, G. E. (2002). Perceptions and practices of self-defined current vegetarian, former vegetarian, and nonvegetarian women. Journal of the American Dietetic Association, 102(3), 354-360.
• Beardsworth, A., & Keil, T. (1991a). Health-related be liefs and dieta ry practices among vegetarians and vegans: a qualitative study. Health Education Journal, 50(1), 38-42.
• Beardsworth, A., & Keil, T. (1991b). Vegetarianism, veganism and meat a voidance: recent trends and findings. British Food Journal, 93(4), 19-24.
• Belge, M. (2016). Tarih boyunca yemek kültürü. İstanbul: İletişim Yayınları. 14. Baskı.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Bucak, T. (2019). Gastronomi ve yeni beslenme eğilimleri. Mehmet SARIIŞIK (Ed.), Gastronomi Bilimi İçinde (ss. 99-123). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Ceyhun Sezgin, A., ve Ayyıldız, S. (2019). Gastronomi Alanında Vejetaryen/Vegan Yaklaşımı: Giresun Yöre Mutfağının Vejetaryen Mutfak Kapsamında İncelenmesi. E. İnanır, O. Köse, ve Y. Ulutürk (Ed.), Siyasi, Sosyal ve Kültürel Yönleriyle Türkiye ve Rusya – 1 içinde (ss. 505-533). Ankara: Berikan Yayınevi.
• Clarys, P.,Deliens, T., Huybrechts, I., Deriemaeker, P., Vanaelst, B., De Keyzer, W., ... & Mullie, P. (2014). Comparison of nutritiona lquality of the vegan, vegetarian, semi-vegetarian, pesco-vegetarian and omnivorous diet. Nutrients, 6(3), 1318-1332.
• Craig, W. J. (2010). Nutrition concerns and health effects of vegetarian diets. Nutrition in Clinical Practice, 25(6), 613-620.
• Dietz, T.,Frisch, A. S., Kalof, L., Stern, P. C., & Guagnano, G. A. (1995). Values and vegetarianism: An exploratory analysis. Rural Sociology, 60(3), 533-542.
• Dilek, S. E. (2018). Türkiye’de vejetaryen/vegan oteller mümkün mü? Kavramsal bir tartışma. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 19(1), 1-18.
• Euronews (2019). İngiltere'de vegan sayısı 3,5 milyona yükseldi. [URL:https://tr.euronews.com/2019/02/18/ingiltere-de-vegan-sayisi-yukseldi-nufusun-yuzde-7-si-artik-hayvansal-urun-tuketmiyor]. Erişim Tarihi: 09.07.2021.
• Fox, N., & Ward , K. (2008a). Health, ethics and environment: A qualitative study of vegetarian motivations. Appetite, 50(2-3), 422-429.
• Fox, N., & Ward, K. J. (2008b). You are what you eat? Vegetarianism, health and identity. Social science & medicine, 66(12),2585-2595.
• Greenebaum, J. (2012). Veganism, identity and the quest for authenticity. Food, Culture & Society, 15(1), 129-144.
• Güçlü, İ. (2019). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri: Teknik, Yaklaşım, Uygulama. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Hoek, A. C.,Luning, P. A., Stafleu, A., & Graaf, C. (2004). Food-related life style and health attitudes of Dutch vegetarians, non-vegetarian consumers of meat substitutes, and meat consumers. Appetite, 42(3), 265-272.
• Hoffman, S. R., Stallings, S. F., Bessinger, R. C., & Brooks, G. T. (2013). Differences between health and ethical vegetarians. Strength of conviction, nutrition knowledge, dietary restriction, and duration of adherence. Appetite, 65, 139-144.
• International Vegetarian Union (2021). History of the german vegetarian societies. [URL: https://ivu.org/history/societies/vbd.html]. Erişim Tarihi: 10.01.2021.
• Janssen, M.,Busch, C., Rödiger, M., & Hamm, U. (2016). Motives of consumers following a vegan diet and their attitudes to wards animal agriculture. Appetite, 105, 643-651.
• Karabudak, E. (2012). Vejetaryen beslenmesi. Ankara: Sağlık Bakanlığı.
• Kenyon, P. M., & Barker, M. E. (1998). Attitudes to wards meat-eating in vegetarian and non-vegetarian teenage girls in England - an ethnographic approach. Appetite, 30(2), 185-198.
• Key, T. J.,Appleby, P. N., & Rosell, M. S. (2006). Health effects of vegetarian and vegan diets. Proceedings of the Nutrition Society, 65(1), 35-41.
• Leitzmann, C. (2014). Vegetarian nutrition: past, present, future. The American journal of clinical nutrition, 100(1), 496-502.
• Marketing Türkiye (2021). Vegan sayısı artacak. Hüseyin Tapınç (Köşe Yazarı).[URL:https://www.marketingturkiye.com.tr/koseyazilari/vegan-sayisi-artacak/]. Erişim Tarihi: 09.07.2021
• McPherson, T. (2018). The ethical basis for veganism. In the “Oxford handbook of food ethics”. Anne Barnhill, Mark Budolfson, and Tyler Doggett (eds.), 209-240. New York: Oxford University Press.
• Melina, V.,Craig, W., & Levin, S. (2016). Position of the academy of nutrition and dietetics: vegetarian diets. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 116(12), 1970-1980.
• Nezlek, J. B., & Forestell, C. A. (2020). Vegetarianism as a social identity. Current Opinion in Food Science, 33, 45-51.
• Ntv (2019). Türkiye vejetaryenliğin en fazla arttığı 7. ülke. [URL: https://www.ntv.com.tr/saglik/turkiye-ejetaryenligin-en-fazla-arttigi-7ulke,kaWojk1NLUGgYlE7hEJYkA]. Erişim Tarihi: 02.01.2021.
• Özcan, T. ve Baysal, S. (2016). Vejetaryen beslenme ve sağlık üzerine etkileri. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 30(2), 101-116.
• Pilis, W.,Stec, K., Zych, M., & Pilis, A. (2014). Health benefits and risk associated with adopting a vegetarian diet. Roczniki Państwowego Zakładu Higieny, 65(1), 9-14.
• Povey, R.,Wellens, B., & Conner, M. (2001). Attitudes to wards following meat, vegetarian and vegan diets: an examination of the role of ambivalence. Appetite, 37(1), 15-26.
• Radnitz, C.,Beezhold, B., & DiMatteo, J. (2015). Investigation of life style choices of individuals following a vegan diet for health and ethical reasons. Appetite, 90, 31-36.
• Rivera, M., & Shani, A. (2013). Attitudes and orientation to ward vegetarian food in the restaurant industry. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 25(7), 1049-1065.
• Ruby, M. B. (2012). Vegetarianism. A blossoming field of study. Appetite, 58(1), 141-150.
• Shani, A., & DiPietro, R. B. (2007). Vegetarians: a typology for food service menu development. Hospitality Review, 25(2), 66-73.
• Son, G. Y. T., & Bulut, M. (2016). Yaşam tarzı olarak vegan ve vejetaryenlik. Journal of Human Sciences, 13(1), 830-843.
• Son, G. Y. T., (2016). Biyoetik çerçevesinde vegan ve vejetaryenlik. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Sünnetçioğlu, S., Mercan, Ş. O., Yıldırım, H. M., ve Türkmen, S. (2017). Veganların restoranlarda karşılaştıkları sorunlar üzerine bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(Special Issue 2), 241-252.
• Şanlıer, N. ve Öztürk, Y. E. (2018). Vejetaryen mutfak. Hatice Ferhan Nizamlıoğlu (Ed.) Gastronomide Güncel Konular İçinde. Konya: Billur Yayınevi.
• Türkiye Vegan Derneği (t.y.). Dünya vegan günü. [URL:https://tvd.org.tr/etkinlik/dunya-vegan-gunu/]. Erişim Tarihi: 02.01.2021.
• Türkiye Vegan Derneği (t.y.). Hakkımızda. [URL:https://tvd.org.tr/biz-kimiz/]. Erişim Tarihi: 05.07.2021.
• Türkiye Vegan Derneği (t.y.). Veganlık nedir? [URL:https://tvd.org.tr/veganlik-nedir/]. Erişim Tarihi:02.01.2021.
• The Vegan Society (2021). Vegan statistics. [URL: https://www.vegansociety.com/news/media/statistics#:~:text=In%202019%20there%20were%20600%2C000,150%2C000%20(0.25%25)%20in%202014]. Erişim Tarihi: 02.01.2021.
• Vatan, A., ve Türkbaş, S. (2018). Vejetaryen Turist ve Vegan Turist Kimdir?. Journal of Tourism And Gastronomy Studies, 6(3), 24-39.
• Veganlık (t.y.). Nerede yemek yiyebilirim: Vegan yemek listesi. [URL:https://veganlik.org/mekanlar/]. Erişim Tarihi: 05.07.2021.
• Vegatarian Society (2021). Early history of the vegan society. [URL:https://vegsoc.org/about-us/history-of-the-vegetarian-society-early-history/]. Erişim Tarihi: 02.01.2021.
• Yegen, C., ve Aydın, B. O. (2018). Postmodern bir kimlik olarak veganlık ve bir çevrimiçi vegan ağının analizi. Iletişim, 28, 91-114.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.