TÜRKİYE’DE SAĞLIK ALANINDA VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YÖNTEMİ KULLANILARAK YAPILAN MAKALELERİN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 22 Sayı: 1, 207 - 244, 14.03.2019

Sinem Mut , Gamze Kutlu , Meryem Turgut

Öz

Çalışmada, Türkiye’de sağlık alanında Veri Zarflama Analizi yöntemi kullanılarak yapılan ve ulusal ve uluslararası literatürde yayınlanmış makalelerin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda Türkçe ve İngilizce makalelerin tümüne ulaşabilmek için Google Akademik arama motoru, PubMed, Ebscohost, ProQuest, Science Direct, Scopus elektronik veri tabanları kullanılarak Ocak 2000- Şubat 2018 tarihleri arasında yayımlanan ulusal ve uluslararası makaleler belirlenen anahtar kelimeler çerçevesinde taranmıştır. Tarama sonucunda toplamda 88 makaleye ulaşılmış olup, belirlenen kriterleri sağlayan 79 adet araştırma makalesi çalışma kapsamında incelenmiştir. İncelenen makaleler yazarları, tarihleri, kullanılan modeller ve yönelimi, karar verme birimi türü ve sayısı, kullanılan girdiler ve çıktılar gibi belirlenen başlıklar altında ele alınmıştır. Makalelerin yıllara göre dağılımına bakıldığında en fazla makalenin 2016 ve 2017 yılında yayımlandığı ve bu alanda en çok yayın yapan araştırmacıların Sağlık Yönetimi Bölümü’ne mensup olduğu belirlenmiştir. Çalışmalarda karar verme birimi olarak genellikle hastanelerin seçildiği ve verimliliğin değerlendirilmesinde girdi yönelimli CCR ve BCC modellerinin birlikte kullanıldığı tespit edilmiştir. Çalışmalarda en sık kullanılan girdi değişkenlerinin “yatak sayısı” ve “hekim sayısı” olduğu, en sık kullanılan çıktı değişkenlerinin ise “poliklinik sayısı, “ameliyat sayısı” ve “yatan hasta sayısı” olduğu görülmüştür. Ayrıca Veri Zarflama Analizi yöntemi ile birlikte en sık kullanılan yöntemin Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Endeksi olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak sağlık alanında güncelliğini koruyan verimlilik tartışmaları kapsamında verimliliğin değerlendirildiği makaleleri inceleyen bu çalışmanın hastane yöneticilerine, politika yapıcılara ve araştırmacılara yardımcı olacak önemli bilgiler sağlayacağı ve gelecekte yapılacak araştırmalara yol gösterici olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık, Sağlık Kurumları, Verimlilik, Veri Zarflama Analizi

Kaynakça

• 1. *Adil R., Abbas M. and Yaseen A. (2016) Determinants of Efficiency in Health Sector: DEA Approach and Second Stage Analysis. Journal of Accounting and Finance in Emerging Economies 2(2): 83-92. 2. Adler N., Frıedman L. and Stern Z.S. (2002) Review of Ranking Methods in the Data Envelopment Analysis Context. European Journal of Operational Research 140(2): 249–265. 3. Akdoğan M. (2001) Veri Zarflama Analizi Tekniği ile Sigorta Şirketlerinin Etkinlik Ölçümü Türkiye Örneği. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. 4. *Aksezer C.S. (2011) Reliability Evaluation of Healthcare Services by Assessing the Technical Efficiency. The Service Industries Journal 31(14): 2309-2319. 5. *Aksezer C.S. and Benneyan J.C. (2010) Assessing the Efficiency of Hospitals Operating Under a Unique Owner: A DEA Application in the Presence of Missing Data. Int. J. Services and Operations Management 7(1): 53–75. 6. Aletras V., Kontodimopoulos N., Zagouldoudis A. and Niakas D. (2007) The Short-Term Effect on Technical and Scale Efficiency of Establishing Regional Health Systems and General Management in Greek NHS Hospitals. Health Policy 83(2-3): 236-245. 7. *Altın F.G. (2014) Sağlık Sektöründeki İşletmelerin Finansal Kriz Öncesi ve Sonrası Performanslarının Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6(11): 163-185. 8. Asandului L., Roman M. and Fatulescu P. (2014) The Efficiency of Healthcare Systems in Europe: A Data Envelopment Analysis Approach. Procedia Economics and Finance (10): 261-268. 9. *Atılgan E. (2016) The Technical Efficiency of Hospital İnpatient Care Services: An Application for Turkish Public Hospitals. Business and Economics Research Journal 7(2): 203-214. 10. *Atmaca E., Turan F., Kartal G. ve Çiğdem E. S. (2012) Ankara İli Özel Hastanelerinin Veri Zarflama Analizi ile Etkinlik Ölçümü. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 16(2): 135-153. 11. *Ayanoğlu Y., Atan M. ve Beylik U. (2010) Hastanelerde Veri Zarflama Analizi (VZA) Yöntemiyle Finansal Performans Ölçümü ve Değerlendirilmesi. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi 2: 40-62. 12. *Aytekin S. (2011) Yatak İşgal Oranı Düşük Olan Sağlık Bakanlığı Hastanelerinin Performans Ölçümü: Bir Veri Zarflama Analizi Uygulaması. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi XXX(1): 113-138. 13. *Bal V. (2013) Veri Zarflama Analizi ile Tıbbi Görüntü, Arşiv ve İletişim Sistemlerinin Devlet Hastaneleri Performansına Etkilerinin Araştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1(17): 31-50. 14. *Bal V. ve Bilge H. (2013) Eğitim ve Araştırma Hastanelerinde Veri Zarflama Analizi ile Etkinlik Ölçümü. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi 2(2): 1-14. 15. *Bayraktutan Y. ve Pehlivanoğlu F. (2012) Sağlık İşletmelerinde Etkinlik Analizi: Kocaeli Örneği. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (23): 127–162. 16. Berger N. A. and Humphrey D.B. (1997) Efficiency of Financial Institutions: International Survey and Directions for Future Research. Social Science Research Network, Working Paper, Pennsylvania. 17. *Beylik U. ve Pekcan A.Y. (2012) Eğitim ve Araştırma Hastanelerinde Etkinlik Analizleri ve Değerlendirilmesi. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi 3(1): 119-156. 18. *Beylik U., Kayral H. İ. ve Naldöken Ü. (2015) Sağlık Hizmet Etkinliği Açısından Kamu Hastane Birlikleri Performans Analizi. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 39(2): 203-224. 19. *Bilsel M. ve Davutyan N. (2014) Hospital Efficiency With Risk Adjusted Mortality as Undesirable Output: The Turkish Case. Annals of Operations Research 221(1): 73-88. 20. *Bircan H. (2011) Veri Zarflama Analizi ile Sivas İli Merkez Sağlık Ocaklarının Etkinliğinin Ölçülmesi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 12(1): 331-347. 21. *Boz C. ve Önder E. (2017). OECD Ülkelerinin Sağlık Sistemi Performanslarının Değerlendirilmesi. Sosyal Güvence Dergisi 6(11): 24-61. 22. *Bulğurcu B. ve Özdemir P. (2015) Geçiş Ekonomilerinde Sağlık Harcamalarının Etkinliği Üzerine Bir İnceleme. Ege Akademik Bakış Dergisi 15(4): 523-537. 23. *Cansel A., Benli Y. K. ve Bozoklu Ç.P. (2016) Measuring the Effectiveness of Performance-Based Budgeting with DEA: Ministry of Health in Turkey. IIB International Refereed Academic Social Sciences Journal 7(23): 60-77. 24. Castro Lobo M. S., Özcan Y. A., Silva A. C. M., Marcos P., Lıns E. and Fiszman R. (2010) Financing Reform and Productivity Change in Brazilian Teaching Hospitals: Malmquist Approach. Central. European Journal of Operations Research 18(2): 141-152. 25. Charnes A. and Cooper W.W. (1984) Non-Archimedean CCR Ratio for Efficiency Analysis: Rejoinder to Boyd and Fare. European Journal of Operation Research 15(3): 333-334. 26. Charnes A., Cooper W.W., Lewin A.Y. and Seiford L.M. (2000) Data Envelopment Analysis, Theory, Methodology and Applications. Kluwer Academic Publishers, USA. 27. Chen S.N. (2006) Productivity Changes in Taiwanese Hospitals and the National Health Insurance. The Service Industries Journal 26(4): 459-477. 28. *Cheng G. Zervopoulos P.D. (2014) Estimating the Technical Efficiency of Health Care Systems: A Cross-Country Comparison Using the Directional Distance Function. European Journal of Operational Research 238(3): 899–910. 29. Cooper W.W., Seiford L. M. and Zhu J. (2011) Data Envelopment Analysis: History, Models And Interpretations. Handbook on Data Envelopment Analysis. In Cooper W. W., Seiford L. M. and J Zhu. (ed.) Springer, London. 30. Cooper W.W., Seiford L.M. and Tone K. (2000) Data Envelopment Analysis: A Comprehensive Text With Models Applications, References and DEA-Solver Software. Kluwer Academic Publishers, Boston. 31. *Çağlar A. ve Gülel F.E. (2015) Sağlık Hizmetlerinden Memnuniyet: Etkinlik ve Mekansal Etkileşim Analizi. Journal of Life Economics 2(2): 29-58. 32. *Çakmak M., Öktem M. K. ve Gönülşen U. (2009) Türk Kamu Hastanelerinde Teknik Verimlilik Sorunu: Veri Zarflama Analizi Tekniği ile Sağlık Bakanlığı’na Bağlı Kadın Doğum Hastanelerinin Teknik Verimliliklerinin Ölçülmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 12(1): 2-36. 33. *Çalışkan S ve Girginer S. (2016) Türkiye’deki Hastanelerin Performanslarının Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi. EconWorld2016 Proceeding 1-11. 34. *Çelik T. ve Esmeray A. (2014) Kayseri'deki Özel Hastanelerde Maliyet Etkinlişinin Veri Zarflama Metoduyla Ölçülmesi. Journal of Alanya Faculty of Business/Alanya İşletme Fakültesi Dergisi 6(2): 45-54. 35. *Demiray Erol E. ve Güneş İ. (2014) Türkiye’de İllerin Sağlık Etkinliklerinin Analizi. Ekonomi Bilimleri Dergisi 6(2): 1-19. 36. *Doğan N.Ö. ve Gencan S. (2014) VZA/AHP Bütünleşik Yöntemi ile Performans Ölçümü: Ankara’daki Kamu Hastaneleri Üzerine Bir Uygulama. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 16(2): 88-112. 37. *Erdoğan M. ve Yıldız B. (2015) Sağlık İşletmelerinde Finansal Oranlar Aracılığıyla Performans Ölçümü: Hastanelerde Bir Uygulama. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 6(9): 129-148. 38. *Eren Şenaras A. (2016) Improving Effectiveness in the Emergency Service by Using Data Envelopment Analysis. UHBAB Journal (17): 35-58. 39. *Erus B. ve Hatipoglu O. (2017) Physician Payment Schemes and Physician Productivity: Analysis of Turkish Healthcare Reforms. Health Policy 121(5): 553–557. 40. Farrell M.J. (1957) The Measurement of Productivity Efficiency. Journal of the Royal Statistical Society 120 (3): 253-290. 41. Ferrier G.D., Rosko M.D. and Valdmanis V.G. (2006) Analysis of Uncompensated Hospital Care Using a DEA Model of Output Congestion. Health Care Management Science 9(2): 181-188. 42. Gencan S. (2014) Hastanelerin Performansının Veri Zarflama Analizi/Analitik Hiyerarşi Prosesi Bütünleşik Yöntemi Kullanılarak Değerlendirilmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İşletme Ana Bilim Dalı. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir. 43. *Gok M.S. ve Sezen B. (2013) Analyzing the Ambiguous Relationship between Efficiency, Quality and Patient Satisfaction in Healthcare Services: The Case of Public Hospitals in Turkey. Health Policy 111(3): 290-300. 44. *Gok M.S. ve Altındağ E. (2015) Analysis of the Cost and Efficiency Relationship: Experience in the Turkish Pay for Performance System. The European Journal of Health Economics 16(5): 459-469 45. Golany B. and Roll Y. (1989) An Application Procedure for DEA. International Journal of Management Science 17(3): 237-250. 46. *Gülcü A. (2004) Özel Hastanelerin 1998-1999 Yıllarına Ait Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Görece Verimlilik Analizi. Verimlilik Dergisi 4: 49-89. 47. *Gülcü A., Özkan Ş. ve Tutar H. (2004) Devlet Hastanelerinin 1998·2001 Yılları Arası Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Görece Verimlilik Analizi: Yönetim ve Organizasyon İlkeleri Açısından Bir Değerlendirme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 18(3-4): 397-421. 48. *Güler M., İpekgil Doğan Ö. ve Erdem S. (2017) Sağlık Kuruluşları Performansının Veri Zarflama Analizi ile İncelenmesi ve Bir Uygulama. Verimlilik Dergisi 4: 169-185. 49. *Gülsevin G. ve Türkan A.H. (2012) Afyonkarahisar hastanelerinin etkinliklerinin veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 12(2): 1-8. 50. Hofmarcher M.M., Paterson I. and Riedel M. (2002) Measuring Hospital Efficiency in Austria – a DEA Approach. Health Care Management Science 5(1): 7-14. 51. Irmak D.E. (2014) Sivas İlindeki Devlet Hastanelerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemi İle Teknik Etkinliğinin Belirlenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Sivas. 52. İnan E.A. (2000) Banka Etkinliğinin Ölçülmesi ve Düşük Enflasyon Sürecinde Bankacılıkta Etkinlik. TBB Bankacılık Dergisi 34: 82-96. 53. *Kacak H., Ozcan Y.A. ve Kavuncubasi S. (2014) A New Examination of Hospital Performance after Healthcare Reform in Turkey: Sensitivity and Quality Comparisons. Int. J. Public Policy 10(4-5): 178-194. 54. *Kar A., Şantaş F., Kahraman G. ve Gürvardar Y. (2016) Technical Efficiency of Gynecology and Obstetrics Hospitals in Turkey: Measurement by Data Envelopment Analysis. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 4(34): 372-382. 55. *Karadayı M.A., Ekinci Y., Akkan C. ve Ülengin F. (2017) İstanbul İçin Acil Servis Birimlerinin Etkinliğinin Kategorik Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi. Journal of Yaşar University 12(48): 31-39. 56. *Karaman Keskin Ö. ve Orhaner E. (2017) Public Hospitals and Special Hospitals Efficiency Effect Factors (Ankara Provınce Sample). International Journal of Health Management and Tourism 2(2): 19-36. 57. *Kocaman M.A., Mutlu M.E., Bayraktar D. ve Araz Ö.M. (2012) OECD Ülkelerinin Sağlık Sistemlerinin Etkinlik Analizi. Endüstri Mühendisliği Dergisi 23(4): 14-31. 58. Lorcu F. (2008) Veri Zarflama Analizi (DEA) ile Türkiye ve Avrupa Birliği Ülkelerinin Sağlık Alanındaki Etkinliklerinin Değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İşletme Anabilim Dalı. Yayınlanmış Doktora Tezi, İstanbul. 59. Moran V. and Jacobs R. (2013) An International Comparison of Efficiency of Inpatient Mental Health Care Systems. Health Policy 112: 88– 99. 60. Mut S. (2017) OECD Ülkelerinin Sağlık Sistemlerinin Kümeleme Analizi ile Sınıflandırılması ve Verimliliklerinin Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Sağlık Kurumları Yönetimi Anabilim Dalı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. 61. Nunamaker T. (1983) Measuring Routine Nursing Service Efficiency: A Comparison of Cost Per Day and Data Envelopment Analysis Models. Health Services Research XVIII(2): 183-208. 62. OECD (2011) Health: Spending Continues to Outpace Economic Growth in Most OECD Countries. http://www.oecd.org/document/38/0,3746,en_21571361_4 431 5115_482898 94_1 _1_1_ 1,00. html (Erişim Tarihi: 11.05.2018). 63. OECD (2011) Better Policies For Better Lives. Health: Spending Continues to Outpace Economic Growth in Most OECD Countries. http:// www.oecd.org/document/38/0,3746,en_21571361_44315115_48289894_1_1_1_1,00.html (Erişim Tarihi: 11.04.2018). 64. OECD (2014) Health Data 2013. http://www.oecd. org/health/health-systems/oecd-healthstatistics-2014-frequently-requesteddata (Erişim Tarihi: 06.04.2018). 65. OECD (2017) Health at a Glance 2017: OECD Indicators. OECD Publishing, Paris. http://dx.doi.org/10.1787/health_glance-2017-en (Erişim Tarihi: 06.09.2018). 66. *Okursoy A. ve Özdemir M. (2015) Veri Zarflama Analizinde Homojen Olmayan Karar Verme Birimi Problemi için Kümeleme Analizi Yaklaşımı. Ege Akademik Bakış 15(1): 81-90. 67. *Öksüzkaya M. (2017) Sağlık Sektöründe Bölgeler Arası Etkinliğin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 4(10): 280-300. 68. Öner N. (2010) Sağlık Bakanlığına Bağlı Ağız ve Diş Sağlığı Kurumlarının Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Performansının Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İşletme Anabilim Dalı. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. 69. Özata M. (2004) Sağlık Bilişim Sistemlerinin Hastane Etkinliğinin Arttırılmasında Yeri ve Önemi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İşletme Ana Bilim Dalı. Yayınlanmış Doktora Tezi, Konya. 70. *Özata M. ve Sevinç İ. (2010) Konya’daki Sağlık Ocaklarının Etkinlik Düzeylerinin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 24(1): 77-87. 71. Özcan Y.A. (2008) Health Care Benchmarking and Performance Evaluation. An Assessment Using DEA. Springer, USA. 72. *Özcan Y.A. ve Khushalani J. (2017) Assessing Efficiency of Public Health and Medical Care Provision in OECD Countries after a Decade of Reform. Central European Journal of Operations Research 25(2): 325–343. 73. Özdemir Y. (2011) Türkiye’deki Sağlık Bakanlığı’na Bağlı Ağız ve Diş Sağlığı Merkezlerinin Veri Zarflama Analizi İle Göreceli Teknik Verimliliklerinin Ölçülmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Sağlık Kurumları Yönetimi Ana Bilim Dalı. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. 74. Özgen H. ve Şahin İ. (2010) Measurement of Efficiency of the Dialysis Sector in Turkey Using Data Envelopment Analysis. Health Policy 95(2-3): 185-193. 75. *Özgen Narcı, H., Ozcan Y.A., Şahin İ., Tarcan M. ve Narcı M. (2015) An Examination Of Competition and Efficiency for Hospital İndustry in Turkey. Health Care Management Science 18(4): 407-418. 76. *Özkan Aksu E. ve Temel Gencer C. (2018) Veri Zarflama Analizi ile OECD Ülkelerinin Çevre Performansının İncelenmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 18. EYİ Özel Sayısı, (18. EYİ Özel Sayısı) 191-206. 77. Pelone F., Kringos D. S., Spreeuwenber P., De Belvıs A. G. and Groenewegen P.P. (2013) How to Achieve Optimal Organization of Primary Care Service Delivery at System Level: Lessons from Europe. International Journal for Quality in Health Care 25(4): 381–393. 78. Ramanathan R. (2003) An İntroduction to Data Envelopment Analysis a Tool for Performance Measurement. Sage Publications, New Delhi. 79. *Ravangard R., Hatam N., Teimourizad A., and Jafari A. (2014) Factors Affecting The Technical Effciency of Health Systems: A Case Study of Economic Cooperation Organization (ECO) Countries (2004–10). Int J Health Policy Manag 3(2): 63–69. 80. Ray S.C. (2004) DEA Theory and Techniques for Economics an Operations Research, Cambridge University Press, USA. 81. *Retzlaff-Roberts D., Chang C.F. and Rubin R.M. (2004) Technical Efficiency in the use of Health Care Resources: A Comparison of OECD Countries. Health Policy 69(1): 55-72. 82. *Rouyendegh B.D., Oztekin A., Ekong, J. and Dag A. (2016) Measuring the Efficiency of Hospitals: A Fully-Ranking DEA–FAHP Approach. Annals of Operations Research 1-18. 83. Sağlık İstatistikleri Yıllığı (2017) T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2016. https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/13183,sy2016turkcepdf.pdf?0 (Erişim Tarihi: 15.08.2018). 84. *Samut P.K. ve Cafrı R. (2016) Analysis of The Efficiency determinants of Health Systems in OECD Countries by DEA and Panel Tobit. Social Indicators Research 129(1): 113-132. 85. Sherman D.H. (1984) Hospital Efficiency Measurement and Evaluation, Empirical Test of New Tecnique. Medical Care (22)10: 922-38. 86. Smith P.C., Mossialos E., Papanicolas I. and Leatherman S. (2005) Performance Measurement for Health System Improvement Experiences, Challenges and Prospects. European Observatory on Health Systems and Policies. Cambridge University Press, USA. 87. *Söyler H. ve Koç A. (2014) Bir Kamu Hastanesi için Acil Servis Simülasyonu ve Veri Zarflama Analizi İle Etkinlik Ölçümü. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 6(2): 117-132. 88. *Spinks J. and Hollingsworth B. (2009) Cross-Country Comparisons of Technical Efficiency of Health Production: A Demonstration of Pitfalls. Applied Economics 41(4): 417-427. 89. *Sülkü S.N. (2011) Performansa Dayalı Ek Ödeme Sisteminin Kamu Hastanelerinin Verimliliği Üzerine Etkileri. Maliye Dergisi 160: 242-268. 90. *Şahin İ. (2009) Sağlık Bakanlığı Genel Hastaneleri ve Sağlık Bakanlığı’na Devredilen SSK Genel Hastanelerinin Teknik Verimliliklerinin Karşılaştırmalı Analizi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 11(1): 1-48. 91. *Şahin İ. ve Özcan Y.A. (2000) Public Sector Hospital Efficiency for Provincial Markets in Turkey. Journal of Medical Systems 24(6): 307-320. 92. Şahin İ. ve Özgen H. (2000) Sağlık Bakanlığı İl Devlet Hastanelerinin VZA ile Karşılaştırmalı Verimlilik Analizi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 5(3): 41-6. 93. Şahin İ., Özcan Y.A. ve Özgen H. (2011) Assessment of Hospital Efficiency Under Health Transformation Program in Turkey. Central European Journal of Operations Research 19(1): 19-37. 94. *Şenel T. ve Gümüştekin S. (2015) Samsun'daki Hastanelerin Etkinliklerinin Değerlendirilmesinde Veri Zarflama Analizi Kullanılması. IAAOJ 3(2): 53-60. 95. *Şener M. ve Yiğit V. (2017) Sağlık Sistemlerinin Teknik Verimliliği: OECD Ülkeleri Üzerinde Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 26(1): 266-290. 96. *Şenol O. ve Gençtürk M. (2017) Veri Zarflama Analiziyle Kamu Hastaneleri Birliklerinde Verimlilik Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 29(4): 265-286. 97. *Taşlıdere S., Saraçoğlu G.V. ve Topçu B. (2017) Tekirdağ’da Bir İlçenin Aile Hekimliği Performanslarının Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi. Namık Kemal Medical Journal 5(2): 75-82. 98. T.C. Sağlık Bakanlığı (2003) Sağlıkta Dönüşüm. https://www.saglik.gov.tr/TR,11415/saglikta-donusum-programi.html (Erişim Tarihi: 03.09.2018). 99. *Temür Y. (2010) İllerin Gelişmişlik Derecelerine Göre Hastanelerin Etkinlik Analizi. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi XXIX (2): 1-22. 100. *Temür Y. ve Bakırcı F. (2008) Türkiye’de Sağlık Kurumlarının Performans Analizi: Bir VZA Uygulaması. Sosyal Bilimler Dergisi 10(3): 261-281. 101. *Timor M. ve Lorcu F. (2010) Türkiye ve Avrupa Birliği’ne Üye Ülkelerin Sağlık Sistem Performanaslarının Kümeleme ve Veri Zarflama Analizi ile Karşılaştırılması. Yönetim Dergisi 21(65): 25-46. 102. *Tosun Ö. (2012) Using Data Envelopment Analysis–Neural Network Model to Evaluate Hospital Efficiency. International Journal of Productivity and Quality Management 9(2): 245-257. 103. *Tunca H. ve Yesilyurt F. (2016) Hospital Efficiency in Turkey: Metafrontier Analysis. European Scientific Journal 12(10): 165-172. 104. *Uçkun N., Girginer N., Köse T. ve Şahin, Ü. (2016) Türkiye’deki Büyükşehir Kamu Hastanelerinin Etkinliklerinin Analizi. International Journal of Innovative Research in Education 3(2): 102-108. 105. *Uyar M. ve Şahin T.K. (2015) Konya İl Merkezindeki Sağlık Ocaklarının Verimliliğinin Değerlendirilmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin 14(1): 1-6. 106. *Varabyova Y. and Schreyögg J. (2013) International Comparisons of the Technical Efficiency of the Hospital Sector: Panel Data Analysis of OECD Countries Using Parametric and Non-Parametric Approaches. Health Policy 112(1-2): 70-79. 107. Waldman D.A. (1997) Predictors of Employee Preferences for Multirater and Grorup- Based Performance Appraisal. Group & Organization Management 22(2): 264-287. 108. *Yeşilyurt M.E. (2007a) Genel Hastanelerin Etkinlik, Girdi Tıkanıklığı ve Aylak Girdi Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 7(1): 391-414. 109. *Yeşilyurt M.E. (2007b) Türkiye’de Eğitim Hastanelerinin Etkinlik Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 21(1): 61-74 110. *Yeşilyurt M.E. ve Yeşilyurt F. (2006) Kadın, Doğum ve Çocuk Hastanelerinde Girdi Tıkanıklığı ve Aylak Girdilere Bağlı Kayıpların Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi 7(2): 41-54. 111. *Yeşilyurt M.E. ve Yeşilyurt F. (2007a) Poliklinik ve Doğum Hizmeti Veren Hastanelerde Girdi Tıkanıklığı ve Aylak Girdiler. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 28: 127-140. 112. *Yeşilyurt M.E. ve Yeşilyurt F. (2007b) Poliklinik ve Ameliyat Hizmeti Veren Hastanelerin Sahipliklerine Bağlı Olarak Oluşan Refah Kaybı. Ekonomik Yaklaşım Dergisi 18(62): 103-119. 113. *Yeşilyurt Ö. ve Salamov F. (2017) Türk Devletleri Sağlık Sistemlerinde Etkinliğin ve Etkinliğe Etki Eden Faktörlerin Süper Etkinlik ve Tobit Modelleriyle Değerlendirilmesi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi 3(2): 128-138. 114. Yıldırım H.H. (2004) Avrupa Birliği Sağlık Politikaları ve Avrupa Birliği’ne Aday Ülke Sağlık Sistemlerinin Karşılaştırmalı Teknik Verimlilik Analizi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara. 115. *Yılmaz A., Beylik U., Öner N. ve Akça N. (2015) Türkiye'de Sağlık Hizmeti Faaliyetlerinin Performansı Üzerine Bir Değerlendirme: Şehirlerarası Karşılaştırma. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 18(2): 205-218. 116. *Yiğit V. (2016b) Bir Üniversite Hastanesinin Tıbbı Bölümlerinin Teknik Verimlilik Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 23: 199-214. 117. *Yiğit V. (2016a) Hastanelerde Teknik Verimlilik Analizi: Kamu Hastane Birliklerinde Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 7(2): 9-16. 118. *Yiğit V. (2017) Performansa Dayalı Ek Ödeme Sisteminde Hekimlerin Teknik Verimliliği: Bir Üniversite Hastanesinde Uygulama. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 16(62): 854-866. 119. *Yiğit V. ve Esen H. (2017) Pabon Lasso Modeli ve Veri Zarflama Analizi ile Hastanelerde Performans Ölçümü. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 8(2): 26-32. 120. Yolalan R. (1993) İşletmeler Arası Göreli Etkinlik Ölçümü. Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, Ankara. 121. Zhu J. (2014) Quantitative Models for Performance Evaluation and Benchmarking: Data Envelopment Analysis with Spreadsheets. Springer, New York