THE DEATH IN THOUGHT OF ANCIENT GREEK AND ISLAMIC

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 72 - 86, 30.09.2022

Dilan Bayhan

https://doi.org/10.56671/hafizadergisi.1146828

Öz

While some civilizations attribute positive meanings to the concept of death, on which various ideas have been produced by many civilizations in history, death has a negative meaning for some civilizations. But the one common point of civilizations is that death is an undeniable reality. Although human beings seek solutions for many issues, this does not apply to death. Because people are vulnerable to death, each individual approaches death from a different perspective. For some, death acts as a bridge to a new life, while for others it is the beginning of nothingness. The individual's perspective on death is shaped according to his belief, culture and age.
The phenomenon of death; When people are associated with the soul and body, philosophy and belief are at the basis of the formation of these ideas. No matter which axis human thought develops, it always needs a philosophy or belief system. Accordingly, in this study, the attitudes of several philosophers in Ancient Greece and Islamic Civilization towards death are discussed. When discussing the idea of death in Ancient Greece, first of all, philosophers who put forward different ideas of death are evaluated. Although there are philosophers of different opinions in Islamic thought, there are no sharply separate ideas as in Ancient Greek thought. As a matter of fact, the philosopher of each period can attribute more than one meaning to the phenomenon of death within the framework of a certain system. Therefore, unlike the philosophers who were parallel to each other during the period, the philosophers whose views were not parallel with each other will be mentioned.

Anahtar Kelimeler

Death, Ancient Greece, Islamic Civilization, Human, Soul, Body

Anti̇k Yunan ve İslam Düşüncesinde Ölüm

Öz

Tarihte birçok medeniyet tarafından üzerine çeşitli düşünceler üretilen ölüm tasavvuruna kimi medeniyetler olumlu manalar yüklerken kimi medeniyetler için ise ölüm olumsuz bir anlam ifade etmektedir. Fakat medeniyetlerin tek ortak noktası ölümün inkâr edilemez bir realite olduğudur. İnsanoğlu birçok konuda çözüm arasa da bu durum ölüm için geçerli değildir. Çünkü insan ölüm karşısında savunmasız kaldığı için her birey ölüme farklı açıdan yaklaşmaktadır. Kimileri için ölüm yeni bir hayata geçiş için köprü görevi görürken kimi içinde hiçliğin başlangıcıdır. Bireyin ölüme olan bakış açısı onun inanç, kültür ve yaşadığı çağa göre şekillenmektedir.
Ölüm olgusu; insan, ruh, beden ile ilişkilendirildiğinde, felsefe ve inanç bu fikirlerin oluşmasının temelindedir. İnsanoğlunun düşüncesi hangi eksende gelişirse gelişsin daima bir felsefe veya inanç sistemine ihtiyaç duyar. Buna bağlı olarak bu çalışmada da Antik Yunan ve İslam Medeniyetindeki birkaç filozofun ölüme karşı tutumları ele alınmaktadır. Antik Yunan’da ölüm fikri ele alınırken öncelikle birbirinden farklı ölüm düşüncesini ortaya koyan filozoflar değerlendirilir. İslam düşüncesinde ise birbirinden farklı görüşte filozoflar olsa da Antik Yunan düşüncesinde olduğu kadar keskin ayrı fikirler görülememektedir. Nitekim her dönemin filozofu belirli bir sistem çerçevesinde ölüm olgusuna birden çok anlam yükleyebilmektedir. Bundan dolayı dönem içerisinde birbiriyle paralel olan filozofların aksine görüşleri birbiriyle paralel olmayan filozoflara değinilecektir.

Anahtar Kelimeler

Ölüm, Antik Yunan, İslam Medeniyeti, İnsan, Ruh, Beden

Kaynakça

• Akşit, M. (2013) İbn Sina ile Kierkegard’ın Ölüm Anlayışının Karşılaştırılması. Erzurum Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Yüksek Lisans Tezi.
• Altataş, M. (2009). Varoluşsal Açıdan İslam İnancında Ölüm, İstanbul Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Doktora Tezi.
• Ansiklopedisi TDV İslam. (13.07.2021 tarihinde alındı). https://islamansiklopedisi.org.tr/olum#3-islam-dusuncesi.
• Bayhan, D. (2021). Yunus Emre’de Ölüm Temasına Teosofik Bir Bakış. Muş Alparslan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Yüksek Lisans Tezi.
• Çetin, E. (2017). Üniversite Öğrencilerinde Ölüm Algısının Gündelik Hayata Yansıması Üzerine Karşılaştırılmalı Bir Araştırma. Academia Dergisi, s. 149-168.
• El-Kindi, Ya’kub b. İshak. (2012). Üzüntüden Kurtulma Yolları, Ankara: TDV Yayınları.
• Erdem, H. (2011). İlkçağ Felsefesi Tarihi, Konya: Hü-er Yayınları.
• Farabi. (1987). Siyaset Felsefesi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Fromm, Eric. (1982). Psikanaliz ve Din. İstanbul: Arıtan Yayınları.
• Gazali. (1975). İhya’u Ulümi’d-Din. İstanbul: Bedir Yayınları.
• Güngör, F. Ş. (2016). Ölüm Hakkında Çağın Felsefi Senaryosu: Hakikat mi Hiçlik mi? FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), s. 227-240.
• Kaya, Osman. (2002). Ölüm Kitabı. İstanbul: Ark Kitapları.
• Krishnamurti, J. (2002). Yaşamak ve Ölmek Üzerine, İstanbul: Aynan Yayınları.
• Kurt, Abdurrahman. (2008). Sosyolojik Din Tanımları ve Dine Teolojik Bakış Sorunu, İlahiyat Fakültesi Dergisi, s. 74-93.
• Hökelekli, H. (2008). Ölüm, Ölüm Ötesi Psikolojisi ve Din. İstanbul: Dem Yayınları.
• İbn Sina. (1959). Ölüm Korkusundan Kurtuluş Risalesi. İstanbul: Orhan Mete İstanbul Kollektif Şirketi Matbaası.
• Kaya, M. (2013). Platon’un Ruh Kuramı. Sosyal Bilimler Dergisi, s. 171-180.
• Platon. (2011). Phaidon Diyaloğu. İstanbul: K. Yetkin Sosyal Yayınları.
• Platon. (1989). Phaidros. Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Platon. (2007). Yasalar. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Pür, İlyas. (2008). Yunus Emre’de Dini Hayatın Psikolojisi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Yüksek Lisans Tezi.
• Saruhan, M. S. (2006). İslam Filozof ve Düşünürlerinde Ölüm Korkusu ve Tedavisi. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, s. 18-36.
• Störig, H. J. (1994). İlkçağ Felsefesi. İzmir: Felsevful Yayınları.
• Tanhan, F. ve ARI İNCİ F. (2009). Ölüm Eğitimi. İzmir: Pegem Akademi Yayınları.