Although Kemankeş Kara Mustafa Pasha was illiterate, he was one of the successful grand viziers who came to power in the 17th century. Sultan Ibrahim (1640-1648) was a naive sultan with a weak personality who was influenced by his surroundings. Despite this, the state was managed well in the first four years of the Grand Viziership of Kemankeş Mustafa Pasha and the recommendations of Koçi Bey. Kemankeş Mustafa Pasha had the coinage corrected, which led to a recovery in the currency, which in turn led to a revival of trade in the country and an abundance of food and necessities in the cities. Mustafa Pasha also increased the revenues of the treasury by land registry. Despite these achievements, Mustafa Pasha's excessive determination to rule the state on his own led him to remove those who could be his rivals from the capital or to have them killed by deception. Kara Mustafa Pasha secretly provoked the Janissaries against Silahdar Yusuf Pasha, whom he saw as his rival, and this attempt led to his execution. After his death, the state was plunged into political and economic chaos until 1656. Previous studies about Kemankeş Kara Mustafa Pasha were discussed mostly on the basis of the information provided by Naima and Katib Çelebi. In this article, Kemankeş Mustafa Pasha's actions and personality will be evaluated based on the narratives of Ottoman historians such as Anonymous Ottoman Vekayinamesi, Abdurrahman Hibrî Efendi, Kâtib Çelebi, Evliya Çelebi, Topçular Katibi Abdülkadir Efendi, Kara Çelebizâde Abdülaziz Efendi, Vecihî, Ahmed bin Yakub, Mehmed Halife, Solakzâde Mehmed Hemdemi, Naîmâ Mustafa Efendi and Habsburg Ambassador Rudolf Schmid, and it is aimed to provide a new perspective on the subject by comparing the views of these writers.
Kemankeş Kara Mustafa Paşa (ö. 1644), okuma yazma bilmemesine rağmen, XVII. yüzyılda iktidara gelen başarılı sadrazamlardan biridir. Koçi Bey'in tavsiyeleri ve Kemankeş Mustafa Paşa'nın yöneticiliği sayesinde, Sultan İbrahim’in saltanatının ilk dört yılında (1639-1644) sorunsuz bir devlet yönetimi sergilenmişti. Bu süreçte sikke tashihi yapılarak paranın ayarı düzeltilmesiyle paralel olarak ülkede ticaret canlanmış, gıda ve ihtiyaç maddelerinde bolluk yaşanmıştı. Ayrıca arazi tahriri yaptırılmış, kapıkulu askerlerinin sayısı azaltılmış, sarayın gereksiz masrafları kısılarak hazinenin gelirleri arttırmıştı. Kemankeş Mustafa Paşa bu başarılarına rağmen, devleti tek başına yönetme hususundaki aşırı kararlılığı, onu kendisine rakip olabilecek kişileri bir şekilde merkezden uzaklaştırma ya da hile ile öldürtme yoluna sevk etmiştir. Kendine rakip olarak gördüğü Silahdar Yusuf Paşa'ya karşı yeniçerileri el altından kışkırtma teşebbüsü ise onun idamına neden olmuştur. Onun ölümünden sonra 1656 yılına kadar devlet siyasi ve ekonomik bir kaosa sürüklenmiştir. Kemankeş Kara Mustafa Paşa hakkında daha önce yapılan çalışmalar daha çok Naîmâ ve Kâtib Çelebi'nin verdiği bilgiler ekseninde ele alınmıştır. Bu makalede Anonim Osmanlı Vekayinamesi, Abdurrahman Hibrî Efendi, Kâtib Çelebi, Evliya Çelebi, Topçular Kâtibi Abdülkadir Efendi, Kara Çelebizâde Abdülaziz Efendi, Vecihî, Ahmed bin Yakub, Mehmed Halife, Solakzâde Mehmed Hemdemî, Naîmâ Mustafa Efendi gibi Osmanlı tarihçileri ile Habsburg Elçisi Rudolf Schmid'in anlatılarından yola çıkılarak Kemankeş Mustafa Paşa'nın icraatları ve kişiliği değerlendirilmiş, ayrıca bu yazarların görüşleri karşılaştırılmalı olarak ele alınmak suretiyle konuya yeni bir bakış açısı kazandırılması amaçlanmıştır.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Early Modern Ottoman History |
Journal Section | Research Articles |
Authors | |
Publication Date | December 28, 2023 |
Submission Date | November 13, 2023 |
Acceptance Date | December 19, 2023 |
Published in Issue | Year 2023 |
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.