The Effect of Foreign Direct Investment Investments on Industrial Production Index and Selected Sub-Production Indices: The Case of Türkiye

Year 2024, Volume: 4 Issue: 2, 221 - 240, 30.12.2024

Taha Bahadır Saraç , Cem Koçak

Abstract

Foreign direct investments occur in the form of foreign investors establishing companies in the host country or becoming partners in existing companies. In this way, foreign direct investments coming to the country are seen as an important component for the economic growth of the domestic country. In this sense, foreign direct investments can have positive effects on areas such as production diversity, production level, technology level, organizational skills and employment of the domestic country. As a result of these effects, the country's competitive level may increase. Due to these possible effects, incentive regulations are carried out in the host country in order to attract more direct foreign capital investments to their countries. Similarly, in Türkiye, it is observed that many encouraging decisions were taken for direct foreign capital investments with the Law for Encouragement of Foreign Capital Investments passed in 1954. As a result of these efforts, the Turkish economy has become a country with a share of %0,078 in the world's foreign direct capital investments as of 2023. In Turkey, where the finance and banking sector is preferred by foreign investors, especially within the services sector, the share of direct foreign capital investments in the manufacturing industry in the period of 2002-June 2024 was 24.2%. On the other hand, although the sector preferences of foreign direct capital investments have different economic effects, it is determined that the relationship of these effects with the output of foreign direct capital investments is examined more in Turkey. In this context, this study aims to reveal the effects of foreign direct capital investments on the industrial production index and the subgroups of the industrial production index by using Hatemi-J two structural breaks cointegration test and dynamic least squares (DOLS-Dynamic Ordinary Least Sqaures) methods. As result of the analysis, foreign direct investments affect industrial production index and subgroups of the industrial production index positively during the monthly period of 2005:2024:7 in Türkiye.

Keywords

Foreign Direct Investment, Industry Production, Cointegration, Structural Break

Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Sanayi Üretim Endeksi ve Seçilmiş Alt Üretim Endeksleri Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği

Abstract

Doğrudan yabancı sermaye yatırımları, yabancı yatırımcıların ev sahibi ülkede şirket kurmaları veya mevcut şirketlere ortak olmaları şeklinde gerçekleşmektedir. Bu şekilde ülkeye gelen doğrudan yabancı sermaye yatırımları yerli ülkenin ekonomik büyümesi için önemli bir bileşen olarak görülmektedir. Bu anlamda doğrudan yabancı sermaye yatırımları yerli ülkenin üretim çeşitliliği, üretim düzeyi, teknoloji seviyesi, organizasyon becerisi, istihdam gibi alanlarında pozitif etkiler yapabilmektedir. Söz konusu bu etkilerin nihai sonucunda da ülkenin rekabet düzeyi yükselebilmektedir. Bu olası etkileri nedeniyle de doğrudan yabancı sermaye yatırımlarını daha fazla oranda ülkelerine çekebilmek için ev sahibi ülkede özendirici düzenlemeler gerçekleştirilmektedir. Türkiye’de de benzer şekilde 1954 yılında alınan Yabancı Sermayeyi Teşvik yasasıyla beraber doğrudan yabancı sermaye yatırımlarına yönelik birçok özendirici kararlar alındığı gözlenmektedir. Bu çabalar neticesinde de Türkiye ekonomisi 2023 yılı itibariyle Dünya’daki doğrudan yabancı sermaye yatırımlarında %0.078’lik bir pay alan bir ülke konumuna gelmiştir. Özellikle hizmetler sektörü içerisinde finans ve bankacılık sektörünün yabancı yatırımcılar açısından tercih edildiği Türkiye’de imalat sanayisine yönelik doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının 2020-2024 Haziran dönemindeki payı ise %24,2 seviyesinde oluşmuştur. Diğer taraftan, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının sektör tercihlerinin farklı ekonomik etkileri bulunmakla birlikte Türkiye’de bu etkilerin doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının hasıla ile ilişkisinin daha fazla incelendiği tespit edilmektedir. Bu bağlamda hazırlanan bu çalışma doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının sanayi üretim endeksine ve sanayi üretim endeksinin alt gruplarından oluşan üretim endekslere olan etkilerini ortaya koymak amaçlanmıştır. 2005:01-2024:07 dönemini kapsayan ve Hatemi-J iki kırılmalı eşbütünleşme testi ile dinamik en küçük kareler (DOLS-Dynamic Ordinary Least Sqaures) yöntemlerinin kullanıldığı çalışmada yatırımlarının doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının sanayi üretim endeksini ve sanayi üretim endeksinin alt gruplarından oluşan üretim endekslerini pozitif yönde etkilediği belirlenmiştir.

Keywords

Doğrudan Yabancı Sermaye, Sanayi Üretimi, Eşbütünleşme, Yapısal Kırılma

References

• Acaravcı, A. ve Akyol, M. (2017), “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 3(1), 17-33.
• Acar, M. (2016), “Doğrudan Yabancı Sermayenin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Türkiye Örneği”, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13, 92-105.
• Açıkalın, S., Gül, E. ve Yaşar, E. (2006), “Ücretler ve Büyüme ile Doğrudan Yabancı Yatırımlar Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 16, 271-282.
• Afşar, M. (2007), “The Causality Relationship Between Economic Growth and Foreign Direct Investment in Turkey”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 1-9.
• Ağır, H. ve Rutbil, M. (2019), “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlar ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Maliye Araştırmaları Dergisi, 5(3), 287-299.
• Akinlo, A.E, (2004), “Foreign Direct Investment and Growth in Nigeria: An Empirical Investigation”, Journal of Policy Modelling”, 26, 627-639.
• Alagöz, M., Erdoğan S., ve Topallı, N. (2008), “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme: Türkiye Deneyimi”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 79-89.
• Ayaydın, H. (2010), “Doğrudan Yabancı Yatırımlar ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Türkiye Örneği”, 26, 1-13.
• Bulus, E. and Cutcu, İ. (2022), “Dahilde İşlem Rejimi Kapsamında Türkiye’de Dış Ticaretin Ekonometrik Analizi”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(4), 902-914.
• Çeştepe, H., Yıldırım, E. ve Bayar, M. (2013), “Doğrudan Yabancı Yatırım, Ekonomik Büyüme ve Dış Ticaret: Toda-Yamamoto Yaklaşımıyla Türkiye’den Nedensellik Kanıtları”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 27, 1-37.
• Çütçü, İ. ve Kan, E. (2018), “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarını Etkileyen Faktörler: Türkiye Örneği”, Sakarya İktisat Dergisi, 7(3), 1-21.
• Dereli, D.D. (2018), “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ile Ekonomik Büyüme İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme: Türkiye Örneği (1995-2017)”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 145-156.
• Engle, R. and Granger C. (1987), “Cointegration and Error Correction: Representation, Estimation and Testing”, Econometrica, 35, 251-276.
• Ekinci, A. (2011), “Doğrudan Yabancı Yatırımların Ekonomik Büyüme ve İstihdama Etkisi: Türkiye Uygulaması”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), 71-96.
• Gregory, A.W. and Hansen, B. E. (1996), “Residual-Based Tests for Cointegration in Models with Regime Shifts”, Journal of Econometrics, 70(1), 99-126.
• Hatemi-J, A. (2008), “Tests for Cointegration with Two Unknown Regime Shifts with an Application to Financial Market Integration”, Empirical Economics, 35(3), 497-505.
• Hansen, B. E. and Phillps, P. C. B. (1990), “Estimation and Inference in Models of Cointegration: A Simulation Study”, Advances in Econometrics, 8, 225-248.
• Işık, C. (2016), “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Sınır Testi Yaklaşımıyla Türkiye Örneği”, IUJEAS, 1(1), 1-12. J ohansen, S. (1988), “Statistical Analysis of Cointegration Vectors”, Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2-3), 231-254. J ohansen, S. (1991), “Estimation and Hypothesis Testing of Cointegration Vectors in Gaussian Vector Autoregressive Models, Econometrica: Journal of the Econometric Society, 59, 1551-1580.
• Johansen, S. and Juselius, K. (1990), “Maximum Likelihood Estimation and İnference on Cointegration—with Appucations to the Demand for Money”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52, 169-210.
• Kahveci, Ş. ve Terzi, H. (2017), “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Nedensellik Analizi ile Testi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 49, 135-154.
• Kaya, A. ve Kahreman, Y. (2017), “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyümeye Etkisi, ETÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(4), 25-39.
• Kılıç, F. ve Teker, D. (2020), “Doğrudan Yabancı Yatırımların Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi”, Pressacademia, 12, 27-30.
• Koyuncu, F. T., (2017), “Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Ekonomik Büyüme ve İstihdam Arasındaki İlişki: Türkiye Uygulaması (1990-2015), Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 7(2), 17-24.
• Köprücü, Y., (2017), “Doğrudan Yabancı Yatırımların Teknolojik Yayılma ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği”, Yönetim Bilimler Dergisi, 15(30)105-122.
• Lebe, F. ve Akbaş, Y. E. (2015), “Türkiye’de Sanayileşme, Finansal Gelişme, Ekonomik Büyüme ve Kentleşmenin Enerji Tüketimi Üzerindeki Etkisi: Çoklu Yapısal Kırılmalı Bir Araştırma”, Ege Akademik Bakış, 15(2), 197-206.
• Lee, J. and Strazicich, M. C. (2003), “Minimum Lagrange Multiplier Unit Root Test with Two Structural Breaks”, The Revies of Economics and Statistics, 85(4), 1082-1089.
• Mucuk, M. ve Demirsel, T. (2009), “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Ekonomik Performans”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 365-373.
• Okuyan, H. A. ve Erbaykal, E. (2007), “Gelişmekte Olan Ülkelerde Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Ekonomik Yaklaşım, 19(67), 47-58.
• Örnek, İ. (2008), “Yabancı Sermaye Akımlarının Yurtiçi Tasarruf ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 63(2), 199-217.
• Pablo, C. G. (2010), “Dynamic OLS Estimation of the U.S. Import Demand for Mexican Crude Oil”, https://mpra.ub.uni-muenchen.de/30608/
• Sevüktekin, M. ve Öz, R. (2021), “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Sektörel Analiz”, Ekonometride Güncel Yöntemler ve Uygulamalar: (Prof. Dr. Ahmet M. Gökçen’e Armağan) Kitap Bölümü, Editör: Nilgül Çil, İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Stock, J. H. and Watson, M. W. (1993), “A Simple Estimator of Cointegrating Vectors in Higher Order Integrated Systems”, Econometrica, 61(4), 783-820.
• Şahin, D. (2015), “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(19), 159-172.
• Şimşek, M. ve Behdioğlu, S. (2006), “Türkiye’de Dolaysız Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Uygulamalı Bir Çalışma”, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 20(2), 47-63.
• Taşdemir, F. D. ve Erdaş, H. (2018), “Doğrudan Yabancı Yatırım Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği”, Trakya Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(1), 140-152.
• https://web.archive.org/web/20190902212732/http://www3.kalkinma.gov.tr/DocObjects/Download/3140/oik532.pdf
• https://www.sanayi.gov.tr/istatistikler/yatirim-istatistikleri/mi0803011615
• https://sanayi.gov.tr/istatistikler/yatirim-istatistikleri/mi0803011615
• https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket
• https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/April/groups-and-aggregates