Türkiye’de Memeli Hayvanlar ile İlgili Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizleri

Year 2022, Volume: 12 Issue: 1, 133 - 147, 30.04.2022

Dilara Yağmuroğlu , Esra Per

Abstract

Türkiye’de üniversitelerde araştırmacılar memeli hayvanlar üzerine lisansüstü tezler hazırlamaktadır, ancak günümüze kadar bu tezler ile ilgili genel bir değerlendirme yapılmamıştır. Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi veri tabanında memeli hayvanlar üzerine hazırlanmış olan lisansüstü tezler farklı terimler kullanılarak incelenmiştir. Tespit edilen tezler; tamamlanma yılı, üniversite adı, enstitü, ana bilim dalı, düzeyi (yüksek lisans/doktora), coğrafi bölge, il, cinsiyet, açık erişim durumu, anahtar kelime, danışman unvanı ve sayfa aralığına göre incelenmiştir. Araştırma sonucunda Türkiye’de 1976 – 2020 yılları arasında memeli hayvanlar üzerine fen, sağlık ve sosyal bilimler alanlarında 52 il, 88 üniversite, 12 enstitü ve 95 ana bilim dalında 593 tezin (% 69 Yüksek lisans ve % 31 Doktora) tamamlanmış olduğu tespit edilmiştir. Bu tezlerin %50’si 2011 – 2020 yılları arasında tamamlanmıştır. Lisansüstü tezlerin %64’ü Fen Bilimleri, %25’i Sağlık Bilimleri, %2’si Sosyal Bilimler Enstitüsünde hazırlanmıştır. Tezlerin % 40’ı biyoloji bölümünde tamamlanmış olup son 10 yılda özellikle Orman Mühendisliği ile Histoloji ve Embriyoloji ana bilim dalında memeli hayvanlar üzerine yapılmış araştırmalarda dikkat çekici bir artış olmuştur. Memeli hayvanlar hakkındaki tezlerin %42’si Türkiye’nin üç büyük ilinde (Ankara, İstanbul ve İzmir) hazırlanmıştır. En fazla tez Ankara Üniversitesi'nde hazırlanmıştır. Lisansüstü tezlerin araştırma alanlarına göre değişimi; %54 arazi temelli, %41 deneysel araştırma, %3 sosyal araştırma ve % 2 modelleme çalışmalarıdır. Araştırmacıların cinsiyet oranı % 50 kadın, % 49 erkek ve % 1 ise bilinmiyor. Lisansüstü tezlerin %78’ine açık erişim vardır ve tezlerin %50’si 51-100 sayfa aralığında yazılmıştır. Tez özetlerinde öne çıkan anahtar kelimeler; memeli, mus, yaban, stres, miyosen, su, polimeraz zincir reaksiyonu, rat, av, avcı, evrim, microtus, morfometri, myotis, oksidatif, antioksidan, sıçan, genetik, bantlama, memeliler, çeşitlilik, fotokapan, kromozom ve fauna’dır. Lisansüstü tezlerin % 53.8’ne profesör, % 28.2’sine doçent ve %17’sine doktor öğretim üyesi unvanlı akademisyenler danışmanlık yapmıştır. Bu araştırma ile Türkiye’de memeli hayvanlar üzerine hazırlanmış lisansüstü tezlerin tarihçesi ve durumu ortaya çıkarılmıştır. Elde edilen sonuçların gelecek yıllarda farklı bibliyometrik değerlendirmeler ve memeli hayvanlar üzerine yapılacak araştırmalar için referans olacağı düşünülmektedir.

Keywords

Biyoloji, Veri tabanı, Cinsiyet, Açık Erişim

Thanks

Sayısal parametrelerin karşılaştırılması ve üniversiteler ile ilgili değerlendirmelerin yorumlanmasında katkı sağlayan Zafer Karaer’e ve Önder Cırık’a teşekkür ederiz.

Bibliometric Analyses of Turkish Postgraduate Theses on Mammalian Animals

Abstract

Researchers in Turkey's universities write postgraduate theses on animals, but there has been no comprehensive assessment of these theses so far. The Council of Higher Education's (CoHE) National Thesis Center database was searched for postgraduate theses on mammalian animals using a variety of phrases. The theses were classified according to their year of completion, university name, institution, department, level (master's/PhD), geographical region, province, gender, open access status, keyword, advisor title, and page range. Between 1976 and 2020, 593 theses on mammalian animals in the domains of science, health, and social sciences were completed in Turkey's 52 provinces, 88 universities, 12 institutions, and 95 departments. Postgraduate theses were written in 64% of Institutes of Science, 25% of Institutes of Medical Sciences, and 2% of Institutes of Social Sciences. 40% of theses have been completed in the biology department, and there has been a remarkable increase in mammalian research over the last decade, particularly in the Forest Engineering and Histology and Embryology departments. 42% of these mammals were written in Turkey's three largest cities (Ankara, İstanbul, and İzmir). These were primarily written in Ankara University. According to the research topics of theses, 54% are land-based, 41% are experimental, 3% are social, and 2% are modeling studies. The gender split among researchers is 50% female, 49% male, and 1% unknown. 78 percent of postgraduate theses are open access, and 50% of these are between 51 and 100 pages in length. Mammal, mus, wild, stress, Miocene, water, polymerase chain reaction, rat, prey, predator, evolution, Microtus, morphometry, myotis, oxidative, antioxidant, rat, genetic, banding, mammals, diversity, camera-trap, chromosome, and fauna' are some of the keywords that appear in thesis abstracts. 53.8 percent of academics with the title of professor, 28.2 percent with the title of associate professor, and 17% with the title of doctor lecturer supervised postgraduate theses. The purpose of this study was to examine the history and current state of postgraduate theses on mammalian species in Turkey. The findings are intended to be utilized as a reference for a variety of bibliometric evaluations and research on mammalian animals in the coming years.

Keywords

Biology, Database, Gender, Open Access

References

• Acar, B., & Acar, S. (1972). Memeli Hayvanlarımız. Redhouse Yayınevi, İstanbul, 1-48.
• Albayrak, İ., Pamukoğlu, N., & Aşan, N. (1997). Türk Karnivorlarının Bibliyografisi, Ankara Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, C (15), 1-20. Doi: 10.1501/Commuc_0000000096
• Albayrak, İ., Aşan, N., & Pamukoğlu, N. (2000). Bibliography of Turkish Bats (Mammalia: Chiroptera). Journal of the Institu of Science and Technology of Gazi University, 12 (4), 1095-1106.
• Albayrak, İ., Pamukoğlu, N., & Kaya, M. A. (2007). Bibliography of Turkish Even-Toed Ungulates (Mammalia: Artiodactyla). Mun Ent Zool, (2), 143-162.
• Altunışık, R. (2015). Büyük Veri: Fırsatlar Kaynağı Mı Yoksa Yeni Sorunlar Yumağı Mı? Social Science Review, 45-76.
• Binokay, U. S. (1985). Kontrollü Kabin Üretimi ve Farelerde Farklı Oksijen Yoğunluklarının Viabilite ile Fertilite Üzerine Olan Etkileri, Çukurova Üniversitesi / Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Burgin, C.J., Colella, J.P., Kahn, P.L. & Upham, N.S. (2018). How many species of mammals are there? Journal of Mammalogy 99: 1–14. Doi: 10.1093/jmammal/gyx147.
• Çanakçıoğlu, H., & Mol, T. (1996). Yaban Hayvanları Bilgisi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3948, O.F. Yayın, No: 440, 1- 550.
• Çaya, S. (2010). Kara Avcılığında Yasakların Çiğnenmesi, İstanbul Üniversitesi / Adli Tıp Enstitüsü / Sosyal Bilimler Anabilim Dalı, 284 s.
• Çetin, A. E. (2019). Günler Daha Kısa Olsa Ne Olurdu? 22 Saatlik Periyodun Wistar Sıçanları Üzerindeki Davranışsal Etkileri, Boğaziçi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Deneysel Psikoloji Anabilim Dalı / Deneysel Psikoloji Bilim Dalı, 55 s.
• Demirsoy, A. (1996). Türkiye Omurgalıları-Memeliler. Çevre Bakanlığı, Meteksan, Ankara, 1-292.
• Dinç, D. (1997). Boynuz Formunun Çağlar Boyu Anadoluda Seramik Sanatında Kullanılışı, Marmara Üniversitesi / Güzel Sanatlar Enstitüsü / Seramik ve Cam Anasanat Dalı, 182 s.
• Dumrul, C., & Aysu, A. (2006). Erciyes Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Değerlendirme ve Bibliyografya(1981 – 2005), Erciyes Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Temmuz – Aralık, (27), 171 – 249.
• Erdoğmuş, N. (2018). Araştırma Üniversitesi Yapılanması: İmkânlar Ve Zorluklar. İlim Kültür Eğitim Derneği, İlke Politika Notu 7, İstanbul.
• Ergün, Y. (2010). Hayvan Deneylerinde Etik, Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, C. 20, S. 1, s.220-235.
• Finci, R. (1976). Deneysel Akut Renal Yetmezlikte Böbrek Tüplerinin Işık Ve Elektron Mikroskobik Görünümü, GATA / Tıp Fakültesi / Patoloji Anabilim Dalı, 63 s. Gökkaya, S., Acar, A., & Yıldırım, M. (2017). Ekoturizm Konusunun Lisansüstü Tezlerdeki Bibliyometrik Profili, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3:122-130, Doi: 10.14230/joiss449.
• Güçlüsoy, H. , Karauz, E. S. , Kıraç, C. O. & Bilecenoğlu, M. (2014). Checklist of marine tetrapods (reptiles, seabirds, and mammals) of Turkey . Turkish Journal of Zoology , 38 (6) , 930-938 . Doi: 10.3906/zoo-1405-81
• Hızal, E. (2008). Kapıdağ Yarımadası Memeli (Mammalia) Faunası. Bartın Orman Fakültesi Dergisi. Cilt: 10, Sayı: 14, S: 22-32. Karaer, Z.K. (2015). Penceremden Üniversite Gerçekleri ve Ülkem (Üniversitelerimiz ve ülkemizde toplumsal bilinç ve toplumsal sorumluluk üzerine), Güncellenmiş 2. Baskı, Medisan Yayınevi, Ankara.
• Karol, S., Suludere, Z., & Ayvalı, C. (2000). Biyoloji Terimleri Sözlüğü. II. Baskı, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları. Kılıç, A., Oflaz, M., Acun, A., & Avcıkurt, C. (2017). Girişimcilik Konulu Lisansüstü Tezlere Yönelik Bibliyometrik Bir Analiz. 8. Uluslararası Girişimcilik Kongresi, Balıkesir Üniversitesi, 683-696.
• Korgun, E. T. (2002). İnsan Ve Sıçan Plasentasında Feto-Maternal Glikoz Taşınım Mekanizmalarının Araştırılması, Akdeniz Üniversitesi / Sağlık Bilimleri Enstitüsü / Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı, 6728 s.
• Mack, C. (2012). How to write a good scientific paper: title, abstract, and keywords. J. Micro-Nanolithogr. MEMS MOEMS 11:020101. Doi: 10.1117/1.JMM.11.2.020101.
• Mora, C., Tittensor, D. P., Adl, S., & Simpson, A. G. B. (2011). How many species are there on earth and in the ocean? PLoS Biol., 9: e1001127. Doi: 10.1371/journal.pbio.1001127.
• Murathan, G., Bozyılan, E., & Murathan, F. (2020). Fiziksel Aktivite Konulu Tezlerin Bibliyometrik Analizi, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi.14(2), 158-167.
• Naycı, S. (2013). Hayvan Çalışmalarında Planlama ve Uygun Model ve Denek Seçimi Nasıl Yapılmalı? Türk Toraks Dergisi, 14(Supplement 2): 10-4, Doi: 10.5152/ttd.2013.45
• Nergiz, H. G. (2014). Türkiye’de Lisansüstü Turizm Tezlerinin Bibliyometrik Profili (1990- 2013) Kozak, Günlü (Ed). VII. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi, 04-05 Nisan 2014, Ankara, 212-221.
• Oğurtanı, C. (2019). Yaban Hayvanlarının Doğal Yaşam Ortamlarında Fotoğraflanması, Haliç Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Fotoğraf ve Video Anasanat Dalı / Fotoğraf ve Video Sanat Dalı, 178 s.
• Özkurt, Ş. Ö., & Bulut, Ş. (2021). Türkiye Memelileri, Panama Yayıncılık, Ankara, 456 sf.
• Per, E., & Uzuner, H. (2020). Türkiye’de Ornitoloji Alanındaki Lisansüstü Tezler Üzerine İlk Değerlendirme. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and Science, 10(2), 242-252.
• Ruffell D. (2019). Writing a great abstract: tips from an Editor. FEBS Lett., 593: 2, 141-143.
• Sarı, S. (2019). Tunç Çağı Madenci Yerleşimi Derekutuğun'un Hayvana Dayalı Ekonomisi, Batman Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Arkeoloji Anabilim Dalı, 197 s.
• Şahin, M., Çetinoğlu, A., & Ayvaz, S. (2013). Türkiye’de Öğretmen Eğitiminin Tarihçesi İle İlgili Tezler Üzerine Bir Değerlendirme, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6: 27, 494-504.
• Tarım ve Orman Bakanlığı. (2012). Biyolojik Çeşitlilik İzleme Raporu, Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Tarım ve Orman Bakanlığı. (2020). Milli parklar, Tarım ve Orman Bakanlığı, https://www.tarimorman.gov.tr/DKMP/Belgeler/dkmp/kutuphane/58.pdf, Erişim tarihi: 12.26.2020.
• TDK. (2020). Türk Dil Kurumu, https://sozluk.gov.tr/. Erişim tarihi: 12.26.2020.
• Terzioğlu, E. (2007). Tarım Ve Orman Bakanlığı, Türkiye’nin Biyolojik Çeşitliliğine İlişkin Genel Bilgi, Biyolojik Çeşitliliği Koruma Çalışmaları Ve Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi Ve Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Stratejisi Ve Eylem Planı (Ubsep). https://ormuh.org.tr/uploads/docs/Biyolojik%20Cesitlilik%20ve%20Gen%20kaynaklari.pdf, Erişim tarihi: 12.26.2020.
• Töman, U. (2018). Türkiye’de Biyoloji Eğitimi Alanında Yapılmış Lisansüstü Tezlerin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Turkish Studies Educational Sciences, 13: 11, p. 1297-1309, Doi: 10.7827/TurkishStudies.13701
• Tramem. (2020). Türkiye’nin Anonim Memelileri, http://www.tramem.org/ Erişim tarihi: 12.26.2020.
• Turan, A. & Dolgun, G. (2021). Bilimsel Araştırma Makalelerinde Başlık, Özet, Anahtar Kelimeler ve Yazar Bilgilerinin Yazılımı, J Educ Res Nurs. 18: 1, 77-82, Doi: 10.5152/jern.2021.52244
• Turan, İ., & Aslan, H. (2016). Yök Tez Merkezi ve Proquest Veri Tabanında Yer Alan Tarih Eğitimi Tezlerinin Değerlendirilmesi, Erzincan Üniversitesi Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 18: 982-1001, Doi: 10.17556/jef.06505
• Türer Durmuş, S. (1998). İnsanlarda ve Çeşitli Hayvan Türlerinde (Koyun, Inek, Köpek) Koroner Arter Anatomisinin Karşılaştırılması , Erciyes Üniversitesi / Sağlık Bilimleri Enstitüsü / Anatomi Anabilim Dalı, 86 s.
• Ulu, S., & Akdağ, M. (2015). Yayınlanan Hakem Denetimli Makalelerin Bibliyometrik Profili: Selçuk İletişim Dergisi Örneği. Selçuk İletişim, 9 (1), 5-21, Doi: 10.18094/si.04052
• Uludağ, Ö. (2019). Hayvan Deneyi Çalışmalarında Etik Kuralların Tarihçesi ve Önemi. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 5 (1): 1401-1413, Doi: 10.30569/adiyamansaglik.482098
• Uygun, S. (2012). "Eğitim Tarihi Alanında Yapılmış Lisansüstü Tezlerin Analizi". Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33: 2, 263-282.
• Wordart. (2021). Kelime Bulutu Analizi, https://wordart.com/
• YÖKTEZ. (2020). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (29.12. 2020).
• YÖK, (2001). Türkiye Yükseköğretim Sistemi, Yüksek Öğretim Kurulu YÖK. Ankara.