NEDİM ŞAHSINDA ŞÛHÂNE TARZ ÜZERİNE BAZI DEĞERLENDİRMELER

Yıl 2016, Sayı: 5 - Mine Mengi, 154 - 163, 30.10.2016

Abdulmuttalip İpek

Öz

Kaynakların, klasik Türk şiirinde etkili olduğunu zikrettikleri edebî üslup
veya tarzlardan biri de Muallim Naci’nin Esami adlı eserinde “eş’âr-ı şûhâne”
olarak bahsettiği “şûhâne” tarz veya üsluptur. Klasik Türk şiirinde kadını ve
aşkın zevklerini konu alan, zarif ve çapkın bir anlatımla söylenmiş gazellere
“şûhâne gazel” adı verildiği bilinmekte ve bu tarzın edebiyatımızdaki en önemli
temsilcisi Nedim kabul edilmektedir. Ondan sonra gelen ve bu tarzı
benimseyerek “şûhâne” şiirler yazmaya çalışan bazı sanatçılar ise söz konusu
şûhluğu Nedim’de olduğu gibi söyleyişte yahut ifade tarzında
yakalayamadıklarından, eskilerin tabiriyle “perde-bîrûnluk”a düşmekten
kurtulamamışlardır.
Bu makalede söz konusu tarzın lügat manasından hareketle, Klasik Türk şiirinde
nasıl işlendiği, hangi sanatçılar tarafından temsil edildiği ve özellikle bu tarzın en
büyük temsilcisi kabul edilen Nedim’in şiirlerinde nasıl makes bulduğuna dair
hususlar ana hatlarıyla incelenmeye çalışılmıştır.
Üzerinde durulan esas konu ise bu tarzın bir konu mu yoksa üslup meselesi mi
olduğu ve Nedim’in edebî kişiliğinde nasıl bir hususiyet kazandığı meselesidir. 

Anahtar Kelimeler

Nedim, Şûhâne Şiir, Klasik Türk Edebiyatı

Kaynakça

• Ahmed Vefik Paşa (1306), Lehce-i Osmânî, Mahmud Beg Matbaası, İstanbul.