ÖYKÜLEYİCİ BİR METİN OLARAK AHMED-İ RIDVÂN’IN LEYLÂ VÜ MECNÛN MESNEVİSİ

Year 2021, Issue: 14 [BAHAR 2021], 115 - 147, 30.04.2021

Ayşe Ulu

https://doi.org/10.28981/hikmet.898372

Abstract

ÖZ
Uzun bir hikâye şeklinde manzum olarak kaleme alınan mesnevi, her ne kadar literatürde bir nazım şekli olarak yer alsa da hem teknik hem de içerik özellikleri açısından hikâye vasfına sahip bulunmaktadır. Bu yüzden mesneviyi modern öyküleme yöntemleriyle incelemek mümkündür. Nitekim roman ve mesnevi, farklı medeniyet ürünleri olmakla birlikte hikâye anlatma özellikleri ve işlevleri yönüyle birbirine benzemektedir.
Klasik edebiyata ait eserler içerisinde içerdiği konuların zenginliği yanında kullanım olarak da geniş bir alana sahip olan mesneviler, yüzyıllar boyunca birçok şair tarafından kaleme alınmış ve geniş kitleler tarafından da okunmuştur. Bu mesneviler içerisinde özellikle Leylâ ve Mecnûn gibi aşk mesnevileri okuyucular tarafından daha fazla rağbet görmüştür. Böyle önemli eserlerin bugün de geniş kitleler tarafından okunuyor olması onların bugünün dil ve edebiyat yöntemleriyle yeniden okunup değerlendirilmesini gerekli kılmaktadır.
Bu çalışma ile 16. yy.’da yazılmış olan bir Leylâ ve Mecnûn mesnevisinin, öyküleyici bir metin olarak değerlendirilerek bugüne taşınması ve bugünün okur dünyasına tanıtılması amaçlanmıştır.

Keywords

Ahmed-i Rıdvan, Leylâ vü Mecnûn, mesnevi, roman, öyküleme yöntemleri

AHMED-İ RIDVÂN’S LEYLÂ AND MECNÛN MESNEVİ AS A STORYTELLER TEXT

Abstract

literature, but it has the quality of the story in terms of both technical and content characteristics.Therefore, it is possible to examine the mesnevi with modern storytelling methods. As a matter of fact, novels and mesnevi are different civilization products, but they are similar in their storytelling characteristics and functions.
In addition to the richness of the subjects contained in the works of classical literature, the “mesneviler”, which have a large area for use, have been written by many poets over the centuries and read by large audiences. Among these mesnevi, especially love mesnevi such as Leylâ and Mecnûn, they were even more popular with readers. Reading such important works by a wide audience today is necessary to reread and evaluate them in today's language and literary methods.
By this work, it was it is aimed that a Leylâ and Mecnûn mesnevi, which was written in the 16th century, be evaluated as a narrative textand introduced to today's world of readers.

Keywords

Mesnevi, novel, storytelling methods, Ahmed-i Rıdvân, Leylâ vü Mecnûn

References

• Ahmed-i Rıdvan. Leylâ vü Mecnun, Atatürk Üniversitesi Kütüphanesi, Agâh Sırrı Levend Yazmaları, Numara 414.
• Aktaş, Şerif. (1984), Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Feryal Matbaacılık, Ankara.
• Aytaç, Gürsel. (1999), Çağdaş Türk Romanları Üzerine İncelemeler, Gündoğan Yayınları, İstanbul. Aytür, Ünal. (2009), Henry James ve Roman Sanatı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. Boynukara, Hasan. (1997), Roman’da Bakış Açısı ve Anlatış, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
• Ece, Selami. (2004), “Mesnevîlerde Öyküleme Özellikleri ve Üslûp”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S 24, s. 11-21.
• Fulford, Robert. (2017), Anlatının Gücü-Kitle Çağında Hikâyecilik, (Çev. Ezgi Kardelen), Kolektif Kitap, İstanbul. Kahraman, Mehmet. (2000), Leylâ ve Mecnûn Romanı”Dâstân-ı Leylî vü Mecnûn, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. Kaplan, Mehmet. (2004), Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 3-Tip Tahlilleri, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Kütük, Rıfat. (2002), Lârendeli Hamdî’nin Leylâ ile Mecnûn Mesnevîsi (İnceleme/Metin ve Diğer Leylâ ile Mecnûn Mesnevîleriyle Mukâyesesi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• Levend, Agâh Sırrı. (1959), Arap, Fars ve Türk Edebiyatlarında Leylâ ve Mecnûn Hikâyesi, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Miyasoğlu, Mustafa. (1998), Roman Düşüncesi ve Türk Romanı, Ötüken Yayınları, İstanbul.
• Mocan, Ahmet. (2012). “Yalnızız’da Anlatım Teknikleri”. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/3, s. 1831-1841.
• Sazyek, Hakan. (2004), “Romanda Temel Anlatım Yöntemleri Üzerinde Bir Sınıflandırma Çalışması”. Folklor-Edebiyat, C 1, S 37, s. 103-118.
• Stanzel, Franz K. (1997), Roman Biçimleri, (Çev. Fatih Tepebaşlı), Çizgi Kitabevi Yayınları, Konya.
• Stevıck, Philip. (2004), Roman Teorisi, (Çev. Sevim Kantarcıoğlu). Akçağ Yayınları, Ankara.
• Şengül, Mehmet Bakır. (2011), “Romanda Zaman Kavramı”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C 4, S 16, s. 434-444.
• Tekin, Mehmet. (1989), Roman Sanatı ve Romanın Unsurları, Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları, Konya.
• Türk Dil Kurumu. (2011), Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu, Ankara.
• Uçak, Salih. (2014), “Hâşimî’nin Mihr ü Vefâ Mesnevîsinde ‘Mekân’ ”, Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, C 1, S 2, s. 54-63.
• Ünver, İsmail. (1982), Ahmed-i Rıdvân- Hayatı Edebî Şahsiyeti ve Eserleri (Doçentlik Tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Ünver, İsmail. (1986), “Mesnevi”. Türk Dili Dergisi II (Divan Şiiri), LII, s. 430-563.