MİHRÎ HATUN’UN YAYIMLANMAMIŞ GAZELLERİ

Yıl 2023, Sayı: 18 - BAHAR 2023, 105 - 126, 30.04.2023

Mutlu Muhammet Aktaş

https://doi.org/10.28981/hikmet.1200789

Öz

Amasyalı bir şair olan Mihrî Hatun klasik Türk şiirinde kadın şair denince akla gelen ilk isimlerden biridir. Çoğu kaynakta yaşamını sadece Amasya’da geçirdiği belirtilse de bilhassa bazı şiirlerinden yola çıkarak İstanbul’da belli bir süre bulunmuş olabileceği üzerinde de durulmaktadır. Doğum tarihi hakkında kesin bilgilere ulaşılamayan Mihrî Hatun’un İstanbul’un fethinden kısa bir süre sonra doğduğu ve XVI. yüzyılın başında vefat ettiği konusunda görüş birliğine varılmaktadır. Babası “Belâyî” mahlası ile şiir yazan Mihrî Hatun’un iyi bir eğitim aldığı, Arapça ve Farsçayı bildiği ve dinî ilimlerde iyi yetiştirildiği belirtilmektedir. XV. yüzyılda birçok şair ile edebî sohbetlerde bulunduğu ve bazılarını da bizzat tertip ettiği ifade edilmektedir. Şiirlerinde duygularını içten ve sade bir dille ifade etmeyi tercih etmiştir. Bir Divan’ı bulunan Mihrî Hatun bu eseri ile birçok araştırmaya konu olmuştur. Klasik Türk edebiyatına mensup bir şair olarak Mihrî Hatun’un çalışmamıza konu olmasına kaynaklık eden ise Kütahya Vahid Paşa İl Halk Kütüphanesi koleksiyonu içinde “43 Va 2871” arşiv numarası ile kayıtlı mecmuadır. Mecmuada yaptığımız inceleme sonucunda Mihrî mahlasıyla yazılmış 20 gazele rastladık. Bununla birlikte gazellerin tamamının Divan’ında bulunmadığını tespit ettik. Ancak mecmuadaki gazellerin Mihrî Hatun’a ait olduğu ile ilgili kesin bir bilgi olmadığından dil ve üslup yönünden ipuçları bulmaya çalıştık. Bundan hareketle gazellerin Mihri Hatun’a ait olduğunu düşünmemizi sağlayan özellikler tespit ettik. Ancak tüm bunlar şüphelerimizi tamamen ortadan kaldırmasa da gazellerin ortaya çıkmasının alana katkı sağlayacağını düşünerek çalışmayı gerçekleştirdik. Temel amacımız Mihrî Hatun’la ilgili bundan sonra yapılacak çalışmalara katkı sağlamak ve klasik şiirdeki önemini vurgulamaktır.

Anahtar Kelimeler

Klasik şiir, Mihrî Hatun, mecmua, gazel, divan

Kaynakça

• Arslan, Mehmet (e-kitap), Mihrî Hatun Divanı, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/58679,mihri-hatun-divanipdf.pdf?0
• Arslan, Mehmet. (e-makale), “Mihrî Hatun”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü (TEİS), http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mihri-hatun (Erişim Tarihi: 10.10.2022).
• Arslan, Mehmet (hzl.) (2007), Mihrî Hâtun Divanı. Amasya Valiliği Yay, Ankara.
• Ayan, Gönül. (1989), “Mihri Hatun ve Şiirleri”, Erdem, 5 (13) , 23-32. Canım, Rıdvan. (2000). Latîfî, Tezkiretü’ş‑Şu’arâ ve Tabsıratü’n‑Nuzamâ (İnceleme-Metin). AKM Yayınları, Ankara.
• Ersoy, Ersen. (2016). “Klasik şiirde kadın şairler var mıdır?”, Sorularla Klasik Türk Edebiyatı, (Editör: Özer Şenödeyici), Kesit Yayınları, İstanbul.
• Erünsal, E. İsmail (2005), “Mihrî Hatun”. Türk Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 30. TDV Yayınları, İstanbul.
• İpekten, Halûk, Kut, Günay (e-kitap), Sehî Beg, Heşt Bihişt, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56165,hestbihistpdf.pdf?0&_tag1=03EE5380B678F1063BF0A9ED54D2FA0DD771F0E5&crefer=7F6769172694B5FF9C7D5EB9AFA73D12EB9F8F886079CB1E18C893D3468E4DAA (Erişim Tarihi: 15.10.2022).
• Kılıç, Filiz (e-kitap) “: Es-Seyyid Pîr Mehmed bin Çelebi, Meşâ’irü’ş-şu’arâ, https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/59036,asik-celebi-mesairus-suarapdf.pdf?0 (Erişim Tarihi: 15.10.2022).
• Köksal, Mehmet Fatih. (2013), “Bâkî’nin Bilinmeyen Veda Gazeli ve Dîvânında Bulunmayan Bazı Şiirleri”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 10(10), 319-330.
• Kurnaz, Cemal, Aydemir, Yaşar. (2013), “Mecmualara Sorulması Gereken Sorular”, Electronic Turkish Studies, 8(1).
• Şenödeyici Özer, Akdağ, Ahmet. (2015). "Mecmualar ve Cönkler". Osmanlı Edebî Metinlerini Anlama Kılavuzu. (Editör: Özer Şenödeyici). Kesit Yayınları, İstanbul: 367-388.
• Şentürk, Ahmet Atilla. (2009), Osmanlı Şiiri Antolojisi. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.