The Impact of Nasal Septum Deviation on Paranasal Sinus Volumes

Year 2024, Volume: 6 Issue: 2, 208 - 215, 30.06.2024

Fadime Yıldız Öztürk , Mert Nahir , Murat Beyhan

https://doi.org/10.52827/hititmedj.1422398

Abstract

Objective: Researchers have extensively investigated the reasons behind variations in the volumes of paranasal sinuses, either among different individuals or between the right and left sides of the same individual. These differences in volumes have been associated with nasal septal deviation (NSD) and anatomical variations. In this study, we aimed to retrospectively analyzed the effect of NSD on frontal sinus, maxillary sinus, and sphenoidal sinus.
Material and Method: A total of 281 patients (151 females and 130 males) admitted to Gaziosmanpaşa University Hospital were included in the study. Paranasal sinus computed tomography (CT) images consisting of 0.625-mm-thick slices were obtained from the patients. The areas of the frontal sinus, maxillary sinus, and sphenoidal sinus were determined using ImageJ software. The volume of each sinus was calculated using Cavalieri’s principle. We analyzed the relationship between the calculated volumes and nasal septal deviation.
Results: Our study found that the frontal sinus volume values were 4.67 cm³ on the right side and 5.03 cm³ on the left side in women. In men, the right-side volume value was 7.07 cm³ and the left-side volume value was 7.77 cm³. The sphenoidal sinus volume value was calculated as 6.35 cm³ on the right side and 6.57 cm³ on the left side in women. In males, the right-side volume value was 7.34 cm³ and the left-side volume value was 7.62 cm³. The maxillary sinus volume was calculated as 19.38 cm³ on the right side and 19.37 cm³ on the left side in women. In males, the right-side volume value was 22.80 cm³ and the left-side volume value was 23.71 cm³. The frontal sinus volume values in males were larger than those in females (p=0.04). The maxillary sinus volume values in males were greater than the maxillary sinus volume values in females (p=0.02). There was no significant relationship between the presence of septal deviation and sinus volumes (p>0.05). The right, left, or s-shaped deviation direction did not cause a significant difference in sinus volumes (p>0.05).
Conclusion: The findings show that there is no correlation between volume values and the presence and shape of nasal septal deviation. However, significant differences in volumes were observed between the genders. Because the severity of nasal septal deviation is related to the volume value, different results can be obtained by measuring the frontal sinus, maxillary sinus, and sphenoidal sinus volume values in individuals with more advanced deviation.

Keywords

Cavalieri principle, frontal sinus, ImageJ, maxillary sinus, sphenoidal sinus, volumes

Nazal Septum Deviasyonunun Paranazal Sinüs Hacimlerine Etkisi

Abstract

Amaç: Paranazal sinüslerin hacimlerinin farklı bireylerde ya da aynı bireyin sağ ve sol tarafı arasında farklılık gösterme sebepleri birçok araştırmacı tarafından incelenmiştir. Hacimlerdeki bu farklılıklar nazal septum deviasyonu, anatomik varyasyonlar gibi birçok sebeple ilişkilendirilmiştir. Bu çalışmada, NSD’nin sinus frontalis, sinus maxillaris ve sinus sphenoidalis hacimlerine etkisini retrospektif olarak incelemeyi amaçladık.
Gereç ve Yöntem: Çalışmaya Tokat Gaziosmanpaşa Üniversite Hastanesi’ne başvuran 151 kadın, 130 erkek toplamda 281 hasta dahil edildi. Hastalardan, 0,625 mm kalınlığında kesitlerden oluşan paranazal sinüs bilgisayarlı tomografi görüntüleri alındı. ImageJ programı ile sinus frontalis, sinus maxillaris ve sinus sphenoidalis’in alanları tespit edildi. Her bir sinüsün hacmi Cavalieri Prensibi ile hesaplandı. Hesaplanan hacimlerin nazal septum deviasyonu ile ilişkisi incelendi.
Bulgular: Çalışmamızda, kadınlarda sinus frontalis hacim değerleri, sağ tarafta 4,67 cm³, sol tarafta 5,03 cm³ olarak hesaplandı. Erkeklerde ise sağ taraf hacim değeri 7,07 cm³, sol taraf hacim değeri 7,77 cm³ olarak hesaplandı. Sinus sphenoidalis hacim değeri, kadınlarda sağ tarafta 6,35 cm³, sol tarafta ise 6,57 cm³ olarak hesaplandı. Erkeklerde sağ taraf hacim değeri 7,34 cm³ iken sol taraf hacim değeri 7,62 cm³ olarak hesaplandı. Sinus maxillaris hacmi kadınlarda sağ tarafta 19,38 cm³, sol tarafta ise 19,37 cm³ olarak hesaplandı. Erkeklerde ise sağ taraf hacim değeri 22,80 cm³, sol taraf hacim değeri ise 23,71 cm³ olarak hesaplandı. Erkeklerde sinus frontalis hacim değerleri kadınların sinus frontalis hacimlerinden daha büyüktür (p=0.04). Erkeklerde sinus maxillaris hacim değerleri kadınların sinus maxillaris hacim değerlerinden daha büyüktür (p=0.02). Septum deviasyonun varlığı ile sinus hacimleri arasında anlamlı bir ilişki bulunamadı (p>0.05). Deviasyon yönünün sağa, sola veya s şekilli olması sinüslerin hacimlerinde anlamlı bir fark oluşturmadı (p>0.05).
Sonuç: Bulgularımıza göre hacim değerleri ile nazal septum deviasyonun varlığı ve şekli arasında ilişki bulunamazken, cinsiyetler arasında hacimlerde anlamlı farklılıklar görüldü. NSD’nin şiddeti ile hacim değerinin ilişkili olması nedeniyle daha ileri deviasyona sahip bireylerde sinus frontalis, sinus maxillaris ve sinus sphenoidalis hacim değerlerini ölçmek farklı sonuçlar elde edilebilir.

Keywords

Cavalieri prensibi, hacim, ImageJ, sinus frontalis, sinus maxillaris, sinus sphenoidalis

References

• Standring S. Gray's Anatomi. Fourth Edition. Edinburgh: Churchill Livingstone Elsevier, 2008;556-557.
• Arıncı K, Elhan A. Anatomi. Seventh Edition. Ankara: Günes Tıp Kitabevi, 2020;288-290.
• Ozan H. Ozan Anatomi. Third Edition. Ankara: Klinisyen Tıp Kitabevi, 2014;227-229.
• Firat AK, Miman MC, Firat, Y, Karakas M, Ozturan O, Altinok T. Effect of nasal septal deviation on total ethmoid cell volume. The Journal of Laryngology & Otology 2006;120(3):200-204.
• Serifoglu I, Oz İİ, Damar M, Buyukuysal MC, Tosun A, Tokgöz Ö. Relationship between the degree and direction of nasal septum deviation and nasal bone morphology. Head & Face Medicine 2017;13:1-6.
• Sahin B, Emirzeoglu M, Uzun A, et al. Unbiased estimation of the liver volume by the Cavalieri principle using magnetic resonance images. European journal of radiology 2003;47(2):164-170.
• Mayhew TM, Olsen DR. Magnetic resonance imaging (MRI) and model-free estimates of brain volume determined using the Cavalieri principle. Journal of anatomy1991;178:133-144.
• Aksoy S, Orhan K. Paranazal sinüs hacimlerinin değerlendirilmesi. Turkiye Klinikleri J Oral Maxillofac Radiol-Special Topics 2017;3(3):184-188.
• Schatz CJ, Becker TS. Normal CT anatomy of the paranasal sinuses. Radiologic Clinics of North America 1984;22(1):107-118.
• Emirzeoglu M, Sahin B, Bilgic S, Celebi M, Uzun A. Volumetric evaluation of the paranasal sinuses in normal subjects using computer tomography images: a stereological study. Auris Nasus Larynx 2007;34(2):191-195.
• Sahlstrand-Johnson P, Jannert M, Strombeck A, Abul-Kasim K. Computed tomography measurements of different dimensions of maxillary and frontal sinuses. BMC Med Imaging 2011;11:8.
• Kawarai Y, Fukushima K, Ogawa T, et al. Volume quantification of healthy paranasal cavity by three-dimensional CT imaging. Acta Oto-Laryngologica 1999;119(540):45-49.
• Pirner S, Tingelhoff K, Wagner I, et al. CT-based manual segmentation and evaluation of paranasal sinuses. Eur Arch Otorhinolaryngol 2009;266(4):507-518.
• Waschke J, Böckers TM, Paulsen F, Sargon, MF. Sobotta Anatomi Konu Kitabı. First Edition. Ankara: Güneş Tıp Kitabevi, 2016;430.
• Koç H, Yüksel O. Kadınlarda fiziksel ve fizyolojik performansın değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2015;(9):1-12.
• Sapmaz E, Kavakli A, Sapmaz HI, Ogeturk M. Impact of hard palate angulation caused by septal deviation on maxillary sinus volume. Turk Arch Otorhinolaryngol 2018;56(2):75-80.
• Orhan I, Ormeci T, Aydin S, et al. Morphometric analysis of the maxillary sinus in patients with nasal septum deviation. European Archives of Oto-Rhino-Laryngology 2014;271:727-732.
• Kapusuz ZG, Ozkiris M, Okur A, Karacavus S, Saydam L. The effect of nasal septal deviation on maxillary sinus volumes and development of maxillary sinusitis. Eur Arch Otorhinolaryngol 2013;270(12):3069-3073.
• Karatas D, Koc A, Yuksel F, Dogan M, Bayram A, Cihan MC. The effect of nasal septal deviation on frontal and maxillary sinus volumes and development of sinusitis. J Craniofac Surg 2015;26(5):1508-1512.
• Stallman JS, Lobo JN, Som PM. The incidence of concha bullosa and its relationship to nasal septal deviation and paranasal sinus disease. AJNR Am J Neuroradiol 2004;25(9):1613-1618.
• Büyükkoçak BK, Paksoy CS. Retrospective Evaluation of the relationship between volumes of paranasal sinuses, presence of rhinosinusitis and nasal septum deviations on cbct images. Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi 2019;29(4):550-555.
• Sapmaz HI, Tugtag B, Sapmaz E, Kose E, Ozbag D, Uysal M. Measurement of frontal sinus volume by using computed tomography: A Stereological Study. Journal of clinical and analytical medicine 2015;6:485-488.
• Ariji Y, Kuroki T, Moriguchi S, Ariji E, Kanda S. Age changes in the volume of the human maxillary sinus: a study using computed tomography. Dentomaxillofacial radiology 1994;23(3):163-168.
• Barghouth G, Prior JO, Lepori D, Duvoisin B, Schnyder P, Gudinchet F. Paranasal sinuses in children: size evaluation of maxillary, sphenoid, and frontal sinuses by magnetic resonance imaging and proposal of volume index percentile curves. Eur Radiol 2002;12(6):1451-1458.
• Bilgic S, Sahin B, Sonmez OF, et al. A new approach for the estimation of intervertebral disc volume using the avalieri principle and computed tomography images. Clin Neurol Neurosurg 2005;107(4):282-288.
• Cellina M, Gibelli D, Cappella A, et al. Segmentation procedures for the assessment of paranasal sinuses volumes. Neuroradiol J 2021;34(1):13-20.
• Cohen O, Warman M, Fried M, et al. Volumetric analysis of the maxillary, sphenoid and frontal sinuses: a comparative computerized tomography based study. Auris Nasus Larynx 2018;45(1):96-102.
• Odacı E, Bahadır A, Yıldırım Ş, ve ark. Cavalieri prensibi kullanılarak bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleri üzerinden hacim hesaplanması ve klinik kullanımı. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi 2005;25(3):421-428.