SPOT VE VADELİ PİYASALAR ARASINDA RİSK DURUMUNDA NEDENSELLİK İLİŞKİSİ

Year 2017, Volume: 10 Issue: 2, 737 - 756, 17.12.2017

Turhan Korkmaz , Emrah İsmail Çevik , Hasan Uygurtürk

https://doi.org/10.17218/hititsosbil.305741

Cited By: 2

Abstract

Bu çalışmada,
BİST 30 Endeksinin spot ve vadeli işlemleri arasındaki nedensellik ilişkisinin
risk durumlarına göre incelenmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda çalışmada Hong vd.
(2009) tarafından geliştirilen nedensellik testi kullanılmıştır. Hong vd.
(2009) tarafından önerilen test yöntemi iki aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada
logaritmik getiri serilerinin birinci ve ikinci momenti tahmin edilmekte ve
belirli risk düzeylerinde getiri serileri için riske maruz değerler
hesaplanarak, bu değerleri aşan dönemler risk dönemleri olarak
nitelendirilmektedir. İkinci aşamada ise söz konusu dönemler için BİST 30
Endeksinin spot ve vadeli işlemleri arasında aşağı yönlü nedensellik ilişkisi
araştırılmaktadır. Nedensellik test sonuçları spot piyasadan vadeli piyasaya
yönelik bir nedensellik ilişkisine işaret etmektedir. Çalışmada ulaşılan bu
sonuçlar risk yöneticilerinin ve portföy yöneticilerinin yatırım stratejilerini
belirlemede önemli bir role sahiptir. Çünkü vadeli işlemlerin riskten korunma
amaçlı yapılması, risk durumlarında nedensellik ilişkisinin önemini daha da
arttırmaktadır.

Keywords

Vadeli işlem, Borsa İstanbul, Nedensellik, GARCH, BİST30

References

• AKGİRAY, V. (1998), “Finansal Yeniliklerin ve Risk Yönetiminin Ekonomik Kalkınmaya Katkıları”, İMKB Dergisi, 2(5), 1-14.
• AYRIÇAY, Y. (2003), “Türev Piyasaların Gelişmekte Olan Piyasalara Olası Etkileri”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (5) 2003/1, 1-19.
• BAŞDAŞ, Ü. (2009), “Lead-Lag Relationship between The Spot Index and Futures Price for The Turkish Derivatives Exchange”, Working Paper Series, (erişim adresi: http://ssrn.com/abstract=1493147), (erişim tarihi: 27.05.2016).
• BEKGÖZ, S. (2006), Türkiye’de Vadeli Piyasalar ve İMKB Hisse Senedi Piyasası ile Etkileşimi, Marmara Üniversitesi SBE Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• BIS (2016), Bank for International Settlements - Statistics, (erişim adresi: http://stats.bis.org/statx/toc/DER.html), (erişim tarihi: 26.05.2016).
• BİST (2016), “Borsa İstanbul VİOP, 2015 Yılında “Dünyanın En Hızlı Büyüyen” Türev Ürünler Piyasası Oldu”, (erişim adresi: http://www.borsaistanbul.com/duyurular), (erişim tarihi: 26.05.2016).
• CEYLAN, A. & KORKMAZ, T. (2013), İşletmelerde Finansal Yönetim, Ekin Yayınevi, Bursa, 13. Baskı.
• CHEUNG, Y. W. & NG, L. K. (1990), “The Dynamics of S&P 500 Index and S&P 500 Futures Intraday Price Volatilities”, Review of Futures Markets, 9(2), 458-486.
• DİKMEN, A. (2008), Türkiye’de Vadeli İşlemler Piyasasının Gelişimi Perspektifinde Hisse Senedi Endeks Vadeli İşlem Sözleşmelerinin Gelişimi ve Spot Piyasa ile Etkileşimi. Yeterlilik Etüdü, SPK Piyasa Gözetim ve Düzenleme Dairesi, Ankara.
• ERDOĞAN, O. & KAYACAN, M. (1998), “Finansal Türevlere Ne Zaman Başlanmalı? İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Örneği”, İMKB Dergisi, 2(5), 23-45.
• ERSOY, E. & ÇITAK, L. (2015), “Intraday Lead-Lag Relationship between Stock Index and Stock Index Futures Markets: Evidence from Turkey”, Business and Economics Research Journal, 6(3), 1-18.
• ERSOY, E. & BAYRAKDAROĞLU, A. (2013), “İMKB 30 Endeksi ile VOB-İMKB 30 Endeks Vadeli İşlem Sözleşmeleri Arasındaki Öncül-Ardıl İlişkisi”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(1), 26-40.
• FAN, Y., ZHANG, Y-J., TSAI, H-T. & WEI, Y-M (2008), “Estimating ‘Value at Risk’ of Crude Oil Price and Its Spillover Effect Using The GED-GARCH Approach”, Energy Economics, 30(6), 1356-1371.
• GÖK, İ. Y. & KALAYCI, Ş. (2014), “BİST 30 Spot ve Futures Piyasalarında Güniçi Fiyat Keşfi ve Volatilite Yayılımı”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(3), 109-133.
• HARRIS, L. (1989), “The October 1987 S&P 500 Stock-Futures Basis,” The Journal of Finance, 44(1), 77-99.
• HONG, Y., LIU, Y. & WANG, S. (2009), “Granger Causality in Risk and Detection of Extreme Risk Spillover between Financial Markets”, Journal of Econometrics, 150, 271-287.
• İŞERİ, M. & KAÇMAZER, M. (2016), “2005-2015 Yılları Arasında BIST30 Endeksi ve BIST30 Endeks Vadeli İşlem Sözleşmeleri Arasındaki Nedensellik (Öncül-Ardıl) İlişkisinin İrdelenmesi”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 53(615), 9-21.
• KASMAN, A. & KASMAN, S. (2008), “The Impact of Futures Trading on Volatility of The Underlying Asset in The Turkish Stock Market”, Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 387, 2837-2845.
• KAYALIDERE, K., ARACI, H. & AKTAŞ, H. (2012), “Türev ve Spot Piyasalar Arasındaki Etkileşim: VOB Üzerine Bir Inceleme”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ekim, 137-154.
• KAWALLER I. G., KOCH, P. D. & KOCH, T. W. (1987), “The Temporal Price Relationship between S&P 500 Futures and S&P 500 Index”, The Journal of Finance, 42(5), 1309-1329.
• KORKMAZ, T. (2001), “Yeni Gelişmekte Olan Sermaye Piyasalarına Yatırım ve Türev Ürünlerin Rolü”, İMKB Dergisi, 17, 69-100.
• KUTNER, G. W. & SWEENEY, R. J. (1991), “Causality Tests between The S&P 500 Cash and Futures Markets”, Quarterly Journal of Business and Economics, 30(2), 51-74.
• LAFUENTE, J. A. (2002), “Intraday Return and Volatility Relationships between The Ibex 35 Spot and Futures Markets”, Spanish Economic Review, 4(3), 201 - 220.
• LAFUENTE-LUENGO, J. A. (2009), “Intraday Realised Volatility Relationships between The S&P 500 Spot and Futures Market”, Journal of Derivatives & Hedge Funds, 15(2), 116–121.
• LIU, X., CHENG, S., WANG, S., HONG, Y. & LI, Y. (2008), “An Empirical Study on Information Spillover Effects between The Chinese Copper Futures Market and Spot Market”, Physica A, 387(4), 899-914.
• MOONIS, S. (2009), “An Empirical Study on The Relationship between Nifty Futures Index Prices and Nifty Spot Prices at National Stock Exchange”, Journal of Finance & Management, 1(2), 23-34.
• MUKHERJEE, K. N. & MISHRA, R. K. (2006), Lead-Lag Relationship between Equities and Stock Index Futures Market and Its Variation Around Information Release: Empirical Evidence from India. NSE Research Paper, National Stock Exchange, India.
• NELSON, D.B. (1991), “Conditional heteroskedasticity in Asset Returns: A New Approach”, Econometrica, 59, 347–370.
• ÖZTÜRK, B. (2008), İMKB ile VOB Arasındaki Etkileşimin İMKB-30 ve İMKB-100 Bağlamında İrdelenmesi ve Elde Edilen Sonuçların VOB Bünyesinde Gerçekleştirilen İşlemlerin Gözetimi-Denetimi Açısından Değerlendirilmesi, Yeterlilik Etüdü, SPK Denetleme Dairesi, İstanbul.
• SRINIVASAN, P. (2009), “An Empirical Analysis of Price Discovery in The NSE Spot and Futures Markets of India”, IUP Journal of Applied Finance, 15(11), 24-36.
• TSE, Y.-K. & CHAN, W.-S. (2010), “The Lead-Lag Relation between the S&P 500 Spot and Futures Markets: An Intraday-Data Analysis Using A Threshold Regression Model”, The Japanese Economic Review, 61(1), 133-144.
• UNIS, M. (1998), “Vadeli İşlemler Piyasasının Açılması için Doğru Zaman”, İMKB Dergisi, 2(5), 75-82.
• YAO, Y. (2016), “The Impact of Stock Index Futures on Spot Market Volatility”. International Conference on Education, Sports, Arts and Management Engineering (ICESAME 2016), March 12-13, Shaanxi, China.