AY’IN EVRELERİ ETKİSİNİN BORSA İSTANBUL 100 ENDEKSİ’NDE GARCH (1,1) MODELİ İLE TEST EDİLMESİ

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 1, 287 - 304, 21.07.2018

Fatih Konak , Dilek Duman

https://doi.org/10.17218/hititsosbil.414500

Cited By: 1

Öz

Menkul kıymet piyasalarında yatırımcıların
rasyonel hareket ettiklerini varsayan ve E. Fama tarafından geliştirilen Etkin Piyasalar
Hipotezi’ne göre, yatırımcıların piyasa ortalamasının üzerinde bir getiri elde
etmeleri mümkün olmamaktadır. Diğer bir ifadeyle, fiyatlar rassal bir seyir
izlemektedir ve yatırımcılar oluşan bilgilere anında ulaşabilirken, bilgiler
fiyatlara eşanlı yansıtılmaktadır. Bu durum, fiyatları önceden tahmin edebilme
ihtimalini ortadan kaldırmaktadır. Ancak, anomali olarak karşımıza çıkan ve
fiyatlar genel düzeyinde meydana gelen saplamalar, Etkin Piyasalar Hipotezi’ne
ters düşmektedir. Anomali kavramında, menkul kıymet piyasalarında işlem yapan
yatırımcıların doğa, çevresel ve psikolojik birçok faktörden etkileneceği
öngörülmektedir. Bu kapsamda, Ay’ın dünyamız etrafında dönüşü sırasında
sergilemiş olduğu evreler, birçok farklı bilimsel çalışmada araştırma konusu
haline gelmiştir. Fakat literatüre bakıldığında finansal anlamda ayın
evrelerinin yatırımcılar üzerindeki etkileri ile ilgili sınırlı sayıda
çalışmanın mevcut olduğu görülmüştür. Bu doğrultuda çalışmamızın temel amacı,
ayın bilinen dört evresinin (Yeni ay, İlk Dördün, Dolunay, Son dördün)
01.01.1997- 30.04.2014 tarihleri arasında BİST 100 Endeksi’nde üzerinde ki
olası etkisinin ortaya konulmasıdır. Elde edilen bulgulara göre, Yeni Ayın ve
Dolunayın istatistiksel olarak anlamlı etkilerinin varlığı piyasanın ele alınan
veri seti ve kullanılan yöntem bağlamında zayıf formda etkin olmadığını
göstermektedir. 

Anahtar Kelimeler

Etkin Piyasalar Hipotezi, Ayın Evreleri

Kaynakça

• ABDİOĞLU, Z. & DEĞİRMENCİ, N. (2013), “İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında Mevsimsel Anomaliler”, Business and Economics Research Journal, 4 (3), 55-73.
• AHMAD, F., TERENCE J. Q., DAWSON, J. & WALTERS, M. (2008), “A Link Between Lunar Phase And Medically Unexplained Stroke Symptoms: An Unearthly İnfluence?”, Journal of Psychosomatic Research, Vol.65, 131-133.
• BARAK, O. (2008), “Davranışsal Finans Teori ve Uygulama”, Gazi Kitabevi, Ankara
• BARR, W. (2000), “Lunacy Revisited. The İnfluence of the Moon on Mental Health and Quality of Life”, Journal of Psychosocial Nursing and Mental Health Services, 38 (5), 28-35.
• BAYRAKTAR, A. (2012), “Etkin Piyasalar Hipotezi”, Aksaray Üniversitesi İİBF Dergisi, 4 (1), 37-47.
• BELLEVİLLE, G., GUİLLAUM, F., BUSQUE, M.D. (2013), “İmpact of Seasonal and Lunar Cycles on Psychological Symptoms in the ED: an Empirical İnvestigation of Widely Spread Beliefs”, General Hospital Psychiatry, Vol.25, 192-194.
• BENBADİS, S. R., STANLEY, C., HUNTER, J. & WANG, W. (2004), “The Influence of the Full Moon on Seizure Frequency: Myth or Reailty”, Brief Communication/Epilepsy & Behavior, Vol.5, 596-597.
• BERUMENT, H. & H. KIYMAZ. (2001). “The day of the Week Effect on Stock Market Volatility”. Journal of Economics and Finance, 25 (2), 181-193.
• BOLLERSLEV, T. (1986). “Generalized Autoregressive Conditional Hetroscedasticity”, Journal of Econometrics, 31, 307-327.
• CALVER, L. A., STOKES, B.J. & ISBISTER, G. K. (2009), “The Dark Side of the Moon”, MJA, 191 (11/12), 692-694.
• ÇELİK, T.T. & TAŞ, O. (2007), “ Etkin Piyasalar Hipotezi ve Gelişmekte Olan Hisse Senedi Piyasaları”, İTÜ Dergisi/B – Sosyal Bilimler, 4 (2), 11-22.
• ÇEVİK, E. İ. &. TOPALOĞLU, G. (2014) “Volatilitede Uzun Hafıza ve Yapısal Kırılma: Borsa İstanbul Örneği”, Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (6), 40-55.
• ÇÖMLEKÇİ, İ., ÖNCÜ, M.A. & ÇÖMLEKÇİ, S.Ç. (2015), “Yatırımcıların Özellikleri İle Hisse Senedi Piyasalarındaki Anomali Arasındaki İlişki: Bireysel Yatırımcılar Üzerine Bir Araştırma”, Ege Akademik Bakış, 15 (2), 173-184.
• DICHEV, Ilia D., Troy D. Janes, 2003, “Lunar Cycle Effects in Stock Returns”, The Journal of Private Equity, Vol.6, Num. 4, pp. 8-29.
• FAMA, E. F. (1970), “Efficient Capital Markets; A Review of Theory and Empirical Work”, The Journal of Finance, 25 (2), 383-417.
• FLOROS, C. & TAN, Y. (2013), “Moon Phases, Mood and Stock Market Returns”, Journal of Emerging Market Finance, 12 (1), 107-127.
• GÜNGÖR, B. (2003), “Finans Literatüründe Anomali Kavramı ve Etkin Piyasalar Hipotezi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17 (1-2), 109-133.
• HABER UZAY, (2013), “Ay’ın Evreleri Nelerdir?”, Kaynak: http://www.haberuzay.com/2013/05/ayn-evreleri nelerdir. html, (Erişim Tarihi: 01 Şubat 2018).
• HİNZE, J., ASCE, A.M. & ROXO, J. (1984), “Is Injury Occurrence Related to Lunar Cycles?”, Journal of Construction Engineering and Management, 110 (4), 409-419.
• KARAN, M.B. (2013), “Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi”, Gazi Kitapevi, Ankara.
• KENDİRLİ, S. & KARADENİZ, G. (2012), “2008 Krizi Sonrası İMKB- 30 Endeksi Volatilitesinin Genelleştirilmiş ARCH Modeli İle Tahmini”,Kahraman Maraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2).
• KIYILAR, M. & AKKAYA, M. (2016), “Davranışsal Finans”, Literatür Yayınları, İstanbul.
• KURTAY, S. (2007), “Hisseleri İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Büyük Ortak ve Yöneticilerinin Hisse Alım Satım Açıklamalarının Hisse Fiyatına Etkisi”, (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• KÜÇÜKSİLLE, E. (2013), “Ayın Evresi Etkisi ve İMKB’de Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı: 59, 187-194.
• LAKONİSHOK, J. and S.SMİDT (1988). "Are Seasonal Anomalies Real? A Ninety-Year Perspective". Review of Financial Studies 1, 403-425
• ÖZMEN, T. (1997), “Dünya Borsalarında Gözlemlenen Anomaliler ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Üzerine Bir Deneme”, Ankara: Sermaye Piyasası Kurulu.
• PARMESHWARAN R., V. P. & FERNANDES, J.M. (1999), “Lunar Phase and Psychiatric İllness in Goa”, India Journal Psychiatry, 41 (1), 60-65.
• SCHAFER, J. A., VARANO, S. P., JARVİS, J.P. & CANCİNO, J.M. (2010), “Bad Moon On The Rise? Lunar Cycles and İncidents of Crime”, Journal of Criminal Justice, Vol. 38, 359-367.
• SÜMER, E. & AYBAR, Ş. (2016), “Etkin Piyasalar Hipotezinin, Finansal Piyasaları Açıklamadaki Yetersizliği ve Davranışsal Finans”, Erzurum Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (ERZSOSDER), 9 (2), 75-84.
• TEJEDOR, M.J., ETXABE, M.P. & JAİME, A. A. (2010), “Emergency Psychiatric Condition, Mental İllness Behavior and Lunar Cycles: Is There A Real Or An Imaginary Association”, Actos Esp Psiquiatr, 38 (1), 50-56.
• THALER, R. H. (1987) “Anomalies: The January Effect”, Economic Perspectives, 1 (1), 197-201.