BILDUNGSROMAN’A TEMATİK BİR YAKLAŞIM: DAVID COPPERFIELD VE ÇALIKUŞU (A THEMATIC APPROACH TO BILDUNGSROMAN: DAVID COPPERFIELD & ÇALIKUŞU)

Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 7, 455 - 466, 20.04.2016

Yusuf Ziyaettin Turan , Raşit Çolak

https://doi.org/10.20304/husbd.12387

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada, İngiliz edebiyatından Charles Dickens’ın David Copperfield (1850) ve Türk edebiyatından Reşat Nuri Güntekin’in Çalıkuşu (1922) romanları, Batı edebiyatlarında eğitim romanı, oluşum romanı veya sanatçı romanı olarak da adlandırılan Bildungsroman geleneği açısından incelenmektedir. Adı geçen romanların bu çalışmaya konu olmasının sebebi her iki romanın farklı ülke edebiyatlarında ve dönemlerde yazılmalarına rağmen, benzer tematik özelliklere sahip olmalarıdır. Yöntem olarak çalışmada Batı edebiyatına Bildungsroman olarak yer edinmiş, bir karakterin çocukluğundan yetişkinliğine kişisel gelişimini ele alan roman türünün tematik özelliklerine başvurulmuştur. Bunun sonucunda, çalışmada öncelikli olarak Batı edebiyatlarında görülen Bildungsroman geleneğinin tanımı yapılmış ve daha sonra Bildungsroman üzerine ortaya konmuş belli başlı çalışmalar çerçevesinde türün genel özellikleri üzerinde durulmuştur. Daha sonra sırasıyla David Copperfield ve Çalıkuşu romanlarının tematik özellikleri, olay örgüsü bağlamında ele alınmıştır. Son bölümde ise, her iki romanda tespit edilen bu tematik özellikler ve olay örgüsü yapısı Bildungsroman geleneği ışığında değerlendirilmiş ve iki romanda tespit edilen bu özellikler tartışılmıştır. Bunun sonucunda -bu çalışmada gerçekleştirilen tematik tartışmayla bağlantılı olarak- elde edilen sonuç, Türk edebiyatının önemli bir eseri olan Çalıkuşu romanın farklı bir kültüre ve döneme ait olmasına rağmen David Copperfield romanının da bir parçası olduğu Batı edebiyatlarında görülen Bildungsroman geleneği tematik özelliklerini büyük ölçüde taşıdığı tespit edilmiştir. Bu sonucun elde edilmesinde, Çalıkuşu romanında, David Copperfield’da olduğu gibi, kahramanın çocukluğundan yetişkinliğine göstermiş olduğu bütün gelişim sürecinin detaylı olarak ele alınması büyük rol oynamaktadır.

Anahtar Sözcükler: Bildungsroman, Tematik Yaklaşım, Eğitim Romanı, Gelişim Romanı, Sanatçı Romanı, David Copperfield, Çalıkuşu, Charles Dickens, Reşat Nuri Güntekin.

A THEMATIC APPROACH TO BILDUNGSROMAN: DAVID COPPERFIELD & ÇALIKUŞU

Abstract: In this paper, Charles Dickens’s David Copperfield (1850), from English literature, and Reşat Nuri Güntekin’s Çalıkuşu (1920), from Turkish literature, are analyzed through the Bildungsroman tradition which is also named as the novel of education, the novel of formation or the novel of artist. The reason why these two novels are subject to this study is that though they were written in different countries and periods they have similar thematic features. As a methodology, the thematic features of Bildungsroman in the Western literatures – which is a formative novel of a character from his/her youth to his/her maturity – is applied for the study. Therefore, initially the definition of Bildungsroman in Western literatures is given in the study and then according to the certain literary works on Bildungsroman, the general literary features of Bildungsroman are discussed in this paper. Later, the thematic features of David Copperfield and Çalıkuşu are elaborated respectively in the context of plot. In the last part of the paper, the thematic features and the plot structure observed in both novels are compared each other through the Bildungsroman tradition. As a result, it can be asserted that although the novel Çalıkuşu which is an important work of Turkish Literature, belongs to a different culture and period, it has the thematic features of Western Bildungsroman tradition in which David Copperfield is also included to a large extent, related to the theoretical discussion conducted in this study. The whole maturation process of the heroine observed in Çalıkuşu, as it is in David Copperfield, has an important role for achieving this result.

Keywords: Bildungsroman, Thematic Approach, Novel of Education, Novel of Transformation, Novel of Artist, David Copperfield, Çalıkuşu, Charles Dickens, Reşat Nuri Güntekin

Anahtar Kelimeler

Bildungsroman, Tematik Yaklaşım, Eğitim Romanı, Gelişim Romanı, Sanatçı Romanı, David Copperfield, Çalıkuşu, Charles Dickens, Reşat Nuri Güntekin

Kaynakça

• Abrams, M. H. (1999). A Glossary of Literary Terms. Boston: Heinle & Heinle.
• Aytaç, G. (2013). Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi. İstanbul: Say Yayınları.
• Bakhtin, M. (1986). The Bildungsroman and Its significance in the History of Realism (Toward a Historical Typology of the Novel). Speech Genres and Other Late Essays. (Çev. M. Holquist & C. Emerson, C. Austin). United States of America: University of Texas Press.
• Baldick, C. (2001). The Concise Oxford Dictionary of Literary Terms. Oxford: Oxford University Press.
• Boes, T. (2006) Modernist Studies and the Bildungsroman: A Historical Survey of Critical Trends. Literature Compass, 3(2). England: Blackwell Synergy.
• Buckley, J. H. (1974). Season of Youth: The Bildungsroman from Dickens to Golding. Cambridge, Mass: Harvard University Press.
• Dickens, C. (2000). David Copperfield. Ware: Wordsworth Classics.
• Gavin, A. (2000). Introduction. David Copperfield. By Charles Dickens. United Kingdom: Wordsworth Classics.
• Golban, P. (2003). The Victorian Bildungsroman. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Yayınları.
• Güntekin, R. N. (1997). Çalıkuşu. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Howe, S. (1930). Wilhelm Meister and His English Kinsmen: Apprentices to Life. New York: Columbia University Press.
• Jeffers, T. L. (2005). Apprenticeships: The Bildungsroman from Goethe to Santayana. New York, N.Y: Palgrave Macmillan.
• Lukács, G. (1985). Roman Sanatı. (Çev. S. Ümran). İstanbul: Say Kitap Pazarlama.
• Maynard, J.R. (2002). The Bildungsroman. A Companion to the Victorian Novel. (P. Brantlinger & W.B (Eds.). Thesing, Oxford, UK: Blackwell.
• Moretti, F. (1987). The Way of the World: The Bildungsroman in European Culture. London: Verso.
• Stein, M. (2004). Black British literature: Novels of transformation. Columbus: Ohio State University.