İki Müttefik, Bir Kriz: Türk-Amerikan İlişkilerinde Jüpiter Füzeleri Krizi

Year 2017, Volume: 5 Issue: 10, 177 - 192, 20.12.2017

Bahar İzmir

https://doi.org/10.20304/humanitas.320533

Cited By: 1

Abstract

Küba Füze Krizi ya da Türkiye’deki algılanış
biçimiyle Jüpiter Füzeleri Krizi, Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD)
Türkiye’ye, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) ise Küba’ya
nükleer başlıklı füzeler yerleştirmesi sonucunda ortaya çıktı. Söz konusu kriz,
Soğuk Savaş Dönemi’nde her iki bloğun başat gücünü ilk kez ciddi manada karşı
karşıya getirmekle birlikte dünyayı da nükleer bir savaş tehdidi ile karşı
karşıya bırakacaktı. Krizin aktörleri ABD ve SSCB olsa da Türkiye de bu krizden
ziyadesiyle etkilenecekti. Zira ABD’nin, Sovyetlerin Küba’daki füzelerini kaldırması
karşılığında Türkiye’de konuşlandırılan Jüpiter füzelerini Ekim 1962’de
kaldırmayı kabul etmesi, Türkiye’yi de bu krizin bir parçası haline
getirecekti.

Türk-Amerikan
ilişkileri tarihinde önemli bir yeri olan Jüpiter Füzeleri Krizi farklı
boyutlarıyla da ele alınması gereken bir konudur. Şöyle ki, şimdiye kadar
yapılan çalışmalarda söz konusu krize daha çok devlet adamlarının nasıl
baktığı, nasıl bir çözüm ürettiği ve iki ülkenin diplomasi tarihindeki yeri
açısından ele alındığı görülmektedir. Oysaki krizin her iki ülkenin kamuoyu
tarafından nasıl algılandığı da oldukça önemlidir. Zira devletlerarasında
yaşanan krizler bazen kamuoyunda çok farklı algılanabilmektedir. Bu minvalde,
tebliğde Jüpiter Füzeleri Krizi’nin iki ülke ilişkilerini nasıl etkilediği
sorgulanmakla birlikte, daha çok iki ülkenin kamuoyunun bu krizi algılayış
biçimine ağırlık verilecektir. Basının işlevinin ve bu kriz sırasındaki
tutumunun Türk-Amerikan ilişkilerine bir etkisi olup olmadığı da
sorgulanacaktır. Bu amaçla, iki ülkede neşredilen gazete ve dergiler
incelenecek, ayrıca arşiv kaynaklarından da yararlanılacaktır. 

Keywords

Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri, Jüpiter Füze Krizi, Küba Krizi, Basın, kamuoyu

References

• Referans 1: Yrd. Doç. Dr. Hakan YAŞAR